واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: چیلله گئجه سی؛ آیین های سنتی در سایه مدرن گرایی- صابر چهرقانی** شب یلدا یا چیلله گئجه سی یکی از دهها رسم دیرین ایرانیان است که در طول دهه ها و شاید قرن های متمادی با رسم و رسوم مربوط به هر منطقه اجرا می شود که البته این آیین ها با ظهور پدیده های نو از جمله رسانه های جمعی از جمله تلویزیون، رادیو، اینترنت، تلفن همراه و این اواخر، شبکه های اجتماعی تغییرات زیادی به خود دیده و تحت تاثیر قرار گرفته اند.
ایرانیان از دوران باستان تاکنون از جمله ملت هایی بوده اند که بیشترین جشن ها را به بهانه های مختلف در طول سال داشته اند که برخی از این جشن ها هنوز هم به قوت خود باقی است.جشن هایی نظیر عید نوروز، جشن چهارشنبه سوری، سپندارمذگان، مهرگان، یلدا و چندین جشن دیگر که در وسعت بسیار زیادی در جغرافیای ایران اجرا می شد و بهانه ای برای با هم بودن، شاد بودن و به اشتراک گذاشتن شادی ها بود.با ظهور دین مبین اسلام و همراه شدن جشن های دینی با جشن های ملی و همچنین تاکید آموزه های اسلامی بر افزایش محبت در بین خویشاوندان، دوستان و آشنایان، بهانه های با هم بودن مردم ایران رو به فزونی گذاشت و همواره مردم ایران اسلامی با استفاده از فرصت جشن ها روزهای شادگونه ای را سپری می کردند.تا همین چند سال پیش و به برکت ظهور نیافتن فناوری های دست و پاگیر، منوال برگزاری این جشن ها به قوت سابق و شاید با تغییرات کمی به اجرا در می آمد و شاه بیت این جشن ها نیز همواره باهم بودن، در کنار هم خندیدن و از داستان های اسطوره ای استفاده کردن بود.یکی از این آیین ها نیز که تا به امروز در خانواده های ایرانی باقی مانده است، آیین شب یلدا یا چیلله گئجه سی است که در آخرین شب پاییز که طولانی ترین شب سال نیز به شمار می رود، برگزار می شود.از جمله سنت های قدیمی این آیین نشستن بر دور کرسی در خانه بزرگترهای قوم، خواندن اشعار قدیمی از اسطوره های منطقه ای و ملی، نواختن سازهای محلی، مشاعره موزون، خوردن آجیل از جمله خشکبار، انگور خشک شده (میلاخ)، هندوانه، انار، پشمک و حلوای مخصوص بود که البته بخشی از اینها به منطقه آذربایجان اختصاص دارد.با وجود حفظ شاکله این شب به یادماندنی، تعدادی از رسوم یلدایی در سال های گذشته یا تغییر شکل یافته و یا به کلی منسوخ شده که اضافه شدن میوه های غیربومی به جمع میوه های شب یلدا، استفاده از رسانه هایی نظیر تلویزیون و رادیو (البته در گذشته دور)، خرید آجیل های گرانقیمت و آنچنانی و از همه مهمتر حذف بخش مشاعره و سرودن اشعار قدیمی از جمله این موارد به شمار می رود.با وجود این تغییرات، تا چند سال پیش شب یلدا به قوت خود باقی بود و کمابیش با حفظ بخشی از سنت ها ادامه می یافت تا اینکه با ظهور پدیده ای به نام موبایل و البته شبکه های اجتماعی، این واقعیت شیرین دنیای واقعی نیز وجهی مجازی به خود گرفت و بخشی از آن از واقعیت های مجازی متاثر شد.ظهور موبایل که متهم ردیف اول دور شدن خانواده ها از همدیگر در آیین هایی نظیر جشن های باستانی، دینی و حتی جشن های تولد بود، تاثیر خود در شب یلدا و شب های متناظر را نیز گذاشته به طوری که این آیین روز به روز به سمت مجازی شدن بیشتر به پیش می رود و شاید در آینده ای نه چندان دور، تنها شب یلدا را در سلفی های یلدایی، پیامک های یلدایی، استیکرهای یلدایی و نظایر این ببینیم.برای مقابله با بروز چنین پدیده نوظهور و محتملی، مهمترین کار ترویج آیین های سنتی به شکل کامل و بهره گیری از آیین های پیشینیان است که این امر وظیفه بزرگترین های فامیل و قوم را بیشتر می کند.زنده کردن اسطوره های قدیمی، سازها و آشیق نوازی ها و همچنین ادبیات به ویژه ادبیات بومی از جمله مواردی است که می تواند تحت تاثیر قرار گرفتن آیین های پیشینیان را از بین ببرد و یا دست کم زمان محو شدن آیین های قدیمی را به زمانی دورتر انتقال دهد.** خبرنگار ایرنا مرکز ارومیه2093
30/09/1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]