واضح آرشیو وب فارسی:مهر: اوج عزاداری با اجرای صدها آئین تعزیه در اردبیل؛
شبیهخوانی؛رزمایش شیعیان با ترسیم عاشورا/تجدید بیعت با شهید کربلا
شناسهٔ خبر: 3794264 - چهارشنبه ۲۱ مهر ۱۳۹۵ - ۱۶:۲۲
استانها > اردبیل
.jwplayer{ display: inline-block; } اردبیل –عزاداری در اردبیل با اجرای صدها آئین شبیهخوانی در ظهر عاشورا به اوج میرسد،آئینی که از آن به رزمایش شیعه و اعلام آمادگی برای مبارزه با ظلم تعبیر میشود و در اردبیل قرنها قدمت دارد. خبرگزاری مهر - گروه استانها: عزاداریهای ماه محرم در استان اردبیل شاخصهها و فرم متفاوت و در برخی مواقع کمنظیری داشته و بخش مهمی از آن با موضوع تعزیه و شبیه خوانی در روز عاشورا گرده خورده است، چنانچه عزاداری اردبیلیها برای واقعه عاشورا در سطح ملی و جهانی شهرت پیدا کرده و حتی مکتب تعزیه اردبیل به استانهای مجاور نیز انتقال یافته است. برگزاری برخی از آئینهای اصیل عزاداری در اردبیل قرنها قدمت دارد، شبیهخوانی یکی از این آئینها است که از صبح عاشورا در بسیاری از شهرها و روستاها برگزار و تا بعد از ظهر ادامه می یابد. استان اردبیل به ویژه مرکز این استان از گذشتههای دور در برپایی باشکوه عزاداری ایام محرم بویژه در آئین چند صدساله شبیه خوانی شهرت داشته و به همین منظور بسیاری از علاقمندان از سرتاسر کشور و حتی از کشورهای همسایه برای شرکت در این عزاداری ها به شهر اردبیل مسافرت میکنند. از جمله آئین های کهن و ماندگار عزاداری در اردبیل، شبیه خوانی است که همزمان با عاشورای حسینی توسط گروه های کثیری از عاشقان اهل بیت (ع) در نقاط مختلف این استان بویژه در مرکز استان و روستاهای حاشیه آن برپا می شود تا فجایع خونبار دشت کربلا را برای دلسوختگان آن حضرت ترسیم کنند. آیین چند صد ساله شبیه خوانی روز عاشورا که با تصویرسازی واقعه دشت نینوا و شهادت امام حسین (ع) و یارانش اجرا می شود، علاوه بر تجلی عشق و شور حسینی، عاملی برای ماندگاری و نقل سینه به سینه عاشورا در تاریخ بوده است. در این آئین سنتی و هنری عزاداران و عاشقان اهل بیت (ع) در نقاط مختلف استان اردبیل و در مناطق شهری و روستایی واقعه دشت نینوا به نمایش می گذارند. تعزیه یا شبیهخوانی در اصل نمایشی است برپایه قصهها و روایات مربوط به زندگی و مصائب خاندان پیامبر اسلام و به خصوص وقایع ماه محرم سال ۶۱ هجری در کربلا برای امام حسین (ع) و خاندانش که از گذشته تاکنون سینه به سینه نقل شده و همچنان زنده و پویا اجرا می شود. شبیهخوانی اعلام آمادگی و تجدید بیعت با شهید کربلا است رئیس حوزه هنری استان اردبیل در خصوص شبیه خوانی و هنر تعزیه معتقد است: یکی از جنبههای قابلتوجه در عزاداریهای ماه محرم بویژه در بحث در فرم بهمنزله رزمایش شیعیان است و بهنوعی واگویی بعد رزمی و آمادگی نظامی شیعه که خود را سربازان امام حسین (ع) میدانند. امیر رجبی ادامه داد: به دلیل اینکه واقعه عاشورا رویارویی حق و باطل بود و در طول تاریخ همچنان به این مقوله تأکید شده است، نمادهایی که در عزاداری استفادهشده ازجمله علم، شمشیر، پرچم، لباس شبیهخوانی، اسبها و حتی فرم عزاداری شامل زنجیر و سینهزنی بهنوعی آمادگی نظامی را تداعی میکند.
به گفته وی اغلب المانهای بصری که در تعزیه اردبیل مشاهده میشود بهنوعی تمثیلی از این آمادگی است. بهعنوانمثال علم و پرچم درگذشته در مقابل لشکر حرکت داده میشد تا خبر آمادگی لشکر برای جنگ را بیان کند و ما امروز شاهدیم که این موضوع در عزاداریهای اردبیل نیز به کررات مشاهده میشود و بهنوعی به یکی از مؤلفههای انکارناپذیر در ادوات عزاداری تبدیلشده است. رئیس حوزه هنری استان متذکر شد: بیشک چنین عزاداری خود بهمنزله اعلام آمادگی و تجدید بیعت با شهید کربلا است و بهنوعی بیان این مطلب است که امروز شیعیان خود را سربازان امام حسین)ع) میدانند. آیینهای سنتی شبیه خوانی روز عاشورا در اردبیل در میادین و یا مقابل مساجد در سه نوبت سپیده دم، ظهر و شامگاه عاشورا با شکوه خاصی اجرا میشود. آیین شبیه خوانی واقعه کربلا که در استان اردبیل سابقه دیرینه دارد همه ساله با تمرین گروههای نمایشی شبیه خوانی چند روز مانده به روز عاشورا شروع و در روز عاشورا واقعه کربلا را بصورت نمادین شبیه خوانی می شود. این آئین روز عاشورا در بیشتر روستاها و در همه محلات شهرهای استان اردبیل به اجرا در می آید و هر محله بر اساس سبک و سیاق مخصوص خود این آیین مذهبی را با همت و همکاری جوانان محله اجرا می کند. شبیه خوانان در این آیین احوالات و وقایع مربوط به هر کدام از شخصیت های برجسته واقعه کربلا از جمله حضرت امام حسین (ع)، حضرت امام سجاد (ع)، حضرت زینب (س)، حضرت قاسم، حضرت ابوالفضل، حضرت رقیه، حضرت علی اصغر، حضرت علی اکبر و حر ابن یزید ریاحی و نیز شخصیت سپاهیان یزید از جمله شمر، ابن زیاد و عمر سعد را با دیالوگهایی خاصی که از سالهای گذشته به یادگار مانده است، اجرا می کنند. در این آیین ابتدا دستههای تعزیه خوان و شبیه خوان از برابر تماشاچیان می گذرند و با سینه زدن، زنجیر زدن و کوبیدن سنج و حمل نشانهها و علمها و نیز نوحه سرایی، ماجرای کربلا را به مردم یادآوری می کنند. از سالها پیش در برگزاری تعزیه؛ آوازها کمتر بوده و نشانهها بیشتر و واقعهخوانان ماجرای کربلا را نقل کرده و سنج و طبل و نوجه آنها را همراهی و تعدادی از نقالان نیز ملبس به لباسهای خاندان امام حسین (ع) و سپاه عمرسعد ملعون واقعه کربلا را شبیه سازی میکردند. اما در آخرین نیم قرن دوره صفویه، تعزیه تحول نهائی خود را طی کرده و به شکلی که امروزه برگزار می شود، درآمده و به دلیل حفظ حرمت، فقط مردان در این دستهها حضور مییابند و نقش زنان را جوانان کم سال بازی می کنند. در شبیه خوانی روز عاشورا گروههای شبیهخوانی سیار سوار بر اسب با عبور از خیابانهای شهر صحنههای کربلا را روایت میکنند. در برخی از شهرها و روستاهای استان نیز میدانی بزرگ به عنوان نمادی از میدان جنگ مهیا شده و یاران و اهل بیت امام حسین (ع) در یک گوشه و لشکریان عمرسعد ملعون در گوشهای دیگر قرار میگیرند و با ورود اصحاب امام به کارزار حماسه کربلا و در نهایت با شهادت امام حسین (ع) و آتش زدن خیمهها شبیه خوانی به انجام میرسد. شبیه خوانی معمولا توسط عدهای از عزاداران معتقد و با استعداد اجرا شده و بازیگران آن به دو دسته موافق خوان و مخالف تقسیم میشوند. موافق خوانان، معمولا نقش امامان معصوم و اصحاب ابا عبدالله الحسین (ع) را اجرا میکنند که گویش آنها ادبی بوده و به صورت نظم سخن میگویند و مطالب خود را به صورت آهنگین روی دستگاه ماهور و گوشههای آن ادا میکنند.
مخالف خوانها دسته دیگر بوده که نقش عمرسعد، شمر و لشکریان یزید را بازی میکنند و مطالب خود را معمولا بصورت نثر و با صدای بلند، خشن و خوفناک ادا میکنند. نسخه هایی که مورد استفاده شبیهخوانها و تعزیهگردانها قرار میگیرد تماما نثرها و نظمهایی است که از گذشته دست به دست و سینه به سینه منتقل شدهاند. شبیه خوانی از جمله هنرهای نمایشی و تعزیه خوانی موسیقی بوده و بویژه ابزارهایی مانند طبل و شیپور نقش اساسی در ایجاد شور و هیجان در شبیه خوانی دارد. محل اجرای تعزیه نیز محلی به شکل دایره بوده که در بعضی مناطق به وسیلة میله و طناب کشی و در بیشتر جاها نیز به وسیله عزاداران که به صورت دایراه گرد آمده اند، ایجاد می شود. در دو طرف میدان دو محل برای شبیه خوانان اصحاب امام و افراد یزید تدارک دیده میشود که شامل چادر صحرائی و تکایا است. خیمههای کوچکی در اطراف چادر امام خوانها ایجاد میشود که نشان از خیمة یاران امام حسین (ع) بوده و در وسط میدان یک راه برای ورود و خروج تعزیه خوانان جهت تغییر گریم وجود دارد و چون مراسم معمولا در نزدیک مساجد اجرا میشود، برای تغییر گریم قسمتی از مسجد برای این کار اختصاص داده میشود. آئینهای عزاداری باید ارزشهای عاشورایی را به تصویر بکشد آیین شبیه خوانی و تعزیه با ورود امام حسین (ع) به میدان و شهادت وی و افتادنش از روی اسب و نیز آتش زدن خیمه های یاران حسین که حزن و اندوه را در عزاداران تشدید می کند، به پایان می رسد. مدیرکل تبلیغات اسلامی استان اردبیل نیز در خصوص این آئین در اردبیل عنوان کرد: آنچه در موضوع عزاداریهای ماه محرم به آن تأکید میشود در مرحله اول توجه به ارزشها است. ما هر عزاداری داریم باید بتواند ارزشهای عاشورایی را به تصویر کشیده و آن را منتقل سازد. حجت الاسلام مهدی ستوده با آسیب شناسی آئین شبیه خوانی در اردبیل افزود: واقعه و اتفاقی که در معرض نمایش است باید با شرایط زمانی و مکانی سازگار شده و بتواند ابزارهای هنری را برای بیان ارزشها به کار گیرد. وی با بیان اینکه در شبیهخوانی وقتی لباس شبیهخوان مناسب نیست درواقع باهدف اصلی عزاداری در تعارض است، یادآور شد: در عزاداری تطبیق اهمیت ویژه دارد چراکه شبیهخوان از احوالات افرادی دیگر در یک تاریخ دیگر سخن میگوید و نوع تلبس افراد اهمیت ویژه دارد. مدیرکل تبلیغات اسلامی استان متذکر شد: در شبیهخوانیها غفلت از این موضوع موجب میشود به اصل عزاداری ضربه بزند.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: مهر]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 89]