واضح آرشیو وب فارسی:گیل نگاه:
گیل نگاه/ طاها عبداللهی: شروع فصل گرما در غرب گیلان همواره خبر از تابستان داغ و شرجی میدهد که برای مزرعه داران و باغداران خبر خوشی محسوب میشود. اما این رویداد آب و هوایی- اقتصادی با ملزومات زندگی نوین چندان سازگاری ندارد. افزایش سطح کشت محصولات کشاورزی نیاز به آب را طلب میکند و در جایی که آب جاری به درستی مورد استفاده قرار نمیگیرد فعالان این بخش به سراغ ذخایر زیر زمینی میروند. این ذخایر به طور معمول توسط پمپهای برقی و دیزلی به سطح زمین هدایت میشوند که سهم پمپهای برقی در این بین بیشتر است. واقعیت این است که بیشتر این انرژی مصرفی از بخش خانگی تامین میشود. نرخ این برق مصرفی بر اساس مصرف یک خانوار تعیین شده و از طرف دیگر برای تهیه یک کنتور کشاورزی باید دوندگی بسیاری صورت گیرد تا یک کنتور فصلی – اجارهای، نصیب یک کشاورز شود. وجود همین کنتور هم تفاوتی در میزان کلی مصرف برق ندارد و تمام انرژی مورد نیاز از یک شبکه مصرف تامین میشود که در روستاها قطع مکرر و ضعف ولتاژ بیشتر احساس میشود. این ضعف کار را به جایی میرساند که علاوه بر وسایل برقی پرمصرف، یخچال خانهها نیز توان کافی برای روشن شدن ندارند.همه اتفاقات پیش رو فقط به برق مربوط نمیشود و با قطع برق، چاههای شبکه آب خانگی هم تحت تاثیر قرار گرفته و مشکل پمپاژ جریان آب به وجود میآید. از این هم که بگذریم مشکل دیگری خودنمایی میکند که استفاده از شبکه آب خوردنی برای آبیاری مزارع در مواقع بحران و باغهاست. وجود بازرسیهای مکرر هم فقط به تشکیل پروندههای قضایی و برخوردهای میان مردم و مسوول مربوطه منجر شده و میشود.حلقه مفقوده ماجرا این است که سردهنههای رودخانههای غرب گیلان در طی بیش از یک دهه از شروع فعالیت شرکتهای ساختمانی و برداشت بیرویه شن و ماسه رودخانهای و عدم رسیدگی سازمان مربوطه، از دست رفته محسوب میشوند.
آب الفبای آبادانی است و نبودش در شمال کشور کمی طنز گونه به نظر میرسد. اینجاست که فریاد کشاورزی که تولید میکند بلند است ولی آنچه باید گفت این است که «داد اگر داد تو و ناله اگر ناله من/ آنچه به جایی نرسد فریاد است».آب و زمین اصلیترین فاکتورهای کشاورزی هستند که در طی اقدامات دخالت گونه انسانی دچار خدشه شده و با کمبود آب، این بخش که غذای جمعیت کشور را تامین میکند با کمبودهای فراوان یا دست از کار میکشد و با فروش زمین به افراد غیر بومی که بجای محصول ویلا کشت میکنند به دنبال راه نجات از این ورطه است. گزینه دیگر دنبال کردن کشت جایگزین است که با تغییر الگوی کشت مقاومت دولت در مقابل کشاورز شروع میشود. ثمره حضور شرکتهای ساختمانی، نبود شبکه مستقل انرژی مصرف کشاورزی، عدم اجرای طرحهای آبخیزداری و موارد دیگر تا اینجا رنجش کشاورز را موجب شده است. استقلال غذایی از جمله شعارهایی بوده که همیشه پس از انقلاب سر داده شد تا استقلال سیاسی کشور مخدوش نشود ولی انگار فعالین استقلال غذایی فراموش شدند و این یک شعار در حد سخنرانی و مصاحبه باقی مانده است.به دنبال راه چارهمشخص نیست که چرا گزینههای بومی مردم مورد بیتوجهی قرار میگیرد و هزینههای هنگفتی برای سدسازی بدون مجور و تا اینجای کار بیسرانجام در منطقه صورت میگیرد ولی آب بندان که ساخته و علم سنتی همین مردم است با بیمهری به محل تلمبار خاک تبدیل میشود. اگر برداشتهای مردم از ذخایر آب زیرمینی را با کمی دقت، زیر ذره بین بگیریم میبینیم که برای فردا دیگر آبی نخواهیم داشت. با وجود بارشهای متعدد رودخانههای غرب گیلان به دلیل برداشت و هدایت آب از اکنون که ابتدای تابستان است خشک شده محسوب میشود که برگ دیگری را به نام نابودی زندگی رودخانه و موجودات آن را به دنبال دارد.بحران اجتماعی – فرهنگی دیگری هم وجود دارد و آن این است که این کشاورز «دهاتی» نامیده میشود. توهین دهاتی بودن برای خستگان از کشاورزی مهاجرت را سبب میشود که در واقع انتقال مشکل از روستا به شهر محسوب شده و تا سازگاری روستایی با شرایط نه چندان مساعد یک شهر ادامه مییابد. اینجاست که باید همچنان مانند یک بیماری سرایت کننده به معضلات بخش کشاورزی نگریست. فراموشی میراث روستاها موجب شده که در دهه ۹۰ شاهد یک فروپاشی ارزشی هم باشیم. نبود کار و مشاغل کاذب را نباید از نظر دور داشت. هر چند غرب گیلان جمعیت زیادی ندارد ولی همین چند ۱۰۰ هزار نفر استعداد تبدیل شدن به یک نقطه بحرانی را دارند. بحرانی به نام مصرف کننده بودن درد کمی نیست. دیدن رنج مردمی که در گل و لای فرو میروند ولی دسترنج خود را تحویل دلال و واسطه میدهند و باید چندین ماه دوندگی برای دریافت پول محصول داشته باشند بسیاری را از فرهنگ کار و کوشش بازداشته است. تا سالهای قبل دلارهای نفتی و یارانه منبعی برای تامین زندگی محسوب میشد ولی امروز با فروپاشی قیمت نفت احساس نیاز به بخش کشاورزی احساس میشود. باید دید افقهای ترسیم شده تا چه اندازهای برای یک منطقه قابل پیاده شدن است و چه نتیجهای در بر دارد.
۶ تیر ۱۳۹۵
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: گیل نگاه]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 108]