چگونه به سلامت روانی خود اهتمام کنیم؟

زندگی در جهان امروز همواره با مشکلات زیادی همراه است که می‌تواند روح و روان انسان‌ها را تحت تاثیر قرار دهد. اصلی‌ترین مشکلات روحی و روانی شامل استرس، بی‌خوابی، اضطراب، افسردگی و غیره هستند که همگی باعث به وجود آمدن روان ناسالم و آشفته می‌شوند. از سوی دیگر، بسیاری از افراد برای فرار از مشکلات سلامت روان، به سمت روش‌های درمانی مختلف و حتی استفاده از داروهای متنوع می‌روند. اما باید به این نکته توجه داشته باشیم که داشتن روان سالم کاملا در گرو پرداختن به اهمیت سلامت روان و مراقبه‌های لازم می‌باشد.

برای بهبود سلامت روان، راهکارهای زیادی وجود دارد. برخی از این راهکارها عبارت‌اند از:

1. تمرین روزانه: تمرین روزانه مانند مدیتیشن، یوگا، ورزش و تمرینات تنفسی می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.
2. تغذیه سالم: تغذیه مناسب و مصرف غذاهای سالم می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند. باید از مصرف غذاهای پرکالری و ناسالم که می‌تواند به افزایش وزن و افسردگی منجر شود، خودداری کرد.
3. خواب کافی: برای سلامت روان، خواب کافی و به موقع بسیار مهم است. باید سعی کرد به مدت حداقل ۷ تا ۸ ساعت در شب خواب کافی داشته باشیم.
4. ارتباطات مثبت: روابط مثبت با دوستان و خانواده می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند. باید سعی کرد با افراد مثبت و موثر در ارتباط باشیم و به دنبال رابطه‌های سالم و موثر با دیگران بگردیم.
5. مراقبه: مراقبه می‌تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند. برای مراقبه، می‌توانید از تمرینات روزانه مانند مدیتیشن و تمرین تنفسی استفاده کنید.
6. رفع تنش‌های مالی: تنش‌های مالی می‌تواند به افزایش استرس و اضطراب منجر شود. برای رفع تنش‌های مالی، می‌توانید برنامه‌ریزی‌های مالی مناسب انجام دهید و سعی کنید تا از هدر دادن پول و هزینه‌های ناپایدار خودداری کنید.
7. رویارویی با مشکلات: روبرو شدن با مشکلات و راه‌حل یافتن برای آن‌ها می‌تواند به بهبود سلامت روان کمک کند. باید سعی کرد تا به دنبال راه‌حل‌های مناسب برای مشکلات خود باشیم و به دنبال راه‌های موثر برای مدیریت استرس و اضطراب باشیم.
8. مشاوره: در صورتی که مشکلات روانی‌تان خیلی شدید است و نمی‌توانید با راهکارهای مختلف خودتان آن را حل کنید، بهتر است به یک مشاور روانشناسی مراجعه کنید. مشاوره می‌تواند به شما کمک کند تا به دنبال راه‌حل‌های مناسب برای مشکلات خود باشید و به بهبود سلامت روانی‌تان برسید.

در نهایت، باید به این نکته توجه داشته باشیم که سلامت روانی مهم‌ترین بخشی است که باید به آن اهمیت دهیم. با پیشگیری و مراقبت از سلامت روان، می‌توانیم به یک زندگی سالم، خوشبخت و موفق دست یابیم. منابع (1) tabb

نشانه‌های روان سالم

افرادی که روان سالمی دارند، دارای ویژگی‌های مختلفی هستند که با بررسی آن‌ها می‌توان به سلامت روان خود آگاه شد. بسیاری از افراد با مشکلات روحی و روانی خود آشنا نیستند و یا نمی‌توانند ریشه‌یابی کنند و به همین دلیل مشکلات خود را به شرایط بیرونی یا دلایل دیگر نسبت می‌دهند.

مهم‌ترین نشانه برای سلامت روان، ایجاد حس خرسندی است. به گونه‌ای که با انجام هر کاری، حس مثبتی به فرد می‌آید بدون این که ناامیدی یا نارضایتی به وجود آید. علاوه بر این، سرخوشی، داشتن انگیزه برای زندگی و توانایی خندیدن نیز از نشانه‌های سلامت روان می‌باشد. افرادی که از نظر روانی سالم هستند، همواره توانایی تفریح، گشت و گذار و گذراندن اوقات فراغت خود را دارند.

از دیگر نشانه‌هایی که می‌توان به سلامت روان پی برد، شامل موارد زیر می‌شود: توانایی مقابله و کنترل استرس، داشتن هدف و انگیزه برای انجام برنامه‌های کوتاه و بلندمدت، انعطاف‌پذیری برای یادگیری و به دست آوردن مهارت‌های جدید و سازگاری با شرایط جدید، ایجاد تعادل بین زمان کار، استراحت و فعالیت‌های همزمان و داشتن اعتماد به نفس مناسب.

با توجه به تنش‌های محیطی مختلفی که امروزه به افراد وارد می‌شود، بروز برخی مشکلات روحی و روانی کاملاً اجتناب‌ناپذیر است. به همین دلیل، موضوعات سلامت روان به یکی از اصلی‌ترین موضوعات در سلامت افراد تبدیل شده‌اند، زیرا هر گونه مشکلی روانی، می‌تواند باعث تحت تأثیر قرار دادن جسم نیز شود. اما پیش از بررسی راه‌های دستیابی به سلامت روان، بهتر است با برخی تعریفات کاربردی آشنا شویم.

بهداشت روان شامل سلامت عاطفی و رفتاری می‌شود. این تعریف به معنای عدم ابتلا به هرگونه بیماری روانی و مشکلات ناشی از آن می‌باشد. بهداشت روان هر فرد می‌تواند تأثیر غیرقابل انکاری بر روی زندگی و فعالیت‌های او داشته باشد به گونه‌ای که حتی باعث سلامت جسم نیز خواهد شد. علاوه بر این، بهداشت روان در به وجود آمدن حس انگیزه و لذت بردن از زندگی نیز ارزشمند می‌باشد.

اما تفاوت بهداشت روان و سلامت روان در چیست؟ سلامت روان به معنای بهره‌مندی از سلامت هیجانی و روانشناختی است که در آن فرد می‌تواند به درستی تفکر کند و برای انجام کارهای مختلف خود برنامه‌ریزی نماید. در واقع، سلامت به نوعی در راستای بهداشت روان خواهد بود و این دو از هم تفکیک نمی‌باشند.

تعریف‌هایی که در مورد سلامت روان مطرح کردیم، شامل تعریف‌های عمومی می‌باشند که در همه‌جا مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما تعریف سلامت روان از دیدگاه روانشناسان متفاوت‌تر خواهد بود. از دید روانشناسان، سلامت روانی به مجموعه عواملی گفته می‌شود که باعث پیشگیری از اختلالات روانشناختی مختلف در انسان خواهد شد. در تعریفی دیگر، سلامت روانی را وضعیتی در نظر می‌گیرند که در آن افراد می‌توانند به‌طور بالقوه برای انجام وظایف شخصی و همچنین اجتماعی خود، هدف و برنامه‌ریزی داشته باشند و می‌توانند آن‌ها را به فعل درآورند. این ویژگی‌های روانشناختی باعث رشد کمال و شخصیت انسان می‌شود به گونه‌ای که منجر به القای حس کمک به دیگران و شکوفایی استعدادها خواهد شد. منابع (2) tabb

چگونه می‌توان سلامت روان خود را تقویت کرد؟

شاید بسیاری از افراد با تعریف‌های سلامت روان آشنا باشند، اما همیشه از این سوال دارند که برای حفظ سلامت روان خود چه کارهایی باید انجام دهند؟ در واقع، انجام کارهایی که به سلامت روان کمک می‌کنند، بسیار مهمتر از درک تعاریف آن است.

سلامت روان دارای ابعاد مختلفی است، اما چهار بعد اصلی آن که بیشترین تأثیر روی رفتار و شخصیت افراد دارند، شامل عزت نفس، خوش‌بینی، توانایی ایجاد و به اشتراک گذاشتن احساسات و پذیرش خود می‌باشند. هر کدام از این موارد می‌توانند در زندگی شخصی و اجتماعی افراد تأثیر بالقوه‌ای داشته باشند. البته باید به این نکته نیز اشاره داشته باشیم که سلامت روان دارای ابعاد دیگری نیز هستند، اما درجه اهمیت و تأثیر آن‌ها، درجه بندی‌های مختلفی دارند.

روش‌هایی وجود دارد که هر فرد با رعایت و اجرای آن‌ها، می‌تواند روحیه و اعتماد به نفس خود را برای لذت بردن بیشتر از زندگی بهبود بخشد. این نکته نیز کاملاً واضح است که برای حفظ سلامت روان مانند حفظ سلامت جسم، نیاز به تلاش و انگیزه داریم و نادیده گرفتن آن‌ها ممکن است باعث بروز مشکلات روانی مختلف شود.

برقراری ارتباط اجتماعی مناسب

ایجاد ارتباط دوستانه و سالم با افراد مختلف می‌تواند باعث ایجاد نشاط در افراد شود. طبیعت شخصیت انسان به صورت زندگی اجتماعی می‌باشد و هر گونه انزوا و دوری از جامعه، همواره با بروز مشکلات روانی مختلف همراه بوده است. در ارتباطات اجتماعی، برقراری ارتباط چهره به چهره تأثیر بسیار بیشتری دارد. تماس‌های تلفنی و یا استفاده از شبکه‌های اجتماعی در جای خود قرار دارند و نباید به طور کامل جایگزین ارتباط نزدیک و چهره به چهره با افراد شوند. از طرفی، ایجاد ارتباط نزدیک، کاملاً حس و حال متفاوتی با ارتباط‌های مجازی و دورادور خواهد داشت. برخورد مناسب با افراد همفکر و یا دوستان نزدیک، می‌تواند در کاهش فشارهای روحی و روانی تأثیر به سزایی داشته باشد. در این مورد، ایجاد یک شبکه ارتباطی با افراد مختلف که همسو با اخلاقیات و روحیات شما هستند، می‌تواند بهترین گزینه باشد.

علاوه بر موارد گفته شده، ایجاد تعامل با افراد مختلفی که به صورت روزانه در مکان‌های مختلف می‌بینیم نیز بسیار سودمند است به گونه‌ای که می‌توان با ایجاد ارتباط چشمی صمیمانه و یا یک لبخند، ارتباط کوتاه و مفیدی را برقرار کرد.

فعالیت بدنی و ادامه دادن آن

مانند آنکه برای حفظ سلامت و پویایی جسمی، ورزش و فعالیت بدنی ضروری است، ذهن و روح نیز به همین میزان به فعالیت نیاز دارند. بدن و ذهن دارای ارتباط مستقیمی هستند و با انجام فعالیت های بدنی مناسب، سلامت روحی و ذهنی افراد بهبود می‌یابد. شاید شنیده باشید که برای کاهش استرس و افسردگی، توصیه می‌شود ورزش کنید. علاوه بر این، هر فردی که به سلامت جسم خود اهمیت می‌دهد، به طور ناخودآگاه به بهبود روحی خود نیز کمک می‌کند. انجام فعالیت بدنی مناسب، باعث ترشح هورمون اندروفین می‌شود که باعث افزایش روحیه و انرژی مضاعف در افراد می‌شود. ورزش می‌تواند در بهبود حافظه، غلبه بر مشکلات و ناراحتی‌های روحی نیز تاثیر بگذارد. بنابراین، انجام فعالیت بدنی مناسب یکی از روش‌های کاهش مشکلات روحی و روانی است که به بهبود سلامت روانی نیز کمک می‌کند.

اولویت دادن به اوقات فراغت

بدون شک، یکی از مهم‌ترین بخش‌های زندگی روزمره همه، اوقات فراغت آن‌ها است. در این زمان، می‌توانند کارهایی که دوست دارند، انجام دهند و این به روحیه و نشاط آن‌ها کمک می‌کند. بهترین روش‌های سپری اوقات فراغت، می‌تواند دیدن فیلم، قدم زدن، گوش دادن به موسیقی دلخواه، خواندن کتاب و یا صحبت با دوستان باشد. انجام بازی‌های گروهی و سرگرم کننده نیز می‌تواند تاثیر بسیار زیادی در روحیه افراد داشته‌باشد.

رژیم غذایی مناسب و متنوع

استفاده از یک رژیم غذایی مناسب و متنوع نیز در بهبود سلامت روان و جلوگیری از احساس روزمرگی تاثیر دارد. رژیم غذایی مناسب می‌تواند بهبود خلق و خوی و روحیه افراد را تحت تاثیر قرار دهد.

دیگر روش‌ها

روش‌های دیگری که می‌توان برای داشتن روان سالم مطرح کرد، شامل خواب کافی و منظم، ایجاد مراقبه، دوری از کارها و رفتارهایی که باعث افزایش استرس می‌شوند، و ایجاد و تعیین هدف برای ادامه زندگی می‌شود.

منابع: مجله پزشکی سلامتی تب