11 نشانه کمبود ویتامین ب1 در بدن

ویتامین ب 1 یا تیامین (به انگلیسی B1 or Thiamine) یکی از 8 ویتامین ضروری ویتامین‌های گروه ب (ب کمپلکس) است که نقش‌هایی اساسی و مهم در عملکرد و سلامت بدن ایفا می‌کنند. ویتامین B1 معمولا تقریبا توسط تمام سلول‌هایی که غذا را تبدیل به انرژی خواهند کرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. از آنجایی که بدن توانایی تولید این ویتامین را ندارد، دریافت آن از طریق رژیم غذایی روزانه الزامی است.

با توجه به نقش مهم ویتامین ب1 در سلامتی،  کمبود این ویتامین می‌تواند عوارضی جدی را برای سلامتی و عملکرد درست بدن به وجود آورد. به همین بهانه، در ادامه این مطلب قصد داریم تا به 11 نشانه کمبود ویتامین ب1 اشاره کنیم که از طریق آن‌ها به راحتی می‌توان کمبود این ویتامین در بدن را تشخیص داد و آن را برطرف کرد.

11 نشانه کمبود ویتامین ب1 در بدن

کمبود ویتامین ب1 در کشورهای توسعه یافته تقریبا ریشه کن شده است و سبد تغذیه‌ای رایج در این کشورها مردم را از این شرایط مصون می‌کند. با این حال، این شرایط ممکن است در مردم کشورهای در حال توسعه که وضعیت غذایی خوبی ندارند، افراد مسن، افراد وابسته به نوشیدنی‌های الکلی، بیماران مبتلا به ایدز، دیابتی‌ها، افرادی که جراحی باریاتریک را تجربه کرده‌اند، افراد که دیالیز می‌شوند و کسانی که دوز بالا داروهای ادرارآور را مصرف می‌کنند رخ دهد.

با تجربه هرکدام از 11 نشانه کمبود ویتامین ب1 که در پایین آمده است ممکن است شما نیز به جمع کسانی که دچار کمبود این ویتامین هستند اضافه شده باشد:

از دست دادن اشتها

کمبود ویتامین ب1 می‌تواند بخشی از مغز که اشتها را کنترل می‌کند تحت تاثیر قرار دهد. در نتیجه این تاثیر، زمانی که هنوز غذا نخورده‌اید احساس کم اشتهایی کرده و یا اصلا گرسنه نخواهید بود. میزان دقیق تاثیر کمبود ویتامین ب1 بر روی اشتها در انسان‌ها دقیقا مشخص نیست اما یک مطالعه بر روی موش‌ها نشان داد موش‌هایی که 16 روز با رژیم کم ویتامین ب1 غذا داده شدند بین 69 تا 74 درصد از اشتهای خود را ازدست دادند.

خستگی

خستگی یک نشانه کمبود ویتامین ب1 متداول است. اگر توجیه دیگری برای خستگی شما وجود نداشته و دائما احساس خستگی می‌کنید، احتمالا به کمبود ویتامین B1 مبتلا شده‌اید و حتما باید آن را جدی بگیرید.

کج خلقی

کمبود ویتامین ب1 می‌تواند باعث کج خلقی و تحریک پذیری مکرر شود و حالت روحی افراد را تحت تاثیر قرار دهد.

کاهش یا کند شدن واکنش بدن

آسیب ناشی از کمبود تیامین می‌تواند بر اعصاب حرکتی بدن تأثیر گذاشته و باعث کاهش، کند شدن یا از دست دادن برخی واکنش‌های فیزیکی شود.

احساس سوزش در بازوها و پاها

یک نشانه کمبود ویتامین ب 1 متداول دیگر احساس سوزش در بازوها و پاها است. زمانی که اعصاب بدن در اثر کمبود تیامین آسیب دیده و یا به درستی کار نکنند این مسئله ممکن است سبب بروز احساس سوزش در بازوها و پاها شود.

ضعف عضلانی

ویتامین ب1 در عملکرد درست عضلات نیز نقش داشته و کمبود آن می‌تواند ضعف عضلانی، بویژه در بالای بازوها و پاها را به همراه داشته باشد.

تاری دید

کمبود تیامین به اعصاب بینایی آسیب رسانده که همین مسئله می‌تواند سبب بروز علائمی مثل تاری دید و یا در موارد شدید‌تر، حتی از دست دادن بینایی را به همراه داشته باشد.

تهوع و استفراغ

تهوع و استفراغ نیز می‌تواند یک نشانه کمبود ویتامین ب1 باشد اما چندان مثل سایر علائم این شرایط متداول و رایج نیست. علاوه بر تهوع و استفراغ، در برخی موارد، کمبود تیامین ممکن است که درد یا سوزش شکم را نیز به همراه داشته باشد.

تغییر در ضربان قلب

سلامت قلب نیز به میزان تیامین موجود در بدن شما مربوط است. اگر به اندازه کافی ویتامین ب1 در بدن وجود نداشته باشد این امکان وجود دارد که ضربان قلب از حالت طبیعی آهسته‌تر شود.

تنگی نفس

کمبود شدید ویتامین ب1 ممکن است به نارسایی قلبی منجر شود که این مسئله در نهایت سبب جمع شدن مایعات در شش‌ها شده و تنگی نفس را به همراه خواهد داشت.

روان‌آشفتگی

روان‌آشفتگی یک تغییر ناگهانی در مغز است که باعث سردرگمی ذهنی و اختلالات عاطفی خواهد شد. این شرایط که در فکر کردن، عملکرد حافظه، خوابیدن، توجه کردن و تمرکز کردن اختلال ایجاد می‌کند می‌تواند یک نشانه کمبود ویتامین ب1 باشد.

کمبود ویتامین ب و ریزش مو

همانطور که عنوان شد، ویتامین ب1 یکی از ویتامین‌های گروه ب است و بین کمبود ویتامین ب و ریزش مو نیز ارتباط وجود دارد. البته، این رابطه کمبود ویتامین ب و ریزش مو به این معنا نیست که مصرف زیاد انواع این ویتامین‌ها (از جمله ویتامین ب1) می‌تواند باعث رشد مجدد مو شود بلکه بدان معناست که اگر دچار کمبود ویتامین ب باشید، شانس شما برای ریزش مو افزایش پیدا خواهد کرد.

با این حال، برخی شرکت‌های مکملی از رابطه کمبود ویتامین ب و ریزش مو به عنوان یک استراتژی بازاریابی استفاده کرده و مکمل‌های حاوی ویتامین ب را به عنوان محصولی برای رشد مجدد مو‌ها معرفی می‌کنند که همانطور که عنوان شد این ادعا صحیح نیست.

بهترین زمان مصرف ویتامین B1

ویتامین‌های گروه همه حلال در آب هستند و با شکم خالی بهتر جذب خواهند شد. بهترین زمان مصرف ویتامین B1 نیز از سایر ویتامین‌های محلول در آب متفاوت نبوده و بهتر است که این ویتامین را اول صبح نیم ساعت قبل از خوردن اولین وعده مصرف نمایید.

 با این حال، برای افرادی که به هر دلیلی نمی‌توانند صبح ناشتا این ویتامین را مصرف نمایند، بهترین زمان مصرف ویتامین B1 دو ساعت بعد از خوردن اولین وعده غذایی توصیه می‌شود.

کلام آخر

ویتامین ب1 نقشی اساسی در بدن ایفا می‌کند و کمبود آن می‌تواند عوارضی جدی را در پی داشته باشد. اگر عوارضی مثل کاهش اشتها، خستگی، کج خلقی، کاهش، کندی یا از بین رفتن واکنش فیزیکی، احساس سوزش در بازوها و پاها، ضعف عضلانی، تاری دید، تهوع و استفراغ، تغییر در ضربان قلب، تنگی نفس و روان‌آشفتگی را تجربه کردید احتمالا کمبود ویتامین ب1 دارید و باید از طریق مواد غذایی یا مکمل‌های غذایی حاوی این ویتامین کمبود آن را جبران کنید.