واضح آرشیو وب فارسی:فارس: گزارش فارس از یک هنر دستیگلیم هنری که زیر پا نیز جایی ندارد/ یادگاری که دست به دست چرخانده شده است
گلیم هنری دست بافت است که تار و پود آن با هنر هنرمندان به نقش و نگاری زیبا تبدیل و چشم هر بینندهای را نوازش میدهد.
به گزارش خبرگزاری فارس از زنجان، گلیمبافی یکی از هنرهای سنتی استان زنجان به شمار میرود که بافت آن بیشتر در مناطق روستایی و عشایری رواج داشته است. هنری که این روزها بافت آن تا حدودی به فراموشی گراییده و یا شاید دیگر هنرمندی نباشد که سراغی از این دستبافت سنتی بگیرد، هنری که نقش و نگار آن از ذهن و روان بافنده الهام گرفته و فرش زیر پایمان میشد امروز دیگر جایی برای آن حتی زیر پاهایمان نیست. افسوس که با افتخار به ساختههای کشورهای دیگر و اجناس وارداتی اشاره میکنیم دریغ از اینکه گلیم سنتی خودمان با کیفیتتر و زیباتر و با ارزشتر از آن گلیم فرشهای به قول جوانان امروزی با طرح ترکیه و ... است که اکنون حداقل در هر خانه یکی از آن نمایان است. گلیمهای سنتی که با آن طرحهای حیوانی و هندسی خود آن هم ملهم از طرحهای باستانی با انسان سخن میگویند غافل از اینکه هنرمند نیز هنگام بافتن این اثر با ارزش با آن زندگی کرده و شاید سخنی نیز گفته باشد. هنر زیبای گلیمبافی از سالیان دور، در میان مردمان این مرز و بوم رونق داشته و هنردوستان با ذوق فراوان این یادگار را دست به دست چرخاندهاند. هنر گلیمبافی از قرنها پیش در روستاها، به عنوان فعالیتی در کنار کشاورزی تداوم داشته است. در حال حاضر در بسیاری از مناطق استان زنجان بافت گلیم به عنوان یکی از شاخصترین بافتههای داری مطرح محسوب میشود، گلیمبافی، فعالترین و زیباترین صنایعدستی استان زنجان، هنری بینظیر و منحصر بهفرد است که پیشینهای طولانی دارد. هنر گلیمبافی، تاریخچهای جدا از نساجی ندارد و به دلیل شباهت بافت پارچههای اولیه به بافت گلیم میتوان گفت در تولید گلیم از الیاف ضخیمتر استفاده میشود. *گلیم استان زنجان گلیم به طور ساده، یک فرش با بافت صاف یا یک نوع قالی بدون کُرک با خواب، گره خورده است. مواد اولیه برای بافت این هنر ارزشمند از پشم بز، گوسفند و ... است که این نوع از بافته دست انسان در نقاط مختلف استان به ویژه روستایی بیشتر از سایر نقاط تولید میشود. انواع گلیم با نقوش سنتی و هندسی خاص استان، انواع خورجین، نمکدان، قاشقدان و رختخواب با همان شیوه بافت گلیم، تولیداتی منحصر بهفرد دارد که از رواج بسیار خوبی برخوردار است.
*استفاده از نقوش مختلف در گلیم زنجان گلیم به مفهوم الیاف حیوانی و نباتی رنگرزی شده و درهم بافته، که بر روی دارهای افقی و عمودی برگرفته از نمادهای منطقه و نقوش ذهنی و انتزاعی بافته میشود. تفاوت عمده در تولید گلیم در مواد اولیه، طرح و نقوش به کار رفته و رنگبندی آن است که سبب شده گلیم هر منطقه تفاوتهایی داشته باشد. از طرحهای گلیم روستایی میتوان به نامهای «هشت توک» و «پقل» اشاره کرد. همچنین به طرحهای گلیم ماهنشان، نقوش سماوری، توسپاقا، صندوق، اشگل، تک گل و ترکیبی همگون از نقوش حیوانی و گیاهی میتوان اشاره کرد. *ماهنشان از مناطق فعال و قطب گلیمبافی مناطق فعال گلیمبافی استان زنجان، شهرستان ماهنشان و روستاهای آن است که آثار بسیار ارزشمندی نیز به دست هنرمندان این منطقه تولید میشود.
*بافت گلیم به منظور بافت گلیم به «دار» با انواع عمودی، افقی، تبریزی و گردان، مواد اولیه نخ چله، پشم و نقشه نیاز است. دار ثابت ابتداییترین و دار تبریزی متداولترین دارها محسوب میشود و در دار گردان، میتوان طول تارها را به اندازه طول گلیم تنظیم کرد.
نخ چله از پنبه با ضخامتهای متفاوت تهیه میشود و در برخی روستاها به جای پنبه از پشم استفاده میکنند. چلهکشی مهمترین مرحله بافت گلیم است و نخهای چله باید به موازات یکدیگر و با فاصله مشخص روی دار پیچیده شود و یک طرح با چندین رنگ در اندازههای مختلف بافته شود. *عدم طراحی گلیم زنجان در قالبهای کوچک معاون صنایعدستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان زنجان خاطرنشان کرد: 40 درصد از این تعداد هنرمندان در رشته گلیمبافی فعال بوده و فعالیت آنها به این رشته اختصاص دارد. وی اذعان کرد: یکی از مشکلات و مسائل موجود در زمینه این رشته صنایعدستی این است که هنوز موفق نشدیم گلیم با طرح بومی زنجان را در قالبهای کوچک طراحی و بازار محور کنیم. محمود علیمحمدی با اشاره به اینکه در حال حاضر در اکثر گلیمهای بافته شده در استان زنجان از نقوش و آرایههای خارج از استان همچون تبریز و بیجار استفاده شده است، ادامه داد: دلیل این امر این است که نقشه و طرحهای گلیم ویژه استان زنجان بزرگ بوده و در قالبهای کوچکی چون پادری، گلیم و رومیزی نمیگنجد.
وی با اشاره به اینکه بزرگ بودن طرح گلیم زنجان سبب شده که گلیمبافان از نقوش و آرایههای سایر نقاط استفاده کنند، یادآور شد: این در حالی است که استان زنجان از تکنیکهای تولید خوبی برخوردار است. معاون صنایعدستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان زنجان با بیان اینکه وجود تکنیکهای خوب تولید سبب شده که از اطراف و خارج از استان به منظور بافت نقوش به زنجان مراجعه و از این تکنیکها به منظور بافت گلیم در استانهای مختلف استفاده کنند. وی با اشاره به اینکه با بررسیهایی که روی نقوش گلیم صورت میگیرد با طرحهایی چون «خمسه» و «افشار» مواجه میشویم که در خود استان زنجان بافته نمیشوند، افزود: تصور میشود این نقوش از استان زنجان به نقاط مختلف رفته و در آنجا رواج یافته است. *قیمت بالای صنایعدستی قدرت خرید را پایین میآورد یک شهروند زنجانی نیز با اشاره به اینکه استفاده از هنرهای سنتی در منازل حس آرامش خوبی به انسان میدهد، خاطرنشان کرد: با تماشای این آثار هر کسی تمایل به فراگیری هنرهای سنتی و صنایعدستی دارد. زهرا نجفی با بیان اینکه باید آثار دست ساز هنرمندان بومی خود را ارج گذاشته و از آنها برای تزیین و موارد دیگر استفاده کنیم، افزود: این امر علاوه بر حفظ و ترویج فرهنگ غنی شهر و شکور خود سبب اشتغالزایی برای هموطنان نیز میشود. وی همچنین با اشاره به اینکه از سویی صنایعدستی و هنرهای سنتی قیمتهای بالایی دارند که هر کسی قادر به خرید و استفاده از آن نیست، ادامه داد: این در حالی است که برخی از اجناس تزیینی وارداتی به قیمت بسیار پایینی در بازار عرضه میشود. گزارش از فاطمه حیدری انتهای پیام/73006/ک30/
95/04/12 :: 10:16
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 68]