با صفر تا صد سیستم های گرمایشی و سرمایشی HVAC آشنا شوید

سیستم های تهویه مطبوع یا تهویه هوا این روز ها به بخشی جدا نشدنی از ساختمان ها و بطور کلی زندگی های روزمره ما تبدیل شده اند. به نظر می رسید که انسان امروزی همیشه با وضعیت آب و هوایی فصل های مختلف سال درگیر بوده، و در هر فصلی در تلاش است تا هوای محیط خود را آنطور که می خواهد تنظیم کند.

این امر باعث شده تا بازار سیستم سرمایی و گرمایی به شدت داغ شود، و کارخانه ها و تولید کننده های بسیاری اقدام به طراحی و ساخت سیستم های مختلف برای گرم کردن یا خنک کردن هوا کنند.

فعالیت این صنایع آنقدر گسترده و پیشرفته شده است که هر چند وقت یکبار شاهد ارائه یک نوع تکنولوژی جدید توسط کارخانه ها هستیم که مزایا و معایب خود را داشته و می تواند عمل تهویه، خنک سازی، گرم کردن و مرطوب کردن هوا را به شکلی جدید انجام بدهد.

این گسترش و افزایش تعداد سیستم ها باعث شده تا بسیاری از افرادی که قصد استفاده از این سیستم ها را دارند، زمانی که با اشکال مختلف آن مواجه می شوند دچار سردرگمی شده و ندانند که کدام سیستم برای شرایط و نیاز های آنها کارساز است.

به همین دلیل، گروه کارخانجات ساران که از جمله بزرگ ترین تولید کنندگان سیستم های HVAC یا تهویه مطبوع در ایران و خاورمیانه است، در این مقاله قصد دارد با معرفی ساده برخی از این سیستم ها، کاربرد های هریک را به شما عزیزان توضیح دهد.

برای همین اگر قصد خرید این سیستم ها را دارید، و یا صرفا مایلید اطلاعات بیش تری در خصوص آنها کسب کنید، به هیچ عنوان این مقاله را از دست ندهید چرا که می توانید در هر بخش از آن اطلاعات جدید به دست بیاورید.

اما ابتدا بیایید نگاهی ساده به سیستم های HVAC بیندازیم.

سیستم HVAC چیست؟

اول از همه باید بدانیم که سیستم های HVAC مخفف کلمات heating به معنای گرم کننده، ventilation به معنای تهویه هوا و حرف AC مخفف air conditioning به معنای خنک کننده است.

این سیستم ها وظیفه دارند عمل خنک کردن و گرم کردن هوا را در محیط شما به انجام برسانند. سیستم های اچ وَک تقریبا در همه جا دیده می شوند، از ساختمان های مسکونی کوچک گرفته تا کارخانه های بزرگ که کار های سنگینی در آنها انجام می شود.

با افزایش استفاده از سیستم سرمایی و گرمایی در ساختمان ها و اماکن مختلف، این سیستم ها از یک جایی به بعد این قابلیت را پیدا کردند تا هوای بیرون را به هوای داخل محیط منتقل کنند تا کیفیت هوای داخلی افزایش پیدا کند.

حرف V که به معنای تهویه است همین کار را انجام می دهد و عمل تعویض هوای بیرونی با هوای داخلی را بر عهده خواهد داشت. این کار باعث می شود تا کیفیت هوای داخلی افزایش پیدا کرده، و علاوه بر آن رطوبت اضافی، دود، گرد و غبار، باکتری، کربن دی اکسید و دیگر گاز ها به خارج هدایت شوند، و همچنین کنترل دما و افزایش اکسیژن محیط نیز انجام شود.

سیستم های HVAC چطور اینکار را انجام میدهند؟

سه عملکرد اصلی سیستم های تهویه مطبوع تا حد بسیار زیادی به یکدیگر وابسته هستند. سیستم سرمایی و گرمایی شما معمولا یکی از پیچیده ترین سیستم های خانه ی شماست، که شاید از کار آن سر در نیاورید، اما پس از خاموش کردن آن بزودی متوجه تاثیر آن خواهید شد.

اساسا این سیستم ها از چندین بخش مختلف تشکیل شده اند که در ادامه به چندین مورد از آنها می پردازیم تا ببینیم هر بخش چه کاری انجام می دهد:

* دریچه های بازگشت هوا

دریچه های بازگشت هوا (Air return) بخشی است که نقطه ی شروع جریان تهویه هوا در آن صورت می گیرد. این بخش هوای داخل خانه را مکیده و آن را از فیلتر های هوایی عبور داده و به سیستم اصلی منتقل می کند.

نکته ای که باید به آن توجه ویژه ای داشته باشید این است که اگر سیستم تهویه شما دارای این قسمت است، حتما و حتما هر از گاهی آن را تمیز کنید چرا که گرد و غبار و کثیفی به راحتی ممکن است از این قسمت وارد سیستم شود.

* فیلتر

فیلتر ها دومین بخش از تهویه هوا هستند که هوا وارد آنها می شود، و وظیفه دارند تا هوای وارد شده تا را تا حد ممکن از آلودگی هایی مثل گرد و غبار و دوده پاکسازی کنند.

حتما و حتما در بازه های زمانی مختلف فیلتر هوای سیستم خود را تعویض کرده، و یا در صورتی که از فیلتر های چندبار مصرف استفاده می کنید آن را شست و شو دهید.

* خروجی ها

بخش دیگر سیستم ها خروجی ها هستند که هوا و گرمای تولید شده توسط دستگاه ها از آن خارج می شود. سعی کنید سالانه این خروجی ها را بررسی و یا تعویض کنید.

* لوله ها یا مجاری

لوله ها یا مجرا های سیستم، کانال هایی هستند که هوای سرد یا گرم شده از آنها عبور می کند. نکته ای که در این بخش باید به آن توجه داشته باشید این است که باید این بخش ها را هر 2 تا 5 سال یکبار تمیز کنید تا عملکرد سیستم در شرایط مطلوب باقی بماند.   

* یونیت خارجی

یکی از اصلی ترین بخش های سیستم های تهویه مطبوع به شمار می روند، و شامل فن ها هستند، که وظیفه شان تامین جریان هواست. نسبت به نظافت و رسیدگی به این بخش اهمیت ویژه ای قائل باشید، چرا که وجود آلودگی ها در این بخش می تواند مشکلات جدی برای سیستم شما ایجاد کند.  

* کمپرسور ها

کمپرسور ها بخش دیگری از یونیت های خارجی هستند که مسئول به جریان انداختن ماده ی مبرد در فاز گازی و فرستادن آنها به کویل ها می باشند. از آنجایی که این بخش اهمیت بالایی دارد، بهتر است اگر حس می کنید یکی از بخش های سیستم به خوبی کار نمی کند، این بخش را اول از همه چک کنید.

* کویل ها

کویل ها نیز معمولا جزء یونیت های داخلی و خارجی به حساب می آیند، و زمانی که هوا از این بخش عبور می کند، با آن تبادل حرارتی می کند. در کویل داخلی گرما را می گیرد و باعث سرد شدن محیط پیرامون کویل داخلی می گردد و در کویل خارجی گرما را به محیط پیرامون آن که خارج محیط زندگی افراد است، انتقال می دهد.

هر ساله این بخش را مورد بررسی قرار بدهید. اگر این بخش دچار یخ زدگی شد می بایست فیلتر یا سطح مبرد را چک کنید.

* بلوئر

بلوئر (blower) هوای گرم را از بخش اصلی یونیت به داخل می کشد، و هرچه این هوا بهتر عبور کند، سیستم از مقاومت و طول عمر بیش تری برخوردار خواهد بود.

* فرق کولر با سیستم تهویه مطبوع چیست؟

شاید عجیب به نظر برسد، اما این سوالی است که بسیاری از مواقع در مشاوره های تلفنی از مشاوران و کارشناسان ساران پرسیده می شود!

در پاسخ ساده به این سوال، می توان گفت که کولر در واقع تنها یکی از دستگاه های سیستم سرمایشی به حساب آمده، و جزء بسیار کوچکی از سیستم های تهویه مطبوع می باشد.

از طرف دیگر سیستم های سرمایشی نیز همانطور که اشاره کردیم، تنها بخشی از سیستم های HVAC (بخش AC) به شمار می روند، بنا بر این می توان گفت که سیستم های سرمایشی (به اصطلاح کولر) یکی از زیر مجموعه های سیستم های تهویه مطبوع، و کولر ها زیر مجموعه سیستم های سرمایشی هستند.

دستگاه های مختلف در سیستم HVAC

همانطور که گفتیم، امروزه سیستم ها و دستگاه های بسیار زیادی در بازار وجود دارند که زیر مجموعه ی سیستم های HVAC قرار می گیرند. در ادامه قصد داریم برخی از این دستگاه ها را به همراه کاربردی که دارند بررسی کنیم.

- اگزاست فن

بطور کلی اگزاست فن ها برای از بین بردن رطوبت اضافه و بو های ناخوشایند از یک محیط مورد استفاده قرار می گیرند. در مصارف خانگی، از این دستگاه ها معمولا در سرویس های بهداشتی، حمام یا آشپزخانه ها، که در آنها به دلیل فعالیت هایی مثل آشپزی و شست و شو ممکن است رطوبت افزایش پیدا کند استفاده می شود.

این دستگاه ها رطوبت، آلودگی و روایح نا خوشایند را به خارج از محیط مورد نظر ما هدایت می کنند. فن های این دستگاه از موتور ها برای به گردش در آوردن تیغه ها استفاده می کنند که در نتیجه ی گردش آنها هوا به خارج از محیط منتقل می شود.  

- موارد استفاده از اگزاست فن

علاوه بر آشپزخانه ها، حمام ها و سرویس های بهداشتی که اشاره کردیم، خرید اگزاست فن برای شرایط زیر نیز بسیار رایج است:

- صنایع

استفاده از اگزاست فن های صنعتی در مراکز صنعتی مثل کارخانه ها، انبار ها و گاها یخچال ها بسیار رایج است، چرا که با استفاده از این دستگاه ها می توان محصولات تولید شده را خشک و خنک نگه داشت، و همچنین استاندارد های تولید را بالا برد.

علاوه بر آن، اگزاست فن ها می توانند بخار ها و گاز های تولید شده در طی تولید که ممکن است برای محصولات و کارکنان مضر باشد را به خارج از محیط هدایت می کنند.

- مراکز درمانی

جالب است بدانید که میزان آلودگی، محرک های آلرژی و حساسیت زا و رطوبت اضافه داخل ساختمان ها گاها ممکن است حتی بیش تر از هوای بیرون از آن باشد.

برای ساختمان و مراکز بهداشتی مثل بیمارستان ها و درمانگاه ها کیفیت هوا به منظور بالا نگه داشتن وضعیت سلامت بیماران از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد.

اگزاست فن ها وظیفه دارند شرایطی را به وجود بیاورند که عمل های جراحی در هوایی تمیز و پاکیزه، عاری از آلودگی و مواد حساسیت زا بر روی بیماران انجام شود، و بیماران در هوایی تمیز طول درمان خود را سپری کنند.

فن های لامینار معمولا جزء فن های پر طرفدار برای استفاده در مراکز درمانی هستند، چرا که این فن ها می توانند هوا را تا 300 مرتبه در ساعت به گردش در بیاورند.

- یونیت هیتر

دستگاه دیگری که در این مقاله قصد معرفی آن را داریم، یکی از محبوب ترین دستگاه های گرمایشی است که طرفداران بسیاری در زمینه های مختلف دارد.

یونیت هیتر (Unit Heater) نوعی از دستگاه های گرمایشی در صنعت تهویه ای است که راندمان کاری آن بسیار بالا می باشد. خرید یونیت هیتر به منظور ایجاد گرما و تثبیت دمای مناسب در فصل های سرد سال، یکی از اولین انتخاب های افرادی است که به دنبال سیستم گرمایشی می گردند.

نحوه ی کار یونیت هیتر ها به این شکل است که در ابتدای کار، سیال با دمای مشخصی از کویل های این دستگاه عبور می کند، که در برخی از این دستگاه ها سیال به شکل آب گرم و در برخی دیگر به شکل بخار آب داغ دیده می شود.

بعد از اینکه سیال داغ از کویل ها گذشت، لوله ها، پره ها و فین های کویل در دستگاه گرم شده و دمای آنها نیز بالا می رود. سپس با استفاده از فن آکسیال و فن محوری، جریان عبور هوای مورد نظر به وجود آمده، و گرما از روی سطح فین ها به داخل محیط وارد می شوند.

زمانی که جریان هوا با استفاده از فن های آکسیال از بین فین های کویل عبور کرد، گرمای زیادی دریافت می کند. بعد از اینکه این هوا منتشر شد، گرمای یکنواخت و مناسبی ایجاد می شود و باعث گرم شدن محیط خواهد شد.

در این دستگاه ها معمولا آب گرم و یا بخاری که استفاده می شود، در یونیت های خارج از ساختمان و در دستگاه های مستقلی مثل سیستم های حرارت مرکزی موتورخانه یا پکیج های دیواری تولید می شود، و با استفاده از لوله ها به یونیت هیتر انتقال می یابد.

- کاربرد های یونیت هیتر

بطور کلی یونیت هیتر ها می توانند حجم وسیعی از هوا را تولید کنند، بنا بر این اکثرا از این دستگاه ها در مصارف صنعتی و تجاری استفاده می شود.

همچنین با توجه به ساختار و نوع دستگاه هایی که ساخته می شوند می توان آنها را در گلخانه ها، سالن های ورزشی، فروشگاه ها و اماکن عمومی که دارای متراژ بالایی هستند نیز برای تامین هوای گرم یا سرد مورد استفاده قرار داد.

یونیت هایی که مناسب محیط های صنعتی و گرمخانه ای ساخته می شوند برای دمای بالای 60 درجه مناسب هستند و همچنین با توجه به موقعیت نصبشان در سه مدل زیر دسته بندی می شوند:

• یونیت های زمینی،
• یونیت های دیواری،
• یونیت های سقفی.

شما نیز می بایست هنگام خرید یونیت هیتر، به نکات مختلفی نظیر موقعیت و شرایط محل نصب و همچنین منبع تامین کننده سیال یکی از این مدل ها را انتخاب نمایید، که به این منظور می توانید همین حالا به وب سایت ساران مراجعه کرده و مدل های مختلف و با کیفیت این دستگاه را مشاهده و در صورت تمایل اقدام به سفارش کنید.

همچنین، مشاوران و کارشناسان ساران همیشه آماده خدمات رسانی به شما عزیزان و پاسخ به سوال های شما درخصوص اینکه چه سیستمی می تواند با توجه به شرایط، نیاز ها و انتظارات شما بهترین گزینه باشد خواهند بود.

- پکیج یونیت

آخرین دستگاهی که در این مقاله به معرفی و بررسی آن می پردازیم پکیج یونیت ها هستند. پکیج یونیت را می توان دستگاهی ترکیبی از چیلر ها و هواساز ها دانست که در یک پکیج قرار گرفته اند.

پکیج یونیت که به آن روف تاپ پکیج هم گفته می شود، می تواند عمل سرمایش، گرمایش، فیلتر و تنظیم رطوبت هوا را انجام بدهد، و به نوعی می توان آن را یک سیستم HVAC جمع و جور دانست و با خرید پکیج یونیت، دستگاه های تشکیل دهنده ی آن شامل کویل دارای مبرد، کویل آب گرم، فن، فیلتر، چیلر هواخنک و تجهیزات رطوبت زنی را نیز صاحب خواهیم شد.

عملکرد این دستگاه در حالت سرمایشی و گرمایشی به شکل زیر می باشد:

• حالت سرمایشی – چیلر تراکمی هوا خنک شروع به فعالیت می کند، و ماده مبرد را به کویل ها می فرستد تا فن ها با چرخیدن و عبور هوا از اطراف کویل دمای محیط را کاهش بدهند.
• حالت گرمایشی – در این حالت آب گرم می بایست از موتورخانه یا دستگاه پکیج دیواری عبور کرده به کویل آب گرم فرستاده شود، تا فن با فعالیت گردش خود هوای گرم را به محیط مورد نظر ما منتقل کند.

پکیج یونیت ها را معمولا در فضای آزاد بر روی پشت بام ساختمان ها قرار می دهند. این دستگاه دارای سه دریچه ی ورودی، دریچه هوای برگشتی یا سیرکوله (circular) و دریچه ی تامین هوای تازه می باشد.

زمانی که هوای تازه با هوای برگشتی مخلوط می شود، دمای آن گرم یا سرد شده و با عبور از فیلتر های دستگاه، از دریچه ی خروجی وارد ساختمان می شود.

 از آنجایی که این دستگاه ها از سیکل تبرید تراکمی مثل چیلر یا کولر گازی برای سرمایش، و از آب گرم موتورخانه یا پکیج برای گرمایش استفاده می کنند، هوای گرم یا سرد تولید شده توسط این دستگاه بسیار مطبوع خواهد بود.

- کاربرد های پکیج یونیت

پکیج یونیت جزء سیستم های تهویه مطبوع کانال دار می باشد، به این معنا که هوای مطبوع با استفاده از کانال ها وارد بخش های مختلف خواهد شد.

بطور کلی سیستم های تهویه مطبوع دارای دو نوع کانال دار و بدون کانال هستند، که در این میان پکیج یونیت جزء کانال دار بوده، و برای دستگاه های بدون کانال می توان فن کویل ها را مثال زد.

خرید پکیج یونیت بیش تر برای اماکنی که سیستم تهویه آنها باید از نوع کانال دار باشد طراحی می شود، که برخی از آنها شامل موارد زیر می باشند:

• سالن ها یا سوله های ورزشی مثل باشگاه ها،
• اماکن صنعتی و کارگاه ها یا کارخانه ها،
• تالار های عروسی،
• سالن های همایش یا آمفی تائر ها،
• سینماها،
• کتابخانه ها،
• موزه ها،
• مراکز درمانی مثل بیمارستان ها و درمانگاه ها.

بطور کلی استفاده از این دستگاه در هر محیط بزرگی که تهویه و جریان هوا هائز اهمیت باشد پیشنهاد می شود.