واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: زيادهروي ميكنيم، در همه چيز، حتي حرف زدن
امروزه در جامعه اسلامي ما، رفتارهايي مشاهده ميشود كه ظاهراً زيبا و مورد پسند داشته ولي باطني زشت و ناپسند دارند و افراد زيادي هم به آن مبتلا شدهاند...
نویسنده : حجتالاسلام مهدي حسينپور
امروزه در جامعه اسلامي ما، رفتارهايي مشاهده ميشود كه ظاهراً زيبا و مورد پسند داشته ولي باطني زشت و ناپسند دارند و افراد زيادي هم به آن مبتلا شدهاند. اهميت اين بحث زماني مشخص ميشود كه ميبينيم عدهاي تبديل شدهاند به موجودات مصرفي و متوقع. موجوداتي كه به جاي تعمير، تعويض ميكنند! همه ما با واژهاي به نام اسراف كاملاً آشنايي داريم و خيلي از اوقات يكديگر را به دوري كردن از آن سفارش ميكنيم. سفارش به درست مصرف كردن و دوري از اسرف يكي از مصاديق امر به معروف و نهي از منكر است ولي نگراني در جايي است كه ندانيم چه چيزي معروف است كه به آن سفارش كنيم و چه چيزي منكر است كه از آن نهي كنيم.
اسراف و يك سبد گناه
اسراف، همان تجاوز از حد قانون آفرينش و تشريع است و در موارد مختلفي نيز به كار ميرود. گاه در مسائل ساده مثل خوردن و آشاميدن، گاه در انتقامگيري و قصاص بيش از حد، گاه در بذل و بخشش بيش از اندازه، گاه در قضاوتي كه منجر به دروغ شود، گاه در اعتقادات منتهي به شك و ترديد، گاه به معني برتري جويي و استكبار و گاهي هم به معني هرگونه گناه ميآيد. در دنياي امروز، مردم بر سر رفتارهايي رقابت دارند كه مصاديق واضح و روشني از اسراف هستند. اسراف در واردات كالا، اسراف در فروش نفت، اسراف در مصرف بنزين، اسراف در مصرف آب، برق و گاز، اسراف در برگزاري جلسات بينتيجه و هزينه بردار، اسراف در حرف زدنهاي بيمورد و بدون عمل، اسراف در چاپ كتابهاي بيمحتوا و مصرف بيرويه كاغذ، اسراف در ساخت فيلمهايي كه از نظر مفاهيم ديني خنثي و گاهي مخرب هم هستند. اسراف در استفاده از لوازم آرايشي و مدت زماني كه صرف اين كار ميشود، اسراف در تنوع لباس به خاطر تنوع جلسات، اسراف در خريد جهيزيه، اسراف در دور ريختن غذاها و خوراكيها، اسراف در خريد شارژ براي گوشي موبايل، اسراف در بازيهاي رايانهاي و بازيهاي موبايل، اسراف در تلف كردن عمرمان در شبكههاي اجتماعي و صدها نمونه ديگري كه وقتي نيمنگاهي به گذشته خودمان داشته باشيم، چيزي جز حسرت نصيبمان نخواهد شد.
وه كه در اين خيال كج، عمر عزيز شد تلف
در روايتي كه از امام صادق(ع) نقل شده، سرانجام اسراف را فقر و تنگدستي بيان كردهاند: «ان السرف يورث الفقر». اسراف، باعث فقير شدن ميشود. در روايت ديگري از ايشان، نشانههاي شخص اسرافكار اينچنين بيان شده است:«آنچه در شأنش نيست خريداري ميكند و آنچه در شأنش نيست ميپوشد و آنچه در شأنش نيست را ميخورد.»
چند لحظه تفكر در اين روايت شريف و پر مغز، مسائل مهم و عجيبي را بازگو ميكند. مثلاً اينكه يكي از عوامل اصلي طلاق، توقعات نامحدود و دور از شأن زن و مرد است. وقتي روح تجملپرستي و اسراف بر خانوادهها حاكم شد، افراد خانواده را تبديل خواهد كرد به موجوداتي مصرفي و متوقع. در اين صورت، افراد خانواده خصوصاً خانمها را در حالت نارضايتي دائمي نگه ميدارد و با بهانهگيريهاي مختلف راهي جز طلاق را صاف نميكنند.
نمونهها و مصاديق اسراف در روايات
گروهي از مسيحيان نجران، با لباسهاي ابريشم و گرانقيمت و انگشترهاي كذايي، خدمت پيامبر(ص) رسيدند. پيامبر جواب سلام ندادند و حرف نزدند. مسئله را با حضرت علي(ع) در ميان گذاشتند، ايشان فرمودند:«به گمانم اگر اين لباسها را كنار بگذاريد، پيامبر با شما گفتوگو كند.» آنها هم لباسها را كنار گذاشتند و پيامبر هم با آنان برخورد گرمي داشت.
روزي حسن بصري نزد حضرت علي(ع)، در كنار رودخانه بود. ظرف آبي برداشت و پس از نوشيدن، باقي آب را به زمين ريخت. حضرت علي(ع) اين صحنه را ديده و فرمودند:«همين عمل اسراف است. چون آب را روي آب نريختي و بر زمين ريختي.»
امام صادق(ع) مشاهده كردند كه سيبي نيم خورده را از خانه بيرون انداختهاند. خشمگين شدند و فرمودند:«اگر شما سير هستيد، خيلي از مردم گرسنهاند. خوب بود آن را به نيازمندش ميداديد.»
با توجه به اين روايات و تمامي آيات و رواياتي كه در مورد اسراف و اسرافكننده آمده است، چه تصميمي بايد بگيريم؟
وقتي امام صادق(ع) سيب نيم خورده را ديدند به شدت ناراحت شدند. اكنون با اين سبك رفتار، زندگي ما چه حالي خواهد داشت؟ آيا ما با اين رفتاري كه داريم، مايه زينت اهل بيت هستيم يا خدايي ناكرده مايه بدنامي؟
انواع غذاهايي كه بعد از مراسمها و جلسات مختلف، به جاي اينكه شكم گرسنهاي را سير كند، راهي سطلهاي زباله ميشوند، كاغذها و نامههايي كه به خاطر حفظشان و طي كردن مراحل اداري، فاصله زيادي بين خطوطش ايجاد ميشود، تا فاصله طبقاتي را نيز زياد كند، گندمهايي كه به جاي اينكه آسياب شوند و نان سفره نيازمندان شوند تا جوانههاي اميد در دلشان رشد كند، در نيمه فروردين در طبيعت رها ميشوند تا مراسم تعطيلات نوروزي به خوبي به پايان برسد! لباسهايي كه به خاطر تكراري شدنشان، جاي خود را به رقيب تازه وارد غربيشان ميدهد و مواردي كه اگر بخواهيم يك به يك آنها را در زندگيهايمان نام ببريم، چيزي جز ناراحتي به همراه نخواهد داشت.
چه عبارت دقيقي است، هنگامي كه اميرمؤمنان علي(ع) به كارگزارانش سفارش ميكنند كه سطرها و خطوط نامه خود را به هم نزديك كنيد و با عبارات كوتاه، قصد خود را برسانيد و از زيادهروي بپرهيزيد. چراكه اموال مردم، تحمل اين ضررها را ندارد و چه پاسخ محكمي است، هنگامي كه از امام صادق(ع) از كمترين حد اسراف سؤال ميكنند ايشان پاسخ ميدهند:«كمترين اندازه اسراف اين است كه لباس بيرونت را لباس خانه و دم دستي قرار دهي و ته مانده ظرفت را دور بريزي» با توجه به زشتي اسراف و مبتلا بودن مردم و مسئولان به آن، بايد آمار يكساله همه را جمعآوري كرده و بعد به قضاوت نشست.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۶ آذر ۱۳۹۵ - ۲۱:۰۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 118]