واضح آرشیو وب فارسی:فرهیختگان: زهرا سلیمانی اقدم چندی پیش دوازدهمین سالگرد تاسیس شبکه اجتماعی تاثیرگذاری چون فیس بوک را پشت سر گذاشته ایم. فیس بوک توسط مارک زاکربرگ 19 ساله با 1200 کاربر شروع به کار کرد و در سال 2012 میلادی تعداد کاربران آن از مرز یک میلیارد نفر گذشت. از این تعداد کاربر 11 میلیون آن به اکانت ایرانیان، (فقط داخل ایران) اختصاص دارد. به مناسبت این 12 سال شاید بد نباشد نگاهی بیندازیم به تاثیر و تاثرهای این شبکه اجتماعی در زندگی اجتماعی و روانی کاربران آن. محبوبیت فیس بوک در این مدت ملاکی شد برای سنجش محبوبیت در فضای واقعی؛ اینکه افراد به عنوان کاربر فیس بوک چه تعداد دنبال کننده و دوست در فهرست خود دارند، می توانست ملاک و قیاسی برای بررسی شخصیت، محبوبیت و مقبولیت آنها باشد، به گونه ای که محبوبیت و مقبولیت هنرپیشه ها، هنرمندان و حتی چهره های سیاسی از طریق تعداد دنبال کننده و فهرست دوستانشان سنجیده می شد. قلدری و آزار در فیس بوک اما گویا چهره ای که فیس بوک از افراد و روابط شان ارائه می دهد نه تنها حقیقت ندارد؛ بلکه تاثیرات نامطلوبی نیز روی دیگران می گذارد. جالب است بدانید که چند وقت پیش نشریه «نیویورک تایمز» در مقاله ای به تاثیرات نامطلوب گفت وگو های مجازی پرداخت و از آثار منفی روحی و اجتماعی آن نوشت. نویسنده توضیح داده بود ذهن انسان ها به گونه ای رشد می کند که از طریق حالات چهره و آوای صوت قصد و منظور افراد از گفته هایشان را متوجه می شود. اما این اتفاق در گفت وگوهای نوشتاری و مجازی نمی افتد و ما نمی توانیم منظور خود را در کامنت های فیس بوک منتقل کنیم، از این رو بسیاری از کاربران فیس بوک معتقدند گفت وگوهای موجود در فیس بوک نوعی مسابقه بدجنسی است تا گفت وگوهای دوستانه. آمار نیز نشان می دهد آزار و اذیت های اینترنتی تکان دهنده هستند، چنانچه چند وقت پیش موسسه «پیو» طبق آماری که بر اساس یک نظرسنجی گرفته شده بود، اعلام کرد 65 درصد از جوانان آمریکایی از اذیت و آزار در فیس بوک شکایت کرده و 29 درصد هم مدعی شده اند در این فضا شاهد قلدری هستند. مارک برکت، محقق و پژوهشگر دانشگاه «ییل» می گوید: «نوجوانان نیازمند روش های متنوع و بیشتر برای بیان احساسات شان هستند.» به اعتقاد وی، نوجوانان از طریق فیس بوک آسیب می بینند، چون ابزارهای روانشناختی لازم را برای مقابله با قلدری ندارند. البته وی اذعان دارد که بسیاری از این قلدری و آزارها عمدی نیستند و کاربران بدون غرض و به علت دسترسی نداشتن به احساسات مخاطبان خود منجر به ایجاد فضای توهین آمیز یا آزار دهنده می شوند. برای مثال در یک نظرخواهی مشخص شد از بین کسانی که جوک های توهین آمیز منتشر می کنند 90 درصد آنها این کار را بدون آگاهی و با هدف لذت بردن دوستانشان انجام می دهند و فقط 2 درصد این کار را از روی عمد و به انگیزه آزار کرده اند، اما مشکل اینجا است که هیچ امکانی برای اطلاع رسانی درباره این توهین و تفهیم طرف مقابل در فیس بوک وجود ندارد. فیس بوک یا دیگر فضاهایی که بر مبنای اشتراک گذاری عکس و متن بنا شده اند؛ مانند توئیتر و تلگرام، امکان ایجاد همدلی را کاهش می دهند. امکان ایجاد همدلی در شبکه های اجتماعی به هر حال باید بپذیریم کاربران بسیاری وقت خود را در شبکه های اجتماعی مجازی می گذرانند. شاید به همین دلیل باشد که محققان به دنبال ایجاد همدلی بیشتر بین کاربران در چنین شبکه هایی هستند. مثلا دو سال پیش فیس بوک با اقتباس از کتاب چارلز داروین «بیان احساسات در انسان و حیوانات» (1872) دست به طراحی برچسب با حالات چهره های متنوع زد. حتی تیم تحقیقاتی فیس بوک تلاش می کند در قدم های بعدی اصوات مختلف را که نشان دهنده حس های متنوع مانند خندیدن است، به این شبکه مجازی اضافه کند. اما با تمام این تفاسیر این مساله نشان از نقص تکنولوژی دارد که به شدت افراد بشر را درگیر می کند و به آنها فضا و تصویری متفاوت از واقعیات را نشان می دهد. بیشتر افرادی هم که از این نقص آسیب می بینند یا بیشتر اجتماعاتی که در این باره دچار مشکل می شوند، آن دسته از افراد و جوامعی هستند که اعتماد بیشتری به چنین فضاهایی می کنند. مرگ فیس بوک نزدیک است نکته مهم درباره چنین تکنولوژی هایی- با وجود چنین مشکلاتی- پایدار نبودن شان در جذابیت هایشان است بنابراین به مرور زمان کاربران خود را از دست می دهند. فیس بوک مانند یک بیماری عفونی به سرعت منتشر شد، اما محققان دانشگاه پرینستون معتقدند این بیماری با همان سرعت هم ریشه کن می شود. این محققان در مقاله ای که در نشریه «تایم» منتشر کرده اند، از بیماری ها برای شرح چرخه زندگی رسانه های اجتماعی استفاده کرده اند. آنها در این مقاله توضیح می دهند همان طور که فیس بوک از طریق ارتباط فرد غیر آشنا با فرد استفاده کننده از فیس بوک، گسترش پیدا کرد، کنار گذاشتن یا بی خیال شدن افراد نسبت به فیس بوک نیز مسری است. بالطبع ارتباط برقرار کردن کاربر فیس بوک با فردی که فیس بوک را کنار گذاشته است، او را از ادامه استفاده از این شبکه مجازی منصرف می کند. به همین شکل برخورد و ارتباط فرد با اشخاصی که از این شبکه اجتماعی استفاده نمی کنند، موجب می شود آنها نیز از این چرخه بیرون بیایند. این انتقال به همین شکل گسترش می یابد تا اینکه از این طریق بیماری کاملا بر طرف می شود و در نتیجه فیس بوک نه تنها محبوبیت؛ بلکه به سرعت تعداد کثیری از کاربران خود را هم از دست می دهد.
یکشنبه ، ۱۸بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فرهیختگان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]