واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: شبكههاي مجازي مکمل رسانههای رسمی
بيستودومين نمايشگاه مطبوعات در حال برگزاري است؛ نمايشگاهي كه بازتابي از فعاليتهاي رسانهاي در كشور است. از نكات برجستهاي كه ميتوان در فعاليتهاي رسانههاي حاضر در اين نمايشگاه ملاحظه كرد پر رنگشدن حضور رسانهها در فضاي مجازي است...
نویسنده : محمدصادق عابديني
بيستودومين نمايشگاه مطبوعات در حال برگزاري است؛ نمايشگاهي كه بازتابي از فعاليتهاي رسانهاي در كشور است. از نكات برجستهاي كه ميتوان در فعاليتهاي رسانههاي حاضر در اين نمايشگاه ملاحظه كرد پر رنگشدن حضور رسانهها در فضاي مجازي است؛ رسانههاي سنتي كه تلاش دارند سهمشان را از فضاي گسترده شبكههاي اجتماعي به دست آورند. دكتر داود نعمتي اناركي، عضو هيئتمديره دانشگاه و كارشناس ارتباطات و رسانه در گفتوگو با «جوان» به تأثير شبكههاي مجازي به فعاليت رسانههاي سنتي و چگونگي تعامل ميان رسانهها و فضاي مجازي پرداخته است.
فضاي مجازي باعث شده كه تعريف ما از فعاليتهاي رسانهاي تغيير پيدا كند، تأثير فضاي مجازي و شبكههاي اجتماعي را در اطلاعرساني و رسالت رسانهها تا چه حد مؤثر ميدانيد؟
شبكههاي اجتماعي در واقع نسلي نو از رسانهها در حوزه اطلاعرساني محسوب ميشوند. ميتوان گفت در اولين سالهاي قرن بيستويكم شبكههاي اجتماعي جزو عرصههاي مهم ارتباطات به حساب ميآيند كه توانستهاند افراد زيادي را در جوامع مختلف از جنبههاي مختلف با خودشان مرتبط كنند. اين شبكه از لحاظ دريافت اطلاعات، پر كردن اوقات فراغت، ايجاد سرگرمي، به وجودآوردن گروههاي مجازي كه بتوانند در تصميمات يك جامعه تأثيرگذار باشند و حتي در دوستيابي و پيداكردن روابط شخصي ايفاي نقش میكنند. در دل شبكههاي اجتماعي پديدهاي با عنوان «شهروند خبرنگار» شكل گرفته است. با توجه به اينكه شايد مهمترين كاري كه اين شبكهها هم اكنون در حال انجام آن هستند، اطلاع رساني در موضوعات مختلف است، بنابر اين ميتوان گفت هر شهروند با بهرهگيري از شبكههاي اجتماعي به يك خبرنگار تبديل شده كه ميتواند پيام توليد كرده، مخابره كند و آن را در اختيار تعداد زيادي از دريافتكنندگان قرار دهد. هرچند كه برخي از اطلاعات و اخباري كه در اين شبكهها منتشر ميشود پايه و اساس درستي ندارد اما به هر حال اين شبكهها شكل جديدي از اطلاع رساني و اطلاعيابي را براي افراد پديد آوردهاند.
اين رسانههاي جديد تا چه حد بر فعاليت رسانههاي سنتي تأثيرگذار خواهند بود و آيا ميتوانند باعث از بين رفتن شكل سنتي تهيه و انتشار اخبار شوند؟!
زماني كه شكل جديدي از يك رسانه پديد ميآيد، در جامعه اين تصور شكل ميگيرد كه رسانههاي قديمي از ميدان رانده خواهند شد و امكاني براي فعاليتشان باقي نميماند. كمااينكه زماني كه تلويزيون به وجود آمد همه فكر ميكردند كه راديو از بين خواهد رفت. اما اين اتفاق نيفتاد و راديو توانست با تعريف شكل جديدي از فعاليت براي خودش در كنار تلويزيون باقي بماند و نقش مكمل را براي تلويزيون ايفا كند.
با شكلگيري شبكههاي اجتماعي نيز رسانههاي سنتي از ميدان رقابت بيرون نرفتهاند. اساساً رسانههاي نوين جايگاه رسانههاي سنتي را تضعيف نكردهاند. در عوض رسانههاي سنتي توانستهاند با بهرهگيري مناسب اين امكان بخشي از فعاليتهايشان را در فضاي رسانههاي مجازي تعريف كنند. رسانههاي سنتي ميتوانند با حضور در شبكههاي مجازي اعتبار بيشتري به فعاليتهايشان ببخشند و با تدابيري كه ميانديشند، با استفاده از خلاقيت و تغيير رويكرد در انتشار اخبار، مردم را ترغيب كنند تا همچنان با آنها در ارتباط باشند.
اين ارتباط به چه نحو شكل گرفته يا شكل خواهد گرفت؟
رسانههاي سنتي توانستهاند رسانههاي نوين را به عنوان مكمل فعاليتهاي اطلاعرسانيشان انتخاب كنند. شبكههاي اجتماعي امكان سرعت انتشار خبر را دارند، بنابر اين يك رسانه ميتواند بخش مهم اخبارش را از طريق همين شبكهها دريافت كند و زماني كه نسبت به صحت و سقم آن اطمينان پيدا كرد آن را به همراه تحليل و اطلاعات بيشتر در اختيار مخاطبان قرار دهد. در صورتي كه اين كار براي يك رسانه سنتي مانند روزنامه شايد در حدود يك روز به طول بينجامد.
با وجود فراگير شدن رسانههاي نوين و پديده «شهروند خبرنگار» هنوز هم مخاطبان رسانهها به اخبار منتشر شده توسط رسانههاي سنتي اعتماد بيشتري دارند، حتي در فضاي مجازي وقتي يك رسانه سنتي خبري را منتشر ميكند، ميزان اطمينان آن بيشتر از خبري است كه منبع آن نامشخص است!
هنوز اعتبار رسانههاي سنتي در بين مردم برقرار است و اعتماد و توجه آنها به اين رسانهها برقرار است. دليل اين اعتماد و اطمينان اين است كه در روزنامهها، راديو و تلويزيون افراد حرفهاي فعال هستند كه قدرت شناخت صحت خبر و تحليل اخبار را دارند و مخاطبان نيازمند به تحليل هستند. اما در شبكههاي مجازي كاربران به صورت غيرحرفهاي اقدام به انتشار خبر ميكنند كه صحت آن نيز مورد اطمينان نيست و حتي نميتوان آن را به صورت يك خبر اصيل پذيرفت. در مقابل اخبار رسانههايي مانند راديو و تلويزيون داراي صحت است. با وجود اين، انتشار اخبار در شبكههاي مجازي جوي را به وجود آورده است كه نميتوان آن را ناديده گرفت. براي همين اكثر رسانهها تلاش كردهاند بخشي از فعاليت خود را به فضاي مجازي و شبكههاي اجتماعي انتقال دهند. ايجاد يك صفحه يا كانال در شبكههاي اجتماعي و شبكههاي مجازي هزينه زيادي براي سازمان رسانهاي ندارد. رسانهها از اين طريق ارتباطي دو سويه و تعاملي با مخاطبان برقرار كرده، مخاطبان را در توليد محتوا شريك ميكنند و به نياز لحظهاي مخاطب براي دانستن يك موضوع پاسخ ميدهند. همه اينها از طريق رسانههاي مجازي قابل دسترس است.
اينها همگي جزو نكات مثبت شبكههاي مجازي و رسانههاي مجازي است، اما اين حضور قطعاً داراي نكات منفي هم خواهد بود، به نظر شما مهمترين آفت وابستگي به اخبار شبكههاي مجازي چيست؟!
به هر حال ميتواند داراي تأثير منفي نيز باشد، براي مثال يكي از تأثيرات منفي كاهش رجوع مردم به رسانههاي سنتي است و من به عنوان مخاطب در طول روز زمانم را تقسيم ميكنم. ساعتي را براي مطالعه روزنامهها، ساعتي را براي تماشاي تلويزيون يا گوش دادن راديو و ساعتي هم براي حضور در شبكههاي مجازي كنار ميگذارم. در اين بين اگر اطلاعات و اخباري را كه قرار است از طريق روزنامه يا تلويزيون به دست آورم از طريق شبكههاي اجتماعي به دست آورم، مراجعهام به روزنامه يا تلويزيون كم خواهد شد يا اگر تلويزيون غفلت كند و اطلاعات مدنظر مخاطبانش را در اختيار آنها قرار ندهد، مخاطبان براي دسترسي به آن اطلاعات سراغ رسانههاي نوين در فضاي مجازي ميروند.
رسانههاي مجازي فضاي خوبي براي انتشار اخبار دروغ و شايعات هستند، ميشود اين مورد را نيز به عنوان آفتي جدي براي فضاي رسانهاي در شبكههاي مجازي دانست؟
بله، يكي از آفات فضاي مجازي انتشار شايعات است. در اين فضا همه خودشان را صاحب رسانه ميدانند و هر مطلبي را نشر ميدهند، فارغ از اينكه آن مطلب داراي صحت باشد يا خير! هر روز هزاران يا ميليونها مطلب در فضاي شبكههاي اجتماعي تبادل ميشود كه ممكن است در بين آنها دهها خبر دروغ و شايعه نيز دست به دست شود. برخي افراد نيز عامدانه از اين فضا سوءاستفاده ميكنند و اطلاعات نادرست را نشر ميدهند. شايد يكي از نقاط قوت رسانههاي سنتي اين باشد كه ميتوانند با حضور به موقع و معرفي اطلاعات نادرست، دادههاي صحيح و اخبار موثق را در اختيار مخاطبان قرار دهند.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۱۸ آبان ۱۳۹۵ - ۲۲:۰۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 75]