واضح آرشیو وب فارسی::
طبق قانون مدنی ایران و قانون حمایت خانواده، زن فقط در موارد محدودی حق طلاق دارد. زیرا تقاضای طلاق زن، نیاز به اثبات شرایط خاصی دارد و مستندات ویژه ای را می طلبد. برای رسیدگی به این درخواست، دادگاه خانواده ابتدا به بررسی احراز صحت مستندات زن می پردازد و در صورت وجود شرایط مقرر در قانون، حکم الزام زوج به طلاق را صادر می نماید. اصطلاح طلاق از طرف زن اولین بار، در قانون مدنی، آمده است و قانون حمایت خانواده جهت تطبیق با قانون مدنی، این اصطلاح را برگزیده است. اما باید گفت که راه های طلاق از طرف زن در قانون ایران بسیار محدود می باشند. در واقع بر خلاف درخواست طلاق از طرف مرد ، مواردی که زن بر اساس آن ها می تواند درخواست طلاق نمایند، محدود و استثنایی هستند.
مراحل درخواست طلاق از طرف زن
برای درخواست طلاق از طرف زوجه، مراجعه به دفتر خدمات الکترونیکی قضائی و سپس مراجعه به مشاوران، سرانجام با وصول نظریه های صادره در شعبه ای مطرح می شود که پرونده در آن جا ارجاع شده است. اگر شوهر موافقت نکند دادگاه بر حسب دلیل و مدرک و سند و مشکلات و مخاطراتی که برای زوجه توسط زوج به وجود آمده است می تواند با استفاده به ماده 1130 قانون مدنی با احراز شرایط، حتی اگر زوج تصمیم مخالفت با طلاق را داشته باشد، حکم طلاق از طرف زن را صادر نماید.
مهریه در طلاق از طرف زن
در طلاق از طرف زن ، اگر زن تقاضای طلاق نماید صراحت ماده 1146 قانون مدنی می گوید چنانچه زوجه کراهتی نسبت به شوهر داشته باشد می تواند با بذل تمام یا مقداری از مهریه آن هم با احراز عسر و حرج و کراهت و مخاطرات به وجود آمده تقاضای طلاق خلعی را از دادگاه درخواست نماید و بقیه مهریه قابل مطالبه می باشد. اگر در رابطه با مهریه هرگونه توافقی شده باشد زوجه می تواند از آن توافق در دادگاه استفاده کند. باید توجه داشت که در درخواست طلاق از طرف زوجه، شرط تنصیف دارایی محقق نخواهد شد زیرا این شرط تنصیف دارایی فقط در طلاق از طرف مرد مورد استفاده می باشد.
نفقه و اجرت المثل در طلاق از طرف زن
در طلاق از طرف زن تا مادام که زن در عده است، نفقه باید توسط زوج به زوجه پرداخت گردد. مگر توافق دیگری توسط آنان در مدت عده حاصل شده باشد لکن اگر دخول انجام نشده باشد نفقه بعد از طلاق به زوج تعلق نمی گیرد. اجرت المثل و درخواست آن از طرف زن بر مبنای سال ازدواج تا طلاق و برحسب ملائت و مکنت مرد تعیین می شود که حداقل آن از 7 میلیون ریال طبق نظریه هایی که کارشناسان رسمی شورای اصناف داده اند شروع می شود، لکن محاکم به این اعتقاد هستند اگر توافقی از ناحیه زوجین در ادامه زندگی راجع به اجرت المثل نشده باشد. باید توجه داشت که زن نمی تواند مطالبه اجرت المثل را در هنگام ادامه زندگی زناشویی از مرد داشته باشد. زیرا ممکن است در آینده نقصان یا ازدیاد برای زوج حاصل شود که محاسبه آن در بعد ممکن نشود.
مدارک لازم برای دادخواست طلاق از طرف زن
مدارک لازم برای طلاق از طرف زوجه شامل موارد زیر می شود:
- سند ازدواج رسمی
- شناسنامه
- کارت ملی
- در نهایت اگر مدارک دیگری فیمابین زوجین مبادله یا منحصراً به یک نفر باشد که تاثیر در روند پرونده داشته باشد قابلیت طرح دادخواست طلاق را دارد. زن در صورتی که وکالت در طلاق داشته باشد برای اجرای آن حتما باید برای مرد وکیل بگیرد و برای خودش هم اگر وکیل بگیرد دیگر نیازی به حضورش نمی باشد.
موارد طلاق از طرف زوجه
همان گونه که توضیح داده شد، موارد طلاق از طرف زن، در قانون مدنی در مواد 1119، 1129 و 1130 پیش بینی شده است. این موارد عبارت اند از : وکالت در طلاق برای زوجه، عدم پرداخت نفقه از سوی زوج یا ناتوانی در پرداخت نفقه و عسر و حرج زوجه. هم چنین مطابق ماده 1029 قانون مدنی، یکی دیگر از موارد طلاق به تقاضای زن، غیبت شوهر بوده که با حصول شرایطی، امکان طلاق به درخواست زوجه را فراهم می آورد. در این موارد اگر زن درخواست طلاق دهد و شوهر هم راضی نباشد، باز هم دادگاه حکم به طلاق خواهد داد.
هزینه طلاق از طرف زن
خواهان هر دعوایی زمانی که می خواهد به دادگاه برای طرح دعوا مراجعه کند، باید ادعایش را در برگه چاپی مخصوصی به نام دادخواست بنویسد و با رعایت تشریفات خاصی مثل چسباندن تمبر و باطل کردن آن، دادخواست را تقدیم دادگاه صالح کند دعاوی طلاق هم از این قاعده مستثنی نبوده است و برای رسیدگی در دادگاه نیاز به ارائه دادخواست دارد. هزینه دادخواست طلاق از طرف زن شامل موارد متعددی از جمله هزینه تنظیم و ثبت دادخواست، هزینه جلسات مشاوره قبل از طلاق، هزینه دادرسی، هزینه اعتراض به آرا دادگاه بدوی و تجدید نظر، البته اگر این امر مورد اعتراض واقع شود، هزینه پرداختی به دفتر ازدواج و طلاق برای خواندن صیغه طلاق و هزینه پرداختی به وکیل در صورت داشتن وکیل برای طلاق به درخواست زن نیز می شود.
نتیجه گیری
با وجود آنکه از نظر شریعت اسلام، طلاق مکروه ترین حکم حلال خداوند بوده و همواره توصیه بر عدم انجام آن شده است، اما گاه شرایط زندگی مشترک، چنان دشوار و غیر قابل تحمل گشته که راه حلی جز طلاق و جدایی زوجین، جهت اصلاح شرایط باقی نمی ماند. درخواست طلاق از سوی هر یک از زن و شوهر، مطابق مقررات قانون مدنی، دارای تفاوت آشکاری می باشد. به این ترتیب که مردان هرگاه بخواهند، بدون نیاز به ذکر دلیل، قادر به طلاق دادن همسر خود می باشند. اما، پذیرش دادخواست طلاق از سوی زنان، تنها در موارد تصریح شده در قانون امکان پذیر می باشد. باید گفت که طلاق از طرف زن در دوران عقد بسیار دشوار تر است زیرا در این ایام علی رغم وقوع عقد نکاح هنوز زندگی مشترک شروع نشده است و دلیل موجه آوردن از سوی زوجه برای طلاق اگر مرد مخالف باشد کمی دشوار است خاصه این که زن به حق حبس نیز استناد کرده باشد. ولی به هر حال در دوران عقد نیز زن می تواند با اثبات یکی از موارد شروط عقدنامه یا عسر و حرج از دادگاه تقاضای طلاق کند. توجه داشته باشید اگر درخواست طلاق از طرف زن به استناد عسر و حرج باشد قبول بذل مهریه و تصمیم نهایی در این خصوص با دادگاه است اگر چه که پیشنهاد و مقدار بذل مهریه را زوجه به دادگاه اعلام می کند ولی اگر درخواست طلاق زن به استناد شروط ضمن عقد نکاح باشد خود زوجه به وکالت از زوج قبول بذل مهریه خواهد کرد.