بازیافت میلگرد چیست و چگونه انجام می‌شود؟

شاید در فرهنگ ما استفاده از اصطلاح کالای بازیافتی چندان حس خوبی در مخاطب ایجاد نکند، اما چه بخواهیم و چه نخواهیم، بسیاری از کالاهایی که در طول روز از آن‌ها به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم استفاده می‌کنیم، از مواد بازیافتی ساخته شده‌اند. میلگرد نیز در دسته چنین کالاهایی قرار می‌گیرد و بخشی از میلگردی که در بازار پیدا می‌کنید، از ذوب کردن میلگردهای ضایعاتی ساخته شده است.

در این مقاله، با بازیافت میلگرد، فرایند تولید میلگرد بازیافتی و نحوه جمع‌آوری ضایعات میلگرد، آشنا می‌شوید:

بازیافت میلگرد چیست؟

منظور از بازیافت میلگرد، جمع‌آوری میلگردهای ضایعاتی به منظور استفاده مجدد از آن‌ها است. میلگردهای ضایعاتی 2 کاربرد عمده دارند:

• آرماتوربندی: در صورتی که فاقد زنگ‌زدگی بوده و طول مناسبی داشته باشند.
• تولید شمش فولادی: میلگرد ضایعاتی، مرغوب‌ترین نوع آهن قراضه است.

ضایعات میلگرد، معمولاً پس از تخریب ساختمان‌های قدیمی به دست می‌آیند. البته این امکان هم وجود دارد که میلگردهایی که در مرحله تولید دچار مشکل شده‌اند نیز به عنوان میلگرد ضایعاتی توسط کارخانه‌ها به فروش برسند. همچنین قطعات میلگردی که پس از عملیات آرماتوری بندی و برش میلگرد اضافه می‌آیند نیز در دسته ضایعات میلگرد طبقه‌بندی می‌شوند، چرا که گاهی اوقات طول آن‌ها به قدری کوتاه است که نمی‌توانید مجدداً از آن‌ها در سازه استفاده کنید.

بازیافت میلگرد شامل مراحل جمع‌آوری ضایعات میلگرد، کنترل و بررسی، پردازش ضایعات، تصفیه و شکل‌دهی ضایعات میلگرد می‌شود که در این مقاله، به‌صورت مفصل به این مراحل می‌پردازیم.

فواید بازیافت میلگرد چیست؟

مهم‌ترین فایده بازیافت میلگرد، به مسائل اقتصادی باز می‌گردد. به عنوان مثال قیمت میلگرد 16 در سال‌های اخیر با شیب تندی افزایش داشته و استفاده از میلگرد ضایعاتی باکیفیت، به شما کمک می‌کند که هزینه کمتری را برای خرید میلگرد مورد نیازتان در پروژه، بپردازید.

همچنین بر اساس آمار، حجم کل میلگرد تولیدشده توسط کارخانه‌های ایرانی، تمامی نیاز پروژه‌های داخلی را برآورده نمی‌کند و استفاده مجدد از میلگرد باعث می‌شود که این کمبود برطرف شود. این در حالی است که کارخانه‌هایی مثل ظفر بناب و میانه تبریز، با ظرفیت تولید بالایی فعالیت می‌کنند و بخش عظیمی از نیاز میلگرد شمال غرب کشور، توسط آن‌ها تأمین می‌شود. البته قیمت میلگرد بناب درب کارخانه نیز برای پروژه‌های این منطقه مقرون‌به‌صرفه است و همین امر، به محبوبیت این میلگرد در این منطقه می‌افزاید.

فایده بعدی بازیافت میلگرد، به محیط‌زیست مربوط می‌شود. استفاده مجدد یا بازیافت مواد، در کاهش حجم پسماند تولیدشده توسط انسان نقش بسزایی دارد. شاید تصور کنید که فولاد و فلزات زودتر از پلاستیک تجزیه می‌شوند؛ اما نتایج تحقیقات مختلف نشان می‌دهد که تجزیه فولاد نزدیک به یک میلیون سال طول می‌کشد. این در حالی است که بازیافت فولاد، تنها به 2 روز زمان نیاز دارد.

فولاد ماده‌ای است که صد در صد ضایعات آن قابلیت بازیافت و استفاده مجدد را دارد، اما متأسفانه در حال حاضر در کل جهان تنها 73 درصد این ماده بازیافت می‌شود.

بازیافت میلگرد در چند مرحله انجام می‌شود؟

مراحل بازیافت میلگرد، تبدیل‌شدن میلگرد قدیمی و ضایعاتی به میلگرد نو و قابل‌ استفاده را شرح می‌دهد. در ادامه، با این مراحل بیشتر آشنا می‌شوید:

1. جمع‌آوری میلگرد ضایعاتی

همان‌طور که در ابتدای متن اشاره کردیم، میلگرد ضایعاتی از محل تخریب ساختمان‌های قدیمی، قسمت پرتی کارخانه‌های فولادی، محل‌های دفن زباله و ... جمع‌آوری می‌شود. ارزش بالای ضایعات میلگرد به دلیل وضعیت فعلی قیمت آهن، باعث می‌شود که این ضایعات پیش از رسیدن به محل‌های تخلیه نخاله یا مراکز پردازش پسماند شهری، بازرسی و معامله شوند.

1. بازرسی و کنترل میلگردهای ضایعاتی

این مرحله مشخص می‌کند که میلگرد ضایعاتی برای استفاده مجدد در سازه مناسب است یا بازیافت. میلگردهایی که دارای زنگ‌زدگی، شکستگی هستند یا به نحوی دفرمه شده‌اند که بازگرداندن آن‌ها به حالت قبل ممکن نیست، در دسته میلگردهای بازیافتی قرار می‌گیرند.

در مقابل، می‌توانید از میلگردهایی که طول مناسبی دارند و زنگ‌زدگی آن‌ها کم است، مجدداً در سازه‌تان استفاده کنید. البته زنگ‌زدگی این میلگردها باید در حدی باشد که منجر به پوسته‌پوسته شدن نشده باشد و بتوانید زنگ آن‌ها را با استفاده از روش‌هایی مثل برس کشی، سندبلاست و ... از بین ببرید. در اینجا شاید این تصور به وجود بیاید که روش‌هایی مثل سند بلاست گران تمام می‌شود؛ اما اگر به قیمت میلگرد کارخانه‌های داخلی مثل قیمت میلگرد میانه امروز نگاهی بیندازید، شاید تصورتان عوض شود.

1. پردازش

در این مرحله، بتن را از میلگردهایی که برای استفاده مجدد انتخاب شده‌اند، جدا می‌کنند و فرایندهایی مثل رفع زنگ‌زدگی و صاف کردن را روی آن‌ها انجام می‌دهند.

برای میلگردهای بازیافتی نیز پردازش میلگرد به معنای برش و خرد کردن به منظور استفاده بهینه در کوره است. پس از این عملیات، میلگردها به سمت کارخانه‌های نورد و کوره‌های ذوب ضایعات هدایت می‌شوند و پیش از ورود به کوره، بر اساس سطح کیفیت، تفکیک می‌شوند. ذوب کردن میلگردهای ضایعاتی باعث می‌شود تا مجدداً به شمش یا ماده اولیه تولید میلگرد و سایر مقاطع فولادی، تبدیل شوند.

1. تصفیه میلگرد ضایعاتی

با وجود این که در مرحله پردازش میلگردها تا جایی که ممکن است از هر گونه زنگ و آلودگی پاک می‌شوند، اما باز هم امکان دارد که دارای ناخالصی باشند و به همین دلیل، باید پس از ذوب در کوره تصفیه شوند. عملیات تصفیه، ترکیب شیمیایی میلگرد یا هر نوع مقطع فولادی ساخته شده از ضایعات میلگرد را افزایش می‌دهند.

اگر ضایعات جمع‌آوری‌شده فاقد آلودگی و ناخالصی باشند، نیازی به انجام این مرحله نیست.

1. شکل‌دهی به ضایعات میلگرد

شکل‌دهی ضایعات میلگرد همان نورد میلگرد ضایعاتی است. پس از عملیات تصفیه، میلگردهای ضایعاتی ذوب‌شده وارد خط تولید می‌شوند و پس از فرایند نورد گرم، مجدداً تبدیل به میلگرد یا مقاطع فولادی دیگر می‌شوند. در صورتی که کیفیت میلگرد ضایعاتی خوب باشد و عملیات تصفیه آن به‌درستی انجام شود، کیفیت مقاطع فولادی تهیه‌شده از آن نیز بالا خواهد بود. البته تولیدکنندگان این نوع از مقاطع فولادی، باید در کاتالوگ محصولاتشان نوع ماده اولیه خود را حتماً ذکر کنند.

فولاد از جمله محصولاتی است که چرخه بازیافت آن پایانی ندارد و معمولاً مقاطع فولادی تولیدشده از قطعات بازیافتی، همان کیفیت اولیه را دارند.

میلگردهای ضایعاتی و بازیافتی تنها در ساختمان‌سازی کاربرد ندارند و می‌توان از آن‌ها برای ساخت مجسمه، تزیینات و غیره نیز استفاده کرد. همچنین تعداد کارخانه‌هایی که از میلگرد ضایعاتی به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند کم نیست و اتفاقاً کیفیت میلگرد تولیدشده توسط آن‌ها، با سایر میلگردهای موجود در بازار برابر است. برای اطلاع از قیمت میلگرد این کارخانه‌ها، می‌توانید به صفحه قیمت میلگرد در سایت آسرون مراجعه کنید.