واضح آرشیو وب فارسی:قدس آنلاین: پس از ورود اسلام به ایران، رفته رفته شهرهای قم، ری، طبرستان و... پایگاه ارادتمندان به اهل بیت(علیهم السلام) شد و اهالی این سرزمین با عشق به خاندان پاک رسالت پیوندی عمیق با اهل بیت(علیهم السلام) برقرار کرده و بارها برای عرض ارادت و محبت خود به طور پنهانی یا آشکارا به خدمت آن بزرگواران می رسیدند . خاستگاه این ارادات را باید در توجه ویژه پیامبر گرامی اسلام(صلی الله علیه و آله) به ایرانیان دانست که به مناسبت های گوناگون ابراز شده است. در حدیثی از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) آمده است: «اعظم الناس نصیبا فی الاسلام اهل فارس»؛ یعنی بهره ایرانیان از اسلام، از همه ملت های دیگر بیشتر است. در روایت دیگری حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: سعادتمندترین عجم ها نسبت به اسلام، ایرانیان هستند. همین ارادت و محبت به خاندان اهل بیت(علیهم السلام)سبب شد ایرانیان بعدها در سایه فرهنگ اسلامی، تحولات شگرفی را در پایه ریزی تمدن اسلامی رقم بزنند. در همین راستا ابن خلدون از مورخان نامدار عرب که در سده هشتم هجری می زیسته، ایرانیان را پرچمدار علوم و معارف اسلامی معرفی می کند و می گوید: جای بسی شگفتی است که بیشتر پرچمداران علوم اسلامی ایرانی هستند و اگر هم از آنان کسی به عرب نژاد برد، ولی زبان او فارسی است و مرکز پرورش و تربیت او و موطن استادانش سرزمین ایران است، با اینکه آیین اسلام مدون به زبان عربی است و صاحب شریعت از نژاد عرب می باشد، بنیانگذاران علم نحو چون سیبویه و ابوعلی الفارسی و زجاج همه ایرانی هستند، ولی در محیط عرب زبانان پرورش یافتند و نحو را برای دیگران به صورت قاعده و ضابطه درآوردند و محدثین که حدیث را از اهل اسلام حفظ و نقل کردند، بیشتر آنان ایرانی بودند یا اصالت ایرانی داشتند. ابن خلدون برای تأیید این نظریه خود حدیثی از رسول اکرم(صلی الله علیه و آله) را نقل کرده و می گوید: «لو تعلق العلم باءکناف السماء لناله قوم من فارس»، چنانچه دانش بر فراز آسمان جا داشتی، مردمی از سرزمین ایران بر آن دست یافتی. (1) یاران ایرانی امام محمدباقر (علیه السلام) امام محمدباقر (علیه السلام) که در سال های 95 تا 114 هجری امامت شیعیان را برعهده داشتند، کوشش علمی را بر اقدام های سیاسی ترجیح داده و به خاطر وجود انحرافات فکری، با تبیین اسلام ناب و نشر معارف اصیل دینی به پرسش ها و شبهات مردم پاسخگو بودند و ضمن تربیت شاگردان بسیار در زمینه های گوناگون با استفاده از علم امامت و درایت و توانایی خود نهضت علمی عمیق و حساب شده ای را پایه ریزی کردند. در این میان ایرانیان سهم فراوانی در نشر معارف اهل بیت(علیهم السلام) ایفا نمودند و با حضور در محضر نورانی این امام همام به فراگیری دانش و بازنشر حقایق دینی اصیل همت گماردند. مشهورترین یاران و ملازمان ایرانی امام محمدباقر (علیه السلام) را می توان «ابان بن ابی عیاش فیروز»، «اسحاق القمی»، «الابرش کلبی رازی»، «ابوعبدالله القزوینی»، «اسماعیل بن ابراهیم فارسی»، «ثابت بن هرمز ابوالمقدام عجلی»، «سلمان بن خالد طلحی قمی»، «محمد بن یسع بن حمزه قمی»، «مقاتل بن سلیمان خراسانی» و «جعفر بن عمر بن ثابت» بر شمرد. یکی از معروف ترین یاران ایرانی امام پنجم شیعیان، «حماد بن ابی سلیمان» است. این شخصیت تاریخی از طبقه پنجم راویان کوفه به شمار می رود و شیخ طوسی او را در شمار اصحاب امام محمدباقر(علیه السلام) و امام جعفرصادق(علیه السلام) آورده است: «حماد پس از کسب علوم مقدماتی، از محضر امام محمدباقر و امام جعفرصادق(علیهما السلام) کسب فیض کرد و به حدی در کسب دانش پیش رفت که دانشمندان اسلامی از وی به عنوان امام، مجتهد، فقیه، جواد و کریم یاد کرده و او را به کثرت حدیث توصیف نموده اند. محمد بن اسحاق یکی دیگر از یاران ایرانی برجسته امام محمدباقر(علیه السلام) است. محمد بن اسحاق، محدث و نخستین سیره نویسی است که زندگانی پیامبراکرم(صلی الله علیه وآله) را به رشته نگارش در آورده است. شیخ طوسی و برقی او را در شمار اصحاب امام محمدباقر و امام جعفرصادق(علیهما السلام) نام برده اند.»(2) برقی پدرش اسحاق را نیز از اصحاب امام محمدباقر(علیه السلام) دانسته است.(3) ابن اسحاق، حافظه بسیار قوی داشته و احادیث زیادی را حفظ بوده است و به خاطر حافظه بی مانند، او را «امیرالمحدثین» خوانده اند. او با نوشتن سیره یا مغازی، سنت و احادیث پیامبر(صلی الله علیه وآله) را حفظ کرد و در اختیار مسلمانان قرار داد. وی برای جمع آوری اخبار، به بصره، کوفه، مصر، بغداد و ری سفرهای طولانی نمود. به جز کتاب مغازی یا سیره، چند کتاب به او منسوب است. از جمله: الفتوح، سیرالعرب، اخبار صفین و حدیث المعراج و الاسراء.(4) و داوود بن ابی عذافر قشیری سرخسی که اصالتاً خراسانی و اهل سرخس است، از دیگر یاران برجسته امام محمدباقر(علیه السلام) است . امام محمدباقر(علیه السلام) و توصیف ایرانیان امام محمدباقر(علیه السلام) ایرانیان را زمینه ساز ظهور توصیف کرده و می فرماید: «کَأَنِّی بِقَوْمٍ قَدْ خَرَجُوا ... ؛ من به قومی مى نگرم که از طرف مشرق زمین به پا مى خیزند. آنان به دنبال طلب حق و ایجاد حکومت الهى تلاش مى کنند. بارها از متولیان، اجرای حق را خواستار مى شوند، اما با بى اعتنایى مواجه مى شوند. وقتى که وضع را چنین ببینند، اسلحه های خود را به دوش مى نهند و با اقتدار و قاطعیت تمام در انجام خواسته شان اصرار مى ورزند تا اینکه سردمداران حکومت نمى پذیرند و آن حق طلبانِ ثابت قدم، ناگزیر به قیام و انقلاب مى گردند و کسى نمى تواند جلوگیرشان شود. این حق جویان وقتى که حکومت را به دست گرفتند، آن را به جز صاحب الامر(علیه السلام) به کس دیگرى نمى سپارند. کشته هاى اینها همه از شهیدان راه حق محسوب مى شوند. بدان! اگر من آن روزگاران را درک کنم، جانم را براى فداکارى در رکاب حضرت صاحب الامر(علیه السلام) تقدیم مى دارم.» (5) پانوشت ها: 1. مقدمه ابن خلدون، ص 543 و 544 چاپ کشاف، بیروت 2. رجال طوسی، ص 281 و 311 3. رجال برقی، ابوجعفر احمد بن محمد بن خالد، القیوم، قم، 1419 ق، ص 10 و 20 4. دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ج 3، ص 9 5. بحار الانوار، ج۵۲، ص۲۴۳، ح
شنبه ، ۲۱فروردین۱۳۹۵
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: قدس آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 44]