واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا:
پس از طی 50 کیلومتر از اراک به سمت شازند به تپه رسیدیم از دور به راحتی میشد دید که روی تپه افرادی مشغول کارند و سازههایی به شکل قلعه هرچند نیمه مخروبه نیز کاملا خودنمایی میکرد. در ابتدای ورود به محوطه که به واسطه فنس از دیگر اراضی جدا شده بود، علی اسدی مسئول تیم کاوش به استقبال آمد، گپ و گفتی در خصوص اقدامات و کاوشهای صورت گرفته انجام دادیم و منتظر باقی مسئولان و بازدیدکنندگان که امروز را برای بازدید تپه انتخاب کرده بودند شدیم. در فاصله انتظار کشیدن برای ورود حسینی مدیرکل میراث فرهنگی، به بالای تپه که به واسطه یک راه خاکی دسترسی به آن میسر میشد، رفتم. به راحتی میشد تمام منطقه را دید و کاملا مشخص بود که این تپه و بنای روی آن که به قول مسئول تیم کاوش کاخی مربوط به یکی از حکمرانان دوره هخامنشی است، منطقه را از بعد حفاظتی در سیطره خود داشته است. به گزارش ایسنا، گشتی روی تپه زدم. چهار کارگاه بر روی تپه وجود داشت که هریک بخشی از سازه را حفر کرده بودند و آجرها و سنگهای مدفون شده زیر خاک با تلاش آنها از خاک بیرون زده و رنگ آفتاب به خود دیده بودند. به بالاترین نقطه تپه رفتم که یکی از کارگاههای کاوش در آن قرار داشت. کاوشگران عمق زیادی را حفر کرده بودند و قطعا براساس سفال هایی که از این کارگاه بدست آمده بود، عمر و قدمت تپه را دوره هخامنشی برآورد کرده بودند. علی اسدی مسئول تیم کاوش باستانی که مدتی است در این تپه مشغول به فعالیت است، در پاسخ سوالهای ایسنا در خصوص این تپه، در ابتدا توضیحاتی در خصوص تپه و شروع به کار کاوش ارائه کرد و گفت: محوطه تپه قلعه قلندران در شهرستان شازند واقع شده و کاوش از نوروز امسال با توجه به آسیبهای وارد شده به دلیل حفاریهای غیرمجاز آغاز شد و میراث فرهنگی استان تصمیم به کاوش اضطراری تپه گرفت. اسدی با اشاره به اینکه در ابتدا کار تعیین حریم تپه انجام گرفت و از 45 روز پیش کار کاوش به صورت مستمر آغاز شد، گفت: در فاز اول کاوش نتایج قابل توجهی به دست آمده است و عملیات انجام شده منجر به شناسایی یک سازه عظیم مربوط به دوره هخامنشی شد. وی با بیان اینکه تپه قلعه قلندران برخلاف همه تپههای دیگر که به تدریج شکل گرفتهاند و شامل دورههای مختلف تاریخی هستند محصول تنها یک دوره و آنهم دوره هخامنشی است، در خصوص بنا و تپه افزود: تپه یک سکوی خشتی عظیم مربوط به دوره هخامنشی است که بر روی آن کاخ یا یک کوشک مربوط به یکی از حاکمان محلی هخامنشی در منطقه قرار گرفته است. این باستان شناس تصریح کرد: علاوه بر سفالهای شاخص دوره هخامنشی که در لایههای مطمئن و پایه تپه یافت شد برخی قطعات سنگی که مربوط به بنا و کاخ از دست رفته است کاملا قدمت تپه را به دوره هخامنشیان مربوط می کند و البته دقت در معماری و شاخصههای این بنا مشابه معماری خشتی که نمونههایی از آن را در شوش و سایتهای هخامنشی شاهد هستیم، نیز گواهی بر این مدعاست. وی با اشاره به اینکه این بنا بعد از پایان استقرار و سکونت متروک شده است و در دوره اسلامی احتمالا در سده پنجم و ششم اسلامی مجددا سکونتی در آن ایجاد شده است و به همین دلیل این تپه دو دوره سکونتی را به خود دیده است گفت: البته ساختار اصلی سازه عظیم از دوره هخامنشی است و سپس در دوره اسلامی احیا شده است. اسدی با تاکید براینکه هخامنشی بودن این تپه از دلایل اهمیت آن محسوب میشود، گفت: سکوی خشتی شکل گرفته، کار معماری دقیق و ابعاد بزرگی این بنا کاملا بیانگر قدمت آن و ربط آن به دوره هخامنشیان است و به نظر میرسد که بنایی که روی تپه استقرار داشته است در حدود هزار و 500 متر وسعت داشته که ابعاد متوسط کاخ و کوشک هخامنشی در همین میزان بوده است. وی اظهار کرد: علاوه بر عملیات کاوش بررسی آرکوژئوفیزیک نیز روی تپه انجام گرفته است و با پلان بنایی که روی تپه است، حتی نسبت به قسمتهای کاوش نشده نیز آشنایی داریم و از این جهت با اطمینان میتوان گفت که بنا و تپه مربوط به دوره هخامنشی و تغییرات آن نیز مربوط به دوره اسلامی است. این باستان شناس که 15 سال در سایت تخت جمشید مشغول به کاوش بوده است، ویژگی سفالهای تاریخی ایران را همچون سفالهای هخامنشی، اشکانی و ساسانی ساده عنوان کرد و افزود: تنها افرادی که تجربه کار در سایتهای هخامنشی را دارند به راحتی میتوانند اشیای این دوره را از دیگر دورهها تمیز دهند. وی با بیان اینکه سفالهای دوره هخامنشی از نظر بافت، فرم و دقتی که در تهیه گل و فرم پخت آن وجود داشته است کاملا ویژه و شاخص هستند، بر شناخت کامل خود نسبت به سفالهای هخامنشی تاکید کرد و گفت: نسبت به اطلاعات هیچ گونه تردیدی وجود ندارد و متخصصان دوره هخامنشی قطعا قدمت این بنا را مربوط به هخامنشیان میدانند و قطعا کل تپه کاملا مصنوعی و مربوط به دوره هخامنشی است. اسدی در خصوص جزئیات این سازه اظهار کرد: در دوره هخامنشی ابتدا پایهای خشتی به ارتفاع شش متر ایجاد شده و در سطح آن یک بنای بزرگ مستقر شده است که با توجه به خلاء تاریخی دوره هخامنشی در بخش زاگرس مرکزی این سازه عظیم در نوع خودش خاص و دارای اهمیت ویژه است. وی تاکید کرد: البته شواهد قوی دوره اسلامی وجود دارد به طوری که برخی سفالها که از لایه دوره اسلامی کاوش شده دارای نوشتههای فارسی و عربی است و با توجه به اهمیت این سفال در تاریخ سفالگری ایرانی و اسلامی تپه نیز از نظر شواهد باستان شناختی دوره اسلامی و پیش از اسلام دارای اهمیت ویژهای است. مسئول تیم کاوش تپه قلعه قلندران قسمت شمال تپه را بواسطه کشاورزی از بین رفته عنوان کرد و گفت: امکان دارد چیزی حدود هزار و 300 متر از بنای دوره هخامنشی باقی مانده باشد که نقشه آن قابل شناسایی خواهد بود، البته با عملیات آرکوژئوفیزیکهای انجام شده، مساحت کلی بنا دو هزار متر برآورد شده است که هزار و 500 متر آن قابلیت کاوش را دارد. وی اضافه کرد: در مرکز تپه یک سازه از دوره اسلامی متاخر وجود دارد، یک بنای خشتی که در حال حاضر در سطح تپه مشخص است و در مرکز کاخ قرار گرفته است. ممکن است بخشهایی از بنا قابلیت کاوش نداشته باشد مگراینکه بخشی از بنای دوره اسلامی را در لایهنگاری برداریم، اما با در نظر گرفتن این بنا نیز قسمت زیادی از کاوش کاخ هخامنشی میسر است. اسدی عنوان کرد: با توجه به اینکه فصل اول هر کاوش با تاخیر و دقت و حساسیت پیش میرود در حال حاضر حدود کلی پلان را شناسایی کردهایم و در حدود 100 متر مکعب علاوه بر عملیات تعیین حریم کاوش شده است. چهار کارگاه کاوش در سطح تپه ایجاد شده که دو کارگاه در بحث لایهنگاری فعالیت دارد تا پایه تپه و نحوه پیسازی هخامنشیان را برای ایجاد این کاخ بیشتر شناسایی کنیم. وی مهمترین یافتهها را مربوط به معماری سطح تپه دانست که خوشخبتانه سالم است و گفت: از نظر نگهداری در کاوشهای باستانشناسی کارگاههای کاوش شده را دوباره با خاک مربوط به خود میپوشانیم و ما ناگزیریم در این تپه نیز این کار را انجام دهیم تا زمینه حفاظت و نگهداری از بخشهای کاوش شده فراهم شود. اسدی با بیان اینکه مسئولان شهرستان و میراث فرهنگی استان باید مراتب نگهداری پایدار برای بنای کاوش شده را در دستور کار قرار دهند، اظهار کرد: اینکار تنها با ایجاد یک سایت موزه دائمی در این منطقه امکانپذیر است. وی اهمیت بنا را در تاریخی بودن آن دانست، چراکه در مناطق زاگرس مرکزی بناهای حکومتی هخامنشی شناخته شده وجود ندارد و مراکز مهم هخامنشی ایران تخت جمشید، پاسارگارد و شوش است. البته هگمتانه در این میان قابل توجه است اما آثار معماری دوره هخامنشی به صورت قوی در آن شناخته شده نیست و از این جهت این تپه خلاء آثار شاخص هخامنشی را در این نقطه از کشور کمتر خواهد کرد. این باستان شناس افزود: انتظار داریم که در کاوش با سفالهای شاخص دوره هخامنشی و اسلامی و اشیای سنگی برخورد کنیم که ارزشمند هستند و از نظر فرهنگی گوشهای از ابرازها و هنر به کار رفته در آنها را نشان میدهند. مطمئن هستیم در کاوش بیشتر این تپه آثار و اشیای بیشتری شناسایی میشود اما در وهله اول معماری این بنا اهمیت بالایی دارد. مسئول تیم کاوش تپه قلعه قلندران تصریح کرد: به نظر میرسد با توجه به محل مناسب تپه که در کنار جاده ارتباطی قرار دارد، تپه میتواند به یک سایت موزه تبدیل شود و قابلیت جذب بازدید کننده را دارد و از این جهت سرمایهگذاری روی کاوش محوطه و حفظ و نگهداری در راستای افزایش جاذبههای فرهنگی استان میتواند موثر باشد. انتهاي پیام
چهارشنبه / ۶ مرداد ۱۳۹۵ / ۱۵:۳۶
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 83]