واضح آرشیو وب فارسی:ذاکرنیوز: تاکنون احزاب در ایران نتوانستند به جایگاه واقعی خودشان برسند که در این گزارش، موضوع را مورد بررسی قرار داده ایم.به گزارش ذاکرنیوز؛ احزاب همواره با فراز و نشیب هایی در دنیای سیاست روبرو بوده اند، این گروه ها دارای ایدئولوژی، هدف و برنامه ریزی هستند که باید در جهت کسب قدرت و حفظ منافع ملی و رونق امور در کشور از آن استفاده شود. تشکیل و توسعه احزاب با سلیقه های متفاوت به افزایش مشارکت مردم در تصمیمات سیاسی و اجتماعی هر کشور می انجامد و این موضوع به افزایش میزان اعتبار و مقبولیت حکومت ها در نظام و روابط بین الملل منتج می شود. در نظام های دموکراتیک ، احزاب با پایه های مستحکم مردمی می توانند قدرت را در بدنه حاکمیت مهار و همچنین مصلحت کشور را در بسیاری از موارد تعیین کنند؛ احزاب در کشور ما ایران هم از این توانایی برخوردارند. فعالیت احزاب در ایران برای اولین بار در دوران مشروطه آغاز شد؛ حزبهایی مانند "دموکرات عامیون" و "اعتدالیون" در زمان مشروطه، "اصلا ح طلبان" و "تجدد "در اوایل حکومت پهلوی اول، "توده"، "ایران" و "زحمت کشان" در دوران پهلوی دوم و جریان ملی شدن صنعت نفت و حزب "جمهوری اسلا می" در دوران معاصر و پس از پیروزی انقلاب اسلامی بر تحولا ت سیاسی ایران تاثیرگذار بوده اند؛ هرچند که عموما احزاب در ایران نتوانستند مانند احزاب سایر کشورهای جهان اول نقش خود را در جریانات سیاسی ایفا کنند. پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1357 ، حزبها و تشکل های زیادی در ایران به وجود آمدند که البته این امر به دلیل طولانی بودن مدت اختناق سیاسی در دوران حکومتهای شاهنشاهی امری عادی بود. پس از سال 58 که نهادهای نظام اسلامی به مرور شکل گرفتند، احزاب توانستند به تناسب اوضاع آن برهه حساس کشور در تصمیم گیریها و رخدادهای روز سیاسی و اجتماعی نقش ایفا کنند. ** حقوق احزاب در ایران از لحاظ حقوقی در هر جامعه ای، انسان ها به دلیل هویت و ماهیت انسانی و تلاش برای رسیدن به اهداف مشترک سیاسی و یا اجتماعی می توانند حزب و یا گروهی را تشکیل دهند، در ایران هم این حق برای افراد در نظر گرفته شده است. در اصل 26 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران آمده است: احزاب ، جمعیت ها، انجمن های سیاسی و صنفی و انجمنهای اسلامی یا اقلیتهای دینی شناخته شده آزادند، مشروط به این که اصول استقلال ، آزادی ، وحدت ملی ، موازین اسلامی و اساس جمهوری اسلامی را نقض نکنند. هیچکس را نمی توان از شرکت در آنها منع کرد یا به شرکت در یکی از آنها مجبور ساخت . در قوانین عادی نیز مسئله احزاب و امکان آزادی فعالیت آنها مطرح شده است؛ از جمله در 14 بهمن 59 طرح قانونی احزاب به مجلس اول تقدیم شده و در 18 تیر 1360 به تصویب رسید که در مجالس بعدی نیز برخی اصلاحات صورت گرفت. در نتیجه، احزاب بر اساس قوانین عادی و اعلام وزارت کشور به اخذ مجوز اقدام کردند که در عرصه های مختلف به فعالیت و تأثیرگذاری بر سیاست می پردازند. ** ذکر واژه "حزب" در قرآن کریم حزب و معادل آن در زبان های دیگر از سال های دور در کتاب ها و فرهنگ ها آمده و در فرهنگ دینی مسلمانان نیز کاربرد داشته است. در قرآن کریم نیز به این واژه اشاره شده و حتی سوره ای نیز به نام احزاب نام گذاری شده است. از دو حزب در قرآن کریم یاد شده است؛ حزبی که به دنبال اهداف الهی است و با عنوان "حزب الله" شناخته می شود که خداوند فرموده است: "فان حزب الله هم الغالبون" و دسته دیگر که از آن با عنوان "حزب الشیطان" یاد شده است. ** کارکرد احزاب احمد نقیب زاده در کتاب "حزب سیاسی و عملکرد آن در جوامع امروز"، دو دسته کارویژه انتخاباتی و آموزشی برای احزاب قائل است که کارویژه های انتخاباتی حزب عبارتند از: شکل دادن به افکار عمومی: احزاب سیاسی از طریق ارائه اطلاعات و شکل دادن به افکار عمومی، افراد را وادار به مشارکت به نفع کاندیداهای طرف دار خود می کنند و از این طریق در جهت کسب قدرت سیاسی قدم بر می دارند. گزینش نامزدها: با توجه به اینکه فعالیت حزبی و بودن افراد در درون احزاب سیاسی، آموزش عملی سیاست است، احزاب، ضمن معرفی افرادی به عنوان کاندیدا در انتخابات، کارکرد دیگر خود را در مشخص کردن افراد مورد اعتماد خود به نمایش می گذارند. یکی از مهمترین عرصه های ظهور و حضور احزاب و تشکل ها انتخابات است، انتخابات موقعیت های استثنایی را برای احزاب به وجود می آورد و آنها را قادر می سازد تا تأثیرگذاری خود را علنی سازند. این مسئله، آن چنان حائز اهمیت است که برخی، وظایف احزاب را تنها در انتخابات خلاصه می کنند و حزب را دستگاهی جهت کنترل و رهبری انتخابات، جهت دادن به افکار عمومی و معرفی کاندیداها می دانند. اکنون در کمیسیون ماده 10 احزاب، نام بیش از 240 تشکل سیاسی ثبت شده که از این میان، شمار تشکل هایی که فعال هستند، شاید به تعداد انگشتان دو دست نرسد. هر چند که در آستانه انتخابات همواره بر تعداد گروه های سیاسی افزوده می شود. ** موانع توسعه فعالیت حزبی در ایران "صادق زیبا کلام" استاد حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران در گفت وگویی با باشگاه خبرنگاران درباره موانع موجود در روند توسعه تحزب در ایران می گوید: قطعا دلایل متعددی برای عدم توسعه فعالیت احزاب در کشور ما وجود دارد و باید بررسی کرد که چرا تاکنون فعالیت حزبی در ایران نتوانسته همچون ترکیه و پاکستان جا افتاده و اثرگذار باشد. وی ادامه می دهد: یکی از بزرگترین دلایلی که باعث ناکام ماندن تحزب در کشور ما شده است، روش حکومت ها در برخورد مستقیم و یا غیر مستقیم با احزاب و تشکلهای سیاسی بوده که بر میزان و نوع فعالیت آنها و به تبع آن، اثرگذاریشان تاثیر گذاشته است. "مجید محتشمی" از فعالان احزاب اصلاح طلب نیز در گفت وگو با ذاکرنیوز؛ درباره تفاوت فعالیت حزبی در ایران با کشورهای خارجی می گوید: فعالیت احزاب در کشورهای توسعه یافته، عملا نهادینه شده است چرا که احزاب رکن سوم دموکراسی و رکن چهارم مطبوعاتی هستند یعنی در تقسیم بندی و چارچوب گذاری برای دموکراسی در کشورهای توسعه یافته ، عملا احزاب رکن رکین مردم سالاری و دموکراسی محسوب می شوند. به گفته محتشمی، با توجه به رشد آگاهی های مردمی پس از پیروزی انقلاب، ضرورت دارد که نخبگان سیاسی به دنبال تأسیس احزاب تاثیرگذار و هدفدار در کشور باشند. در نهایت باید به این نکته توجه کرد که هنوز احزاب در ایران نتوانسته اند به جایگاه واقعی خود برسند، از این رو لازم است نقش و کارکرد آنها در نظام سیاسی کشور و همچنین موانع بروز و ظهورشان مورد بررسی بیشتر قرار بگیرد در این صورت است که می توان انتظار داشت احزاب به عنوان یکی از نهادهای مدنی جامعه مؤثرتر باشند و به پیشرفت کشور و توسعه آن در ابعاد گوناگون کمک کنند.
شنبه ، ۱۵خرداد۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ذاکرنیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 45]