واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: شاید برای شما به عنوان والدین پیش آمده باشد که در هنگام بغل گرفتن کودکان دیگر، حس حسادت کودک خود را فعال کرده اید. یا موارد مشابه این...
حسادت در کودکان آنچه پدر و مادران جوان باید به آن اهمیت ویژه ای بدهند حسادت کودکان است. حسادت نوعی احساس عاطفی است که عده ای آن را اکتسابی و عده ای فطری می دانند. این حالت احساسی در میان نوع انسانی سابقه ای دیرینه دارد و در قرآن کریم نیز درباره حسادت قابیل و برادران یوسف داستان هایی وجود دارد. این احساسی طبیعی است اما اگر کودک هر بار بخواهد خودش را با بقیه مقایسه کند دچار مشکلاتی خواهد شد. به همین علت لازم است به کودکتان یاد بدهید که بتواند احساس حسادت خود را کنترل کند.وقتی انسان با پیشرفت یا موفقیت بیش از اندازه دیگران مواجه شود، حالتی به او دست می دهد که به آ ن احساس کهتری یا حقارت می گویند. درجات این احساس در افراد مختلف متفاوت است. اگر احساس کهتری در فردی شدت یابد به صورت حسادت در می آید. حسادت در افراد مختلف شدت و ضعف دارد لیکن بزرگسالان به علت موقعیت اجتماعی و اهمیتی که برای روابط اجتماعی قائل هستند، این احساس راکمتر از خردسالان ظاهر می سازند.● زمان شروع حسادت:
برخی روانشناسان براین باورند که حسادت در سن ۱۵ تا ۱۶ ماهگی درکودکان آشکار می شود و در دو زمان یعنی از سن ۲ تا ۵ سالگی و دوران بلوغ به اوج خود می رسد. شاید بتوان گفت که شدیدترین مرحله حسادت، در دوران پیش از ۵ سالگی است زیرا دراین دوران کودک کاملا به والدین خود وابسته است و همه نیازهای او بویژه نیازهای عاطفی و روانی توسط آنها ارضا می شود و والدین تنها افراد مورد علاقه کوکان هستند.● شیوه های بروز حسادت:
کودکان خردسال صریح تر هستند و بدون سیاست و پرد ه پوشی، حسادت خود را نشان می دهند. آنها به طور مستقیم به شما می گویند که از نوزاد تازه وارد متنفرند، یا آشکارا و پنهان به او صدمه می زنند. کودکان بزرگتر ممکن است حسادت خود را سرکوب کنند که در این صورت حسادت تغییر شکل می دهد و به صورت نشانه ها و بدرفتاری های ابراز می شود. بنابراین وقتی کودکی از برادرش متنفر است ولی حق ندارد که احساساتش را بیان کند ممکن است این گونه تصور کند که برادرش رااز پنجره به پایین پرت کرده است. این کودک دچار خیالات ممکن است به قدری وحشت زده شود که به طرف رختخواب برادرش برود تا ببیند که آیا او هنوز آنجا هست یا نه؟ او ممکن است از اینکه برادر رادر سلامت و آرامش یافته است به قدری خوشحال شود که والدینش واکنش او را به حساب علاقه و محبت او نسبت به برادرش بگذارند.
گاهی برخی از کودکان از غذا خوردن خودداری می کنند، دچار بی اشتهایی می شوند یا تمارض می کنند و خود را به مریضی می زنند یا ترس بیجا از خود نشان می دهند. همه آن کارها به خاطر این است که توجه والدین را بیشتر به خودشان جلب کنند و از توجه آنها نسبت به فرد مورد حسادت بکاهند. حسادت در بعضی کودکان به جای اینکه با واژه بیان شود با سرفه و جوشهای پوستی نشان داده می شود. برخی از کودکان بسترشان را خیس می کنند و بعضی از کودکان خرابکار می شوند. آنها به جای بیان نفرتشان بشقاب ها را می شکنند. برخی دیگر ناخن هایشان را می جوند یا موهایشان را می کشند تا بدین سان تمایل شان را برای گاز گرفتن و آزار دادن برادرها یا خواهرهایشان پوشیده نگه دارند.● علل حسادت:
حسادت از میل کودک به تنها محبوب مادر بودن سرچشمه می گیرد. این میل به قدری در کودک ریشه دارد که هیچ رقیبی را تحمل نمی کند. وقتی برادرها و خواهرها به دنیا می آیند کودک با آنها به رقابت می پردازد تا عشق و علاقه انحصاری پدر ومادر را از دست ندهد. این رقابت ممکن است آشکار یا پنهان باشد و این طرز برخورد والدین نسبت به حسادت آنها بستگی دارد. اگر تولد نوزاد همزمان با شدت دلبستگی فرزند اول به والدین باشد حسادت بیشتر در کودک ایجاد می شود. هرقدر فاصله تولد بین دو کودک کمتر باشد احتمال بروز حسادت بیشتر است. گاهی حسادت در اثر تبعیض اولیای مدرسه، عدم توانایی در درک و فهم دروس، ترس از شکست و مردود شدن از امتحان یا آزار شاگردان بروز می کند. واکنش کودک اغلب به صورت حسادت، تمارض فرار از مدرسه، بی انضباطی و یا بی تفاوتی و بی رغبتی تحصیلی و بالاخره عقب ماندگی تحصیلی تظاهر می کند.● پیشگیری
مهمترین روش پیشگیری از حسادت، ابراز علاقه و محبت، درک و ایجاد امنیت خاطر همراه با انضباط عادلانه است. زمانی که مادر فرزند دیگری به دنیا می آورد باید برنامه ها طوری تنظیم گردد که از بروز حسادت جلوگیری شود. کودک بزرگتر در آن زمان نباید به مهدکودک فرستاده شود و اتاق خوابش نیز نباید تغییر یابد باید هر نوع تغییر، مدت ها قبل از تولد نوزاد جدید صورت گیرد، کودک را باید برای خرید وسایل نوزاد همراه برد و حتی بهتر است به کودک پول داد تا چیزهایی برای نوزاد خریداری کند. اگر مادر به بیمارستان می رود بهتر است کودک در منزل خودش باشد به شرطی که شخصی را که قرار است از او مراقبت کند دوست داشته باشد وگرنه بهتراست به منزل یکی از اقوام نزدیک که موردعلاقه کودک است فرستاده شود. باید کودک بزرگتر را به مراقبت از نوزاد تشویق کرد مثلا کودک بزرگتر در استحمام وعوض کردن پوشک او به مادر کمک کند و اشیای لازم را برایش بیاورد به شرطی که موافق این کار باشد و گرنه نباید وی را وادار به اطاعت و انجام چنین کارهایی کرد. اگر کودکی می خواهد نوزاد را نوازش کند و با او بازی کند والدین باید اجازه این کار را به وی بدهند و در عین حال مراقبش باشند تا آزاری به نوازد نرسد.
وقتی که مادر نوزاد را بغل می کند بهتر است پدر با سایر اعضای حاضر در منزل، کودک بزرگتر رادر آغوش بگیرند و او را نوازش کنند. باید کوشش کرد که کودک مطمئن شود والدین، او را مانند سابق دوست دارند وظیفه والدین است که عصبانیت و حسادت فرزند را تحمل کرده آن را بپذیرند نه اینکه مانند او عکس العمل نشان دهند.● تاثیرات مثبت حسادت:
حسادت همیشه تاثیر منفی ندارد بلکه مانند عواطفی نظیر ترس، مفید نیز هست و در صورتی که میزان آن معقول و منطقی باشد حتی سازنده هم می تواند باشد زیرا کودک در آن صورت با استقامت و آزادمنش تر می شود. حسادت مثبت یا غبطه، باعث تلاش بیشتر برای رسیدن به هدف می شود. تفاوت غبطه با حسادت در این است که حسود نابودی محسود یا نابودی نعمت محسود را طلب می کند اما شخصی که غبطه می خورد احساس می کند عقب مانده است و دیگران از او جلوتر هستند. این اندیشه نیاز به تلاش و کوشش بیشتر در فرد به وجود می آورد و این خود انگیزه ای برای موفقیت و پیشرفت می شود.● آنچه نباید انجام داد:
از توجه و محبت افراطی به نوزاد در حضور دیگر فرزندان باید پرهیز کرد و نیز برای خوشایندی دیگر کودکان نباید از نوزاد بدگویی نمود. مسئله حسادت کودک را نسبت به نوزاد نباید درحضور وی برای اطرافیان یا میهمانان تعریف کرد زیرا شاید این توضیح دادن و محبت نمودن باعث وسوسه کودک برای حسادت بیشتر شود. باتوجه به شرایط سنی مختلف و تفاوت های فردی فرزندان، طبیعی است که نمی توان تفاوت قائل نشد اما از تبعیض باید به شدت پرهیزکرد. از مقایسه کردن فرزندان خانواده با افرادی که بهتر از او درخشیده اند باید اجتناب کرد. اگر قرار است مقایسه ای صورت گیرد با هر فرد با گذشته خودش مقایسه شود نه بادیگری.
کمبود نقایص بدنی، ضعف و ... کودک نباید در حضور دیگر کودکان یا بزرگسالان مطرح شود. زیرا این امر عامل ایجاد احساس حقارت و حسادت است. از توسل به فشار، اجبار، تهدید، سرزنش و یا احیانا تنبیه برای درمان حسادت باید پرهیز کرد. زیرا این افراد بیش از دیگران نیازمند محبت و مهربانی هستند.یانهمطالب مرتبط :وقتی کودکم به خواهر و برادرش حسادت میکند!کنترل حسادت در کودک پیش دبستانی!حسادت کودکان دردی که درمان ندارد؟!
دوشنبه 23 فروردین 1395
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 106]