واضح آرشیو وب فارسی:نامه نیوز: دیپلماسی انرژی در پسابرجام اتحاد گازی با ترکمنستان
روزنامه شرق در ستون سرمقاله روز خود نوشت:
به گزارش نامه نیوز، در شرایطی که تحریمهای شدید و ظالمانه بر کشور تحمیل شده بود، بهویژه در فضای بسیار منفی بینالمللیای که به دلیل تحریمها و عملکرد منفی دولت گذشته در سیاست خارجی، برای کشور به وجود آمده بود، بسیاری از اقدامات و تلاشهای بینالمللی، برای توسعه روابط تجاری، اقتصادی و سیاسی، همکاریهای دوجانبه و چندجانبه کشورمان با سایر کشورها، ناممکن به نظر میرسید. طولانیشدن آن دوران باعث شد نوعی خودسانسوری در ارائه ایدهها و پیشنهادهای توسعه روابط و نوعی یأس در پیگیری یک دیپلماسی فعال در مسیر تحقق ایدهها به وجود آید. اینک به همت دولت و دستگاه سیاستخارجی، آن شرایط تغییر کرده است و نهتنها توطئه ایرانهراسی خنثی شده و آن تصویر منفی از ایران بهسرعت در حال زائلشدن است، بلکه ایران به چهرهای فعال و تأثیرگذار در رفع چالشهای جهانی و منطقهای تبديل شده است.
در چنین شرایطی، در زمینه دیپلماسیانرژی نیز چشمها را باید شست و جور دیگر باید دید. ازجمله زمینههایی که جای بازنگری اساسی و فعالیت جدی در این عرصه دارد، روابط گازی میان ایران و ترکمنستان است. میتوان این روابط را با عینک رقابت منفی یا برعکس با لنز رقابت مثبت و حتی همکاری نگاه کرد. در شرایط تاریک سیاست خارجی ایران، که پیشتر به آن اشاره شد...
... ممکن بود بسیاری از اقدامات ترکمنستان در رقابت با ایران منفی به نظر برسد و تصور شود قدرتهای جهانی هم در همین مسیر از این اقدامات حمایت میکنند، اما در فضای جدید، همکاری دو کشور میتواند در مقابل سایر رقبا سینرژی مثبت ایجاد کند و حتی کشورهای با نفوذ غربی نیز از آن حمایت کنند.
گزارش کاملی در زمینه سیاستها و برنامههای گازی ترکمنستان منتشر شده است. ایران در ردیف اول و ترکمنستان در ردیف چهارم از نظر ذخایر گازی جهان قرار دارند و این دو کشور در مجموع ٢٧,٥ درصد از ذخایر گازی جهان را در خود جای دادهاند.
روابط دو کشور خوب است و نزدیک ٢٠ سال از انعقاد قرارداد گازی بین دو کشور میگذرد و اینک ١٨ سال است ایران از ترکمنستان گاز وارد میکند. ایران با پاکستان قرارداد صادرات گاز منعقد کرده است و با هندوستان نیز سالهاست در حال مذاکره برای صادرات گاز است و با افغانستان نیز در همه زمینهها و ازجمله تأمین انرژی این کشور، روابط خوبی دارد؛ درحالیکه میان چهار کشور ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و هند قراردادی برای احداث خط لوله موسوم به تیاِیپیآی (TAPI) وجود دارد که از طریق آن گاز ترکمنستان به سه کشور دیگر صادر شود.
اینک در فضای جدید بینالمللی ایران نیز میتواند متقاضی پیوستن به تیاِیپیآی شود و مذاکراتی را با هر چهار کشور و بهویژه با ترکمنستان در این زمينه آغاز کند. متصلشدن خطوط لوله گاز پنج کشور میتواند قدرت مانور عملیات نقلوانتقال گاز را بالا ببرد و سطح امنیت تأمین گاز سه کشور واردکننده را ارتقا دهد و درعینحال سطح همکاریهای چندجانبه و روابط سیاسی پنج کشور ذینفع را تقویت کند. این همکاری میتواند در بلندمدت زمینهساز یک لوپ یا اتصال گازی در سطح قاره آسیا باشد که بعضی کشورهای دیگر و بهویژه چین را نیز پوشش دهد. خصوصا که ترکمنستان هماکنون صادرکننده گاز به چین نیز هست.
فعالیت برای پیوستن به تیاِیپیآی مشارکت فعال دو دستگاه سیاست خارجی و نفت را میطلبد و حداقل منفعت آن کسب اطلاعات دقیقتر و نزدیکتر از پیشرفت کار و ایجاد فرصتی جدید برای گسترش تعاملات با چهار کشور است.
اتحادیه اروپا از دیرباز در تلاش برای متنوعسازی مبادی تأمین گاز خود است و ذخایر گاز ایران و ترکمنستان به همین منظور همیشه محل توجه این اتحادیه بوده است. در مقابل ایران و ترکمنستان نیز به متنوعسازی مسیرهای صادرات گاز خود علاقهمند هستند. از سویی مسیر ایران یکی از بهترین مسیرهای انتقال و حتی سوآپ گاز ترکمنستان به اروپاست. ترکمنستان کشوری land lock یا فاقد دسترسی به آبهای آزاد است و مسئله خط لوله ترانسکاسپین که از بستر دریای خزر برای انتقال گاز این کشور به جمهوری آذربایجان و سپس ترکیه و نهایتا اروپا مطرح شده است نیز با مشکلات زیادی، ازجمله نامشخصبودن رژیم حقوقی دریای خزر و امتناع از بهخطرانداختن محیط زیست این دریا مواجه است. صادرات گاز هر دو کشور به اروپا با موانع و احیانا کارشکنیهای دیگری هم روبهروست که با مشارکت و حتی ورود مشترک دو کشور به مذاکره با اروپا میتواند تسهیل شود.
ترکمنستان اگر تمایل داشته باشد وارد تجارت (LNG) هم بشود اصولا راه بهتری غیر از ایران ندارد. پیشنهادهایی برای پروژههای مشترک مایعسازی میان ایران و ترکمنستان وجود دارد که براساس آن ترکمنستان میتواند گاز خود را در شمال به شبکه خطوط لوله ایران تحویل دهد و اِلاِنجی را در جنوب تحویل گیرد.
همانطور که ملاحظه میشود زمینههای همکاری به حدی است که میتوان یک اتحاد راهبردی در زمینه همکاریهای گازی بین دو کشور پیشنهاد کرد که چنانکه اشاره شد حتی صرف پیگیری آن فرصتهایی را هم برای دستگاه دیپلماسی و هم بخش انرژی کشور فراهم میکند.
منبع: روزنامه شرق
۰۳ اسفند ۱۳۹۴ - ۰۹:۰۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نامه نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 10]