واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: رويارويي ترس بيمنطق و شجاعت منطقي در شيوع آسيبهاي اجتماعي
ما ايرانيها روي بازدارندگي ترس در روابطمان خيلي حساب ميكنيم. به همين دليل از كودكي ترس از برخي عوامل را يادمان ميدهند...
نویسنده : نفیسه ابراهیمزاده انتظام
ما ايرانيها روي بازدارندگي ترس در روابطمان خيلي حساب ميكنيم. به همين دليل از كودكي ترس از برخي عوامل را يادمان ميدهند؛ هرچند شجاعت را ميستاييم و ترسو بودن را نكوهش ميكنيم. اين ويژگيهاي اكتسابي افراد جامعه به مرور تبديل به شاخصه اجتماع ما شده است و تحت تأثير ساير عوامل از جمله تربيت خانوادگي، تحصيلات، شغل و روابط اجتماعي صورتهاي گوناگوني به خود ميگيرند.
يكي از صورتها اين است كه ترس از يك عمل، افراد را نسبت به آن حريص و هيجان زدهتر ميكند، يعني ترساندن، كاركرد معكوس در رفتار اجتماعي مييابد، مثل ترس از صحبت درباره استعمال مواد مخدر. سالها دانشآموزان از اينكه در اين باره با بزرگترها صحبت كنند ميترسيدند و هرگز جرئت نميكردند درباره مواد مخدر و تبعات مصرف آن و محل توزيع آن با والدين خود و اولياي مدرسه صحبت كنند اما وجود اين ترس، مانع گرايش دانشآموزان به سمت استفاده از انواع اين مواد نشد و سالانه آمار نگرانكنندهتري از كاهش سن مصرف مواد مخدر منتشر ميشود.
ترس از صحبت درباره روابط خارج از چارچوب با جنس مخالف هم مانع گسترش اين آسيب و شيوع پيامدهاي منفي اجتماعي و فردي آن نشده است و در طول سالهاي گذشته، اين نوع روابط تعريف نشده در ميان نوجوانان و جوانان رو به افزايش بوده است، يعني به جاي نشان دادن بديها و آسيبهاي اين دست اقدامات و سرگرميها و تشويق جوانان به دوري گزيدن داوطلبانه از آنها، از ترس به عنوان ابزار بازدارنده استفاده كرديم، در حالي كه آمارها نشان ميدهد اين ابزار كارايي لازم و منطقي را براي جلوگيري از آسيبها و رشد آنها ندارد.
از سوي ديگر تكيه بر بازدارندگي ترس آن را در مقابل شجاعت قرار داده است، يعني توليد ترس بدون منطق از نزديك شدن به خط قرمزهاي هنجاري جامعه، شكستن اين حريمها را در ميان برخي جوانان به شجاعت بدل كرده است. البته جريانها و گروههاي داخلي و خارجي هم كه از هرج و مرج ناشي از شكستن هنجارها و افزايش آسيبهاي اجتماعي بهره ميبرند نيز در باد زدن آتش اين شجاعتهاي بيمنطق كه در زمين ترسهاي بيمنطق رشد ميكنند، نقش بسزايي دارند.
اينها برخي از صورتهاي آسيبزاي تعريف كنوني ترس در جامعه ما است كه در منشأشناسي ايجاد و رشد آسيبهاي اجتماعي مؤثرند.
در مقابل جوامعي هستند كه با ترس بازي ميكنند. به بيان ديگر شناخت ترس، آن را به ابزار اجتماعي كاراتري براي پيشرفت آنها بدل كرده است. ژاپن نمونه اين جوامع است.
در اين كشور زلزله به عنوان يك تهديد ترسآور سالها قرباني ميگرفت و تلفات مالي فراواني وارد ميكرد اما مواجهه منطقي با آن منجر به احداث ساختمانهاي ضدزلزله و ايمن شد كه در مواقع بروز زمينلرزه ساكنين اين ساختمانها ميتوانند بدون دلهره آن را درك كنند و از اين حادثه طبيعي ديد درستي به دست بياورند، با آن مواجه شوند و حتي از آن لذت ببرند. اين ساختمانها امروزه يكي از جاذبههاي گردشگري ژاپن هستند كه در زمان بروز زمين لرزه به قيمتهاي گزاف اجاره داده ميشوند و منبع درآمدي قابلتوجهي هستند.
اخيراً نيز خبري منتشر شد با اين عنوان كه ژاپنيها با مرگ هم بازي ميكنند. اين سرگرمي به قدري محبوب شده است كه در سال 2014 تا به حال هزاران نفر آن را انجام دادهاند و 50 شركت در حال حاضر براي جذب مشتري رقابت ميكنند. بنابر اين گزارش «تمرين مردن» سرگرمي عجيبي است كه چندسالي ميشود در ميان ژاپنيها محبوب شده است. در اين مراسم هر فردي كه مايل باشد ميتواند مرگ را يك بار تجربه كند و مراسم ترحيمش را ببيند. اين مراسم در حالي انجام ميشود كه بسياري از ژاپنيها فكر ميكردند آماده شدن براي مرگ بدبياري به همراه خواهد داشت اما جوانان امروزي ژاپن خوابيدن در يك تابوت پر از گل را به اين خرافات ترجيح دادهاند و براي انجام اين مراسم ترحيم سمبليك مراكز مختلفي تأسيس شده و با قيمت كمي مرگ را جلوي چشمان شما ميآورند. در هنگام انجام مراسم گزينههاي مختلف قابل انتخاب است براي مثال شما ميتوانيد درخواست كنيد كه ملافه سفيدي هم روي شما بكشند.
خلاصه اينكه فرار از ترس به سمت منشأ آن همزمان ميتواند آسيبزا و مولد باشد و اين بستگي به تعريف آن در جوامع مختلف دارد.
طبق نظر صاحبنظران در بررسي ناهنجاريهاي بازدارنده، عامل ترس در عين حال كه ميتواند هنجاري مطلوب و از عوامل سازنده و زمينهساز رشد به شمار آيد، ميتواند به آفتي بزرگ مبدل شود و درست از همين نقطه است كه در رهنمودهاي روان شناختي ديني و هدايتهاي عملي آن در قالب احاديث و آيات و روايات به دو گونه با پديده ترس رفتار شده است؛ گاه پديدهاي آفت زا و منفي و گاه زمينهساز رشد و بالندگي. به بيان ديگر آنچه ميتواند پديده ترس را در آدمي با تفسيري مثبت يا عنواني منفي ارزيابي كند، چارچوب، ماهيت و نتايج حركت و عملي است كه ترس مانع آن است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۰۱ تير ۱۳۹۵ - ۱۹:۵۰
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 26]