محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828781710
کالبد شکافی یک اسطوره/ آیا فیدل کاستارو پایان یافته است ؟
واضح آرشیو وب فارسی:الف: کالبد شکافی یک اسطوره/ آیا فیدل کاستارو پایان یافته است ؟
دکتر ناصر فکوهی/ استاد دانشگاه تهران
تاریخ انتشار : چهارشنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۵ ساعت ۱۲:۳۸
زمانی که شخصیتی با پیشینه و تاریخچه‌ای تأثیرگذار، درمی‌گذرد، «مرگ» به مثابه مُهری نهایی بر زندگی، همه را به احترام برای او وامی‌دارد. ما را نیز باید وا دارد که در داوری‌های خود نسبت به او، با شتاب عمل نکنیم.
کاسترو، در 90 سالگی درگذشت، در حالی که بیش از 50 سال در قدرت بود و پس از خود نیز زمام امور را به برادرش سپرد. کاسترو، کشوری کوچک را با میراث تلخ و شیرین به جای گذاشت؛ از یک سو، یک سیستم اجتماعی که در میان کشورهای فقیر ِ آمریکای لاتین تنها نمونه‌ای است که در آن عدالت نسبی اجتماعی، برخورداری مردم از شرایط زیست ِ نسبتا قابل قبول از آموزش و بهداشت و زندگی سالم فراهم است؛ از برخلاف آنچه اغلب در جملات کلیشه‌ای گفته می‌شود؛ مرگ فیدل، نه پایان یک دوران است، نه پایان یک اسطوره، نه ورق خوردن یک برگ از تاریخ و نه انتهای مفهوم انقلاب در جهان جدید.
سوی دیگر، کشوری که برای فراهم آوردن این شرایط و زیر تحریمی 60 ساله و فشار ِ قدرت سلطه‌گرانه آمریکا، هرگز نخواست و یا نتوانست یک قدرت آمرانه کمونیستی را در نظام سیاسی ِ داخلی خود کنار گذاشته و دست به گسترشی دموکراتیک بزند و همچون رهبرانش تا امروز بر یک ایدئولوژی فروکاسته‌شده و از میان رفته یعنی «مارکسیسم – لنینیسم» پای می‌فشارد، بدون آنکه دیگر باور چندانی حتی به شعارهای سطحی آن داشته باشد. کشوری که با تبعیت از الگوی چینی، اقتصاد خود را به سوی بازار آزاد باز کرده و با قدم‌هایی، گاه نگران‌کننده، برای بهبود روابطش با آمریکا، نه فقط از لحاظ سیاسی بلکه بر خط ِ تبعیتی ِ نولیبرالی در حال پیش رفتن است، بی‌آنکه خبر چندانی از اصلاحات سیاسی دموکراتیک در کار باشد. بیلان جهانی ِ فیدل کاسترو، از او یک «اسطوره» برای پایداری در برابر یک قدرت خودخواه و زورگو یعنی آمریکا ساخته است؛ اسطوره‌ای که هر اندازه نفرت مردم جهان از زورگویی آمریکایی‌ها بیشتر می‌شود، قدرت بیشتری می‌گیرد: مردمان ِ اکثر پهنه‌هایی که این سلطه را تحمل کرده و زجر کشیده‌اند، حق داشته و دارند که در فیدل، دوستی برای خود و محرومیت‌هایشان ببینند، همانگونه که چه گورا، در نسل‌هایی پی‌درپی، اسطوره‌ای برای جوانانی بود که حاضر به پذیرش بی‌عدالتی‌های اجتماعی و بی‌رحمی‌های سرمایه‌داری آمریکایی نبودند و رویای بر پا کردن اتوپیایی جدید با تغییر بیلان جهانی ِ فیدل کاسترو، از او یک «اسطوره» برای پایداری در برابر یک قدرت خودخواه و زورگو یعنی آمریکا ساخته است؛ اسطوره‌ای که هر اندازه نفرت مردم جهان از زورگویی آمریکایی‌ها بیشتر می‌شود، قدرت بیشتری می‌گیرد.
جهان و رها شدن از فشار و رنج‌های وحشیگری قدرت‌های بزرگ و رژیم‌های دیکتاتوری و دزدسالار دست نشانده آنها را داشتند. این تصویر در قاره آمریکا، بسیار قدرتمندتر بود و هست و حتی در خود کوبا، به‌رغم همه سختی‌هایی که مردم از فشار سیستم آمرانه سیاسی و تحریم بیرونی کشیده‌اند، امروز همه می‌دانند که اگر فیدل نبود، آنها امروز بی‌شک نه یک دموکراسی حتی نیم‌بند و بی‌حاصل، بلکه به احتمال قوی، همان چیزی را داشتند که در اکثر کشورهای مرکزی و جنوبی این قاره مشاهده می‌کنیم: جنگ‌ها و تنش‌های خونین و بی‌رحم میان دیکتاتورها فاسد و مافیاهای مواد مخدر و کارتل‌های نظامی‌گرای غرب؛ بی‌آنکه کمترین رفاهی برای مردم پایین‌دست یا حتی طبقه متوسط وجود داشته باشد. آنچه ایالات متحده در طول قرن اخیر با آمریکای مرکزی و جنوبی کرده است، با حرکت از اندیشه «حیاط خلوت» پنداشتن این مناطق، جز تخریب در همه معانی کلمه و بی‌رحمی یک سرمایه‌داری نولیبرالی نبوده است. در این میان کمتر کسی را می‌توان سراغ گرفت که از رویاهای دموکراتیک در شرایطی فاجعه‌بار سخن بگوید. از این رو، نباید شگفت‌زده شد که چه کسانی امروز از مرگ کاسترو شادمانی می‌کنند: گروهی کوبایی‌های مهاجر ِ میامی که سهم‌شان از سرنوشت این کشور، صرفا پناه بردن به آمریکا و جا خوش کردن در مدارهایی اغلب از فساد و ثروت‌جویی بوده و آرزوهایی برای بازگشت به دوران سیاه دیکتاتوری ِ باتیستا و کوبایی که به کازینوی ثروتمندان آمریکایی بدل شده بود؛ کوبایی که در آن تنها تعداد انگشت شماری از مردم، شانس آن را داشتند که به مثابه پادوهای این کازینوی بزرگ، مردم کوبا می‌دانند که اگر فیدل نبود، آنها امروز همان چیزی را داشتند که در اکثر کشورهای مرکزی و جنوبی این قاره مشاهده می‌کنیم: جنگ‌ها و تنش‌های خونین و بی‌رحم میان دیکتاتورها فاسد و مافیاهای مواد مخدر و کارتل‌های نظامی‌گرای غرب و ...
زندگی بخور و نمیری داشته باشند. و البته در کنار این گروه، رئیس‌جمهور منتخب آمریکا، این شومن ِ پوپولیست که حتی الفبای ادب دیپلماتیک را نمی‌داند و در اولین واکنش بین‌المللی خود، نشان داد که انتظار برای آنکه در دوره ریاست‌جمهوری‌اش از شخصیتی که در دوره نامزدی‌اش نشان داده بود، فاصله بگیرد، رویایی خام است و مردم آمریکا، اگر نتوانند راهی برای خلاصی از او بیابند، باید چهار و یا هشت سال کابوس و ننگ کم سابقه را در تاریخ کشور خویش تحمل کنند. واکنش ترامپ به مرگ فیدل کاسترو زمانی بی‌آبرویی بیشتر او را نشان می‌دهد که به چند نکته انکارناپذیر توجه کنیم: در ابتدای انقلاب کوبا، کاسترو، این جوان بورژوا و تحصیلکرده حقوق با آینده‌ای روشن، شخصیتی معتدل به حساب می‌آمد که نه گرایشی به مارکسیسم داشت و نه به شوروی. او تنها در پی آن بود که کشور خود را از فساد و تبدیل شدن ِ آن به یک مرکز هرزه‌گری برای ثروتمندان آمریکایی نجات دهد. اما آمریکا در آن زمان (و حتی پیش از آن از قرن نوزدهم در برابر اسپانیا و بریتانیا) نگاهی بسیار بیشتر از امروز، مالکانه به این جزیره کوچک داشت، بنابراین کمکی به کاسترو نکرد، بلکه مانع کمک کشورهای دیگر از جمله کانادا به کوبا شد. و همین امر بود که فیدل را به سوی شوروی سوق داد. آمریکا، در طول نیم قرن، صدها بار به جان کاسترو سوء قصد کرد و بارها و بارها برای کودتا و اشغال این جزیره نقشه کشید و حتی پس از سقوط شوروی، باز هم دست از فشار بر این مردم برنداشت؛ زیرا بر آن بود که از کوبا مثالی تاریخی بسازد که عدم تبعیت از «برادر بزرگ» چه فاجعه‌ای برای مردمان کشورهای «حیاط خلوت» به وجود خواهد آورد. «فاجعه»ای که امروز ممکن است گروهی از نخبگان کشورهای توسعه یافته و حتی گروهی «اتوپیاهای انقلابی» و چهره‌های کاریزمایی انقلاب، همچون کاسترو، نه تنها به پایان نرسیده‌اند، بلکه می‌توانند هر آن دوباره ظاهر شده و گسترش یابند
از «روشنفکران» کشور ما برغم ضربات شدیدی که از آمریکا خورده‌ایم، باز هم آن را در نبود دموکراسی و سلطه مارکسیسم کاستریستی در این کشور ببینند. اما نه در چشم اکثریت مردم کوبا و نه در نگاه مردمان فقر زده و جان به لب رسیده آمریکای لاتین و نه در چشم‌اندازهای مردم ِ در هم شکسته جهان سوم، نمی‌توان انتظار داشت جایی که مردم نانی برای خوردن ندارند، جایی که همه اوامر و دستورها باید از بیرون بیاید و خبری از هیچ‌گونه استقلال سیاسی نیست، بتوان نظام «دموکراسی» آن هم از نوع آمریکایی‌اش برقرار کرد: نظامی که حاصل 200 ساله خود را در برگزیده شدن یک لومپن به نام ترامپ و سپردن سرنوشت جهان به عقلانیت بیمار او نشان می‌دهد. کاسترو، نه قهرمانی معصوم بود، نه دیکتاتوری بی‌رحم، اما او یک «آرمان‌گرای انسان‌دوست» اما «اراده‌گرا» بود که به آمریت باور داشت و گمان می‌کرد چاره‌ای جز تداوم بخشیدن به نبود دموکراسی در جزیره کوبا برای به انجام رساندن اصلاحات اقتصادی وجود ندارد و باید میان نان و آزادی، «نان» را برگزید. او می‌خواست قاره خود و دستکم جزیره خود را از نفرین پانصد سالهای که با ورود اروپاییان در آن آغاز شده بود، نجات دهد. این نکته‌ای است که روشنفکران و هنرمندانی چون ژان پل سارتر، سیمون دو بووار، اولیور استون و بسیاری دیگر آمریکا، در طول نیم قرن، صدها بار به جان کاسترو سوء قصد کرد و بارها برای کودتا و اشغال این جزیره نقشه کشید؛ زیرا بر آن بود که از کوبا مثالی تاریخی بسازد که عدم تبعیت از «برادر بزرگ» چه فاجعه‌ای برای مردمان کشورهای «حیاط خلوت» به وجود خواهد آورد.
را به سوی او می‌کشاند و نه آنچه «روشنفکران» ما با بی‌خبری خود از جهان واقعی و جهان اندیشه، ساده‌پنداری ِ آن اندیشمندان بزرگ می‌دانستند و می‌دانند. از این رو، برخلاف آنچه اغلب در جملات کلیشه‌ای گفته می‌شود؛ مرگ فیدل، نه پایان یک دوران است، نه پایان یک اسطوره، نه ورق خوردن یک برگ از تاریخ و نه انتهای مفهوم انقلاب در جهان جدید: امروز جهان، زیر هدایت باندهای مافیایی و قدرت‌های بزرگ نظامی و موجودات هیولایی که به نام تروریسم به جان همه انداخته‌اند، چهار نعل به سوی آشوبی بزرگ می‌تازد، طبیعت تخریب‌شده و همه ما را تهدید می‌کند، نظام‌های اجتماعی و سیاسی کشورهای مرکز و پیرامون فروپاشیده یا در معرض فروپاشی هستند و دیگر کسی حاضر نیست «جنگ» را به مثابه یک راه حل برای بحران‌های اقتصادی–اجتماعی (همچون قرن بیستم) بپذیرد. و در این شرایط، «اتوپیاهای انقلابی» با همه خطرات و تهدیداتی که در بر دارند و چهره‌های کاریزمایی انقلاب، همچون کاسترو، نه تنها به پایان نرسیده‌اند، بلکه می‌توانند هر آن دوباره ظاهر شده و گسترش یابند. از این رو، شکی نداشته باشیم که برغم همه اشتباهات و کژراه‌هایی که کاسترو در زندگی خود طی کرد، در تاریخ آمریکای لاتین و در تاریخ دستاوردهای دموکراتیک جهان، او را در کنار رهبرانی چون بولیوار، چه گورا، گاندی، مارتین لوترکینگ و ... قرار خواهند داد و نه در کنار چهره‌های دیکتاتوری چون قذافی و پول پوت و استالین و ... او در جایی قرار می‌گیرد که می‌تواند تا سالهای سال چه بخواهیم و چه نه، سرچشمه «اتوپیاهای انقلابی» قرن بیست‌ویکم باشد. و در این راه، نه اظهارات سیاستمدار تازه‌کاری چون ترامپ تأثیر خواهند داشت و نه تحلیل‌های روشنفکران استعمارزده جهان سومی. منبع :روزنامه ایران
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[مشاهده در: www.alef.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]
-
سیاسی
پربازدیدترینها