تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
مراحل قانونی انحصار وراثت در یک نگاه: از کجا شروع کنیم؟
چگونه برای دریافت ویزای ایران اقدام کنیم؟ مدارک لازم و نکات کاربردی
راهنمای خرید یو پی اس برای مراکز درمانی و بیمارستانی مطابق الزامات قانونی
آیا طلاق توافقی نیاز به وکیل دارد؟
چگونه ویزای آفریقای جنوبی را به آسانی دریافت کنیم؟ راهنمای قدم به قدم
همه چیز درباره ویزای آلمان و مراحل دریافت آن
چرا پاسارگاد به عنوان یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی ایران شناخته می‌شود؟
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
خرید انواع خودکار و روان نویس شیک و ارزان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1820390663
بررسی ابعاد مفهوم اسلام رحمانی با حضور حجت الاسلام دکتر مهدوی زادگان و دکتر سیدجواد میری
واضح آرشیو وب فارسی:کانون اندیشه جوان: کانون اندیشه جوان، در نشستی با حضور جناب حجت الاسلام دکتر داوود مهدوی زادگان (عضوگروه اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) و دکتر سید جواد میری (عضو گروه علوم اجتماعی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی) سعی کرد به چرایی و چیستی پدیده اسلام رحمانی بپردازد. در ابتدای نشست اسلام رحمانی، آقای یاسر هدایتی، کارشناس مجری این جلسه ضمن اشاره به تروریسمی که در این روزگار تحت عنوان اسلام و البته در پوشش اسلام در دنیا رعب و هراس می انگیزد گفت: در این روزگار هرکسی که در پی فهم حقیقت اسلام هست با این قرائت از اسلام می تواند مشکل داشته باشد. بنا بر همین موضوع، امروزه با پدیده ای به عنوان اسلام هراسی روبرو هستیم. پدیده اسلام هراسی پدیده ای است که در آن سعی می شود مسلمانان را آن گونه که گروه های تروریستی تظاهر می کنند نشان دهد و مسلمانان را به عنوان یک خطر بالقوه امروز جهان نشان دهد، از آن سو در مقابل تلاشی را از برخی روشنفکران دینی با گرایشات لیبرالیستی می بینیم که تلاش دارند اسلامی را با عنوان اسلام رحمانی ترویج کنند، البته خود پدیده اسلام رحمانی هم با اینکه عنوان جالبی دارد اما به نظر می آید با قرائت های مختلفی که از آن می شود نوعاً ما و اذهان مخاطبین را دچار تشویش هایی کند. ایشان پس از ارائه مقدمه ضمن دعوت از اساتید، بیان داشت: اگر اسلام رحمانی بخواهد تبارشناسی و اصطلاح شناسی شود و جریان شناسی مفهومش را بخواهیم فهم کنیم چه بسترهای تاریخی را باید برای آن در نظر گرفت؟ در ابتدای جلسه حجت الاسلام مهدوی زادگان در این رابطه بیان داشت: موضوع اسلام رحمانی که مقام معظم رهبری در یکی از سخنرانی های اخیر خود مطرح کردند تعبیر جالب و مطلوبی هست. اما باید توجه داشت حضرت آقا می خواهند بفرمایند تعبیر رحمانی جزو آموزه های اصلی تفکر انقلابی است اما اینکه این تعبیر در یک مقطع خاصی و از ناحیه دیدگاه های خاصی مطرح می شود جای تأمل دارد. چراکه وقتی پرسش می کنیم متوجه می شویم این اسلام رحمانی با آن اسلام رحمانی که در نهاد اسلام هست متفاوت است. نکته ای را به عنوان مقدمه بگویم: در تاریخ اسلام در 1400 سال دربارۀ مفاهیم اساسی دین مبین اسلام رویکردهای مختلفی را شاهد بودیم، به نظرم می رسد لااقل سه رویکرد را می توانیم گزارش کنیم: یک. رویکرد جامع نگر؛ به این معنا باید تمام آموزه های اسلام را باهم ببینیم و همه را تجربه کنیم و هیچ آموزه ای از آموزه های قرآنی را کنار نگذاریم. بر این اساس اگر بخواهید به جزئی نگاه کنید و جزء دیگری را کنار بگذارید به یک فهم ناقص می رسید. دو. رویکرد جزءنگر؛ یعنی رویکردی که به اندازة دارایی خود، جزئی از آموزه های قرآنی و اسلامی را بزرگ می کند و همان را معرفی و ترویج می کند؛ مثلاً فقط مسئله رحمانیت خدا یا غضب خدا را می بیند. سه. رویکرد ابزاری و غرض ورزانه؛ این رویکرد اساساً دنبال استفاده و فهم آموزه های دینی نیست بلکه به دنبال استفاده از کارکردهای آموزه های دینی است یعنی این آموزه دینی، در اینجا مثلا رحمانیت، چه استفاده ای برای من دارد؟ در این رویکرد به شکل ابزاری از مفاهیم دینی بهره برداری می شود. یک نمونه در تاریخ اسلام طرح مسئله حکمیت از طرف خوارج بود که حضرت در پاسخ فرمودند واقعاً هم هیچ حکمی غیر از حکم خداوند نیست ولی آن چیزی که دارند از آن استفاده می کنند آن چیزی نیست که خداوند می خواهد، یک امر باطلی را می خواهند استفاده کنند. یا برای مسجد ضرار هم می توانیم مثال بزنیم که پیامبر می دانستند اینها چه قصدی از این کار دارند و دستور تخریب این مسجد را دادند. فکر می کنم تجربه رویکرد جامع نگر با انقلاب اسلامی اتفاق افتاد و سخن اصلی انقلاب اسلامی این بود که اسلام را در همة جوانبش ببینیم و نگاه جامعی داشته باشیم. رویکرد دوم طبیعتاً مخالفتی با رویکرد اول نمی تواند داشته باشد اما در مقابل، رویکرد سوم که رویکرد ابزاری است در مقابل این رویکرد جامع نگر شکل گرفته است. آقای هدایتی در ادامه سوال خود را از آقای میری اینگونه پرسیدند که اسلام رحمانی در پارادایم انقلاب اسلامی و قرائت هایی که از اسلام می شود چه جایگاهی دارد و شما چه درکی از این مفهوم دارید؟ دکتر سیدجواد میری در شروع بحث خود گفت: اسلام رحمانی یک بحث تئولوژیکال نیست و اتفاقاً در بستر خاصی این مفهوم زایش یافته و سیاست محور است. کسانی که درباره اسلام رحمانی صحبت می کنند یک بحث حداقلی و حداکثری در حوزة سیاست دارند. این قبل از اینکه به حراست و درک عمیق ما از مسئله و یا از منابع اسلامی و دینی برگردد به جوهر و ذات زمانی برمی گردد که در آن زندگی می کنیم0 اینجا بحث 150 ساله ای مطرح می شود که در مورد سنت و تجدد داریم و این امکانی که تجدد ایجاد کرده که قرائت های دیگرگونه ای را هم از اسلام و از دین و دیانت داشته باشیم. در دورة جدید اصلا لفظ دیانت را چطور بفهمیم و چطور بازخوانی کنیم؟ نکتة دیگر اینکه یک موقع می گوییم دین در خدمت انسان است یا ادیان در خدمت انسان هستند؟ در نگاه دیگر می گوییم انسان و آدم ها هستند که در خدمت دین و ادیان هستند که فکر می کنم این به همان قرائتی برمی گردد که در جامعه شناسی هم از آن یاد می کنند که نگاه اقتدارگرایانه به دین و نگاه انسان محور به دین است. آیا حاکمیت و دولت است که برای انسان ها انتخاب می کند یا انسان ها و مردم هستند که انتخاب می کنند؟ وی افزود اینجا به دو نگاه کلان اشاره می کنیم: یک نگاه نقش مردم را در مسائل اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، نقشی تزئینی می بیند و نگاه دیگر مردم را دارای نقش تقنیمی می بیند. یعنی به این معنا که خود مردم باید در وسط کار و در وسط معرکه حضور داشته باشند و آنها هستند که فقط در حوزة سیاست شرکت نمی کنند، بلکه مشارکت هم می کنند. وقتی از اسلام رحمانی صحبت می کنیم قرائت این است که نقش انسان محور است. یعنی انسان ها می توانند انتخاب بکنند و می توانند اختیار داشته باشند. در ادامة نشست مجری خطاب به آقای مهدوی زادگان بیان داشت نظر شما چقدر همسو با قرائت های دکتر میری است که مفهوم اسلام رحمانی را یک مفهوم متفاوت از مقوله ای که حتی برخی از دگراندیشان به آن اشاره می کنند، مورد توجه قرار می دهند؟ مهدوی زادگان در ادامۀ بحث خود گفت اگر اسلام رحمانی از سوی رویکرد جزءنگر مطرح می شد آنجا باید برای مباحثه با چنین رویکردی سراغ مبانی می رفتیم، اما در رویکرد سوم یا رویکرد ابزاری که دقیقا سیاسی است، دیگر نمی توان بحث مبانی کرد؛ چون اصلاً مبانی اش متفاوت است و آن را از مبانی اسلامی نگرفته استمهدوی زادگان در ادامۀ صحبت های خود گفت اسلام رحمانی همان اسلام سیاسی است، نه اسلام مکتبیاما مطلب دوم این است که اسلام جامع نگر می گوید اسلام رحمانی را باید با سایر اسلام ها ببینیم. پس در رویکرد جامع نگر که با انقلاب اسلامی روی کار آمد، اسلام رحمانی هم هست. پس الان با یک اسلام رحمانی مواجهیم که در عین حال یک اسلام سیاسی است و سوال این است که این اسلام رحمانی سیاسی در کجای این تاریخ توانست این حرف ها را پیاده کنند؟ اسلام جامع نگر که با انقلاب اسلامی وارد صحنه شد در این چهل سال به حرف هایش عمل کرده، البته ممکن هم هست که در برخی موارد کامل نبوده باشد. اما از ناحیه آن اسلام رحمانی سیاسی که آقای دکتر می فرمایند ما بیشتر خشونت دیدیم تا رحمانیت. دکتر میری در پاسخ به مجری جلسه که از ایشان پرسید آیا شما این دو تلقّی را قبول دارید؟ هم از منظر معرفتی و هم واقع. آیا در عرصۀ عمل هم این به وقوع پیوسته است؟ گفت ما در طول شش دهه با مسئله و گفتمانی به نام اسلام گرایی یا اسلام سیاسی روبروییم که من حداقل آن را در پنج گروه مختلف می توانم تقسیم بندی کنم مثلاً اسلام گرایی با قرائت فقاهتی که نماینده آن امام خمینی(ره) است، یک نگاه دیگر نگاه لیبرالی دارد که مهندس بازرگان را می توانیم مثال بزنیم، یک اسلام گرایی تقریباً با قرائت سوسیالیزمی هم خوانی دارد که در صدر آن دکتر شریعتی را می توانیم نام ببریم، یک نگاه دیگر با قرائت دموکراسی است که تقریباً در اینجا طالقانی را قرار می دهم و یک نگاه دیگر اسلام گرایی است که تقریباً نمی توان گفت در ایران نماینده شاخصی دارد؛ همان نگاه سلفی است که شیخ بن باز و رشید رضا را می توانیم در این گروه قرار دهیم. هر گروه از اینها اسلامیت را برای خودشان تعابیری کردند. صحنه سیاسی ایران را هم اگر نگاه کنید تقریبا بیشتر گروه ها، غیر از نگاه فقاهتی را که در بدنۀ اصلی خودش نگه داشته، در این بدنه باز تقسیم بندی هایی بین خودشان پیدا کرده اند؛ کسانی که در این بستر صحبت از اسلام رحمانی می کنند کسانی هستند که حس می کنند بیشتر با مردمی که در شهرهای بزرگ و از طبقۀ متوسط رو به بالا هستند و تحصیلات عالیه و درآمد نسبتاً خوبی دارند، نزدیکترند، ولی ساختارها و منابع قدرت در دست راست است. برای همین مفهومی را ابداع کردند به معنای اسلام رحمانی. اگر در ساختاری که فقاهتی است صحبت از لیبرالیسم بکنید، یعنی می خواهید آشکارا با قدرت مبارزه کنید، می گویید ما از اسلام رحمانی صحبت می کنیم. مجری در ادامه از دکتر میری پرسید دکتر مهدوی زادگان اسلام رحمانی را با خاستگاه لیبرالیستی باز می شناسند امّا شما عملا برای اسلام رحمانی خاستگاه خاصی قائل نیستید، درست است؟ میری در پاسخ به این پرسش گفت می توانم بگویم در بستر امروز ایران اتفاقاً در چهارچوب نگاه های فقاهتی تعریف می شود. مهدوی زادگان در اشاره به صحبت های میری در خصوص اسلام رحمانی گفت همانطور که آقای دکتر هم گفتند یک رویکرد از این پنج رویکرد لیبرال است و این رویکرد چون نمی تواند مستقیماً حرفش را بزند و با حاکمیت در بیفتد از طریق اسلام رحمانی حرف زده است. ما هم همین را می گوییم که در باطن اسلام رحمانی سیاسی، رحمانیتی نیست. من بحث حق و باطل نخواستم کنم و فعلا خواستم یک تحلیل جامعه شناختی بدهم، اینکه می فرمایید این نوع قرائت از اسلام رحمانی جایگاهی ندارد. به نظرم مسلم است و نه تنها در حکومت اسلامی جایی ندارد بلکه در حکومت های سکولار هم جایگاهی ندارد. مهدوی زادگان در پاسخ به مجری برنامه که پرسیده بود آنچه شما اسلام رحمانی می خوانید چیست و چه ویژگی هایی دارد که از آنها عدول کرده و ضد خودش شده و در نتیجه در حاکمیت هم نمی تواند جایگاهی داشته باشد؟ گفترویکرد لیبرال در عمل سیاسی رفتارهای حداکثری و حداقلی دارد، رفتارهای حداکثری آن وقتی اتفاق می افتد که خودش حاکمیت را به دست آورده باشد، آن وقت به شدت انحصارطلب است، قرائت های متفاوت را نمی پذیرد و با هر رقیبی مقابله می کند و حرکت های سرکوب گرایانه دارد؛ اما وقتی در حاشیه قرار می گیرد در حالت حداقلی مفهوم اسلام رحمانی را مطرح می کند،. اگر بخواهید دنبال محتوای اسلام رحمانی باشید اسلام رحمانی به نحوی که رویکرد جزءنگر از اسلام رحمانی تلقی می کند؛ چیزی نخواهید یافت. میری در پاسخ به درخواست مجری از ایشان برای تعریف معنای اسلام رحمایت گفت هیچ قرائت سیاسی از اسلام واقع نما نیست، بلکه اینها یک نوع بازیگری سیاسی معطوف به قدرت است و اساساً در عرصۀ قدرت و سیاست همه بازیگرند. یک موقع در بستر ایران دربارۀ مفهوم اسلام رحمانی صحبت می کنیم یک وقت خارج از آن. وقتی بیرون از جهان اسلام می روید دیگر برای مخاطب شما شیعه و سنی و داعش و غیرداعش مطرح نیست و می گوید این الله اکبر می گوید این هم الله اکبر می گوید من از کجا بدانم این الله اکبر انسانی است و آن غیرانسانی. میری همچنین خاطرنشان کرد حاکمیت جمهوری اسلامی نشان داده تعریف حاکمیت یک تعریف یک دست نیست و مجموعۀ قرائت ها در ذیل همان نگاه فقاهتی است. در ذیل نگاه فقاهتی نگاه لیبرالی و سوسیالیستی و دمکراتی و ... قرار دارد. مهدوی زادگان در ادامه دیدگاه متفاوت خود را بیان کرد و گفت هیچ حاکمیتی نفاق را نمی پذیرد و این اختصاص به حکومت اسلامی هم ندارد. اینکه در جهان رفتارهای خشونت باری را می بینیم مثل طالبان و داعش و ... و بعد اسلام رحمانی را مطرح می کنیم طبیعی است. این اسلام رحمانی همان است که در خود آموزه های دینی قرار دارد. اما حرف ما این است که مگر تا به حال جمهوری اسلامی غیر از این اسلام رحمانی را معرفی می کرد؟ امام خمینی(ره) دعوت به وحدت اسلامی کردند و برای نشان دادن رحمانیت و اینکه فرقی بین شیعه و سنی نمی گذاریم از مردم فلسطین دفاع کرد و روز قدس را تعیین کرد و ما خیلی کارها و خدمات دگیر کردیم. ما تا الان همین اسلام رحمانی که نشان دهندۀ رحمانیت و بخشندگی خداوند است و اینکه مقابل خشونت بایستیم را مطرح کردیم. اگر بخواهید اسلام رحمانی دوم را به سمت همان اسلام رحمانی اول شیب دهید این سوال پیش می آید که چرا این اسلام رحمانی سیاسی که توسط قدرت های بزرگ حمایت می شود، علیه داعش و طالبان و این جریان های خشونت طلب در جهان اسلام، هیچ عکس العملی نشان نمی دهد؟ به نظرم اول باید تکلیفمان را درباره جهان اسلام روشن کنیم. بیرون از جهان اسلام هم مهم است امّا آن را باید در مرحله دیگر بررسی کنیم. در ادامه مجری پرسید سلام رحمانی در وجه دومین خیلی مهم است، مرزهای رواداری در اسلام رحمانی در معناشناسی بازپسین کجاست؟ مهدوی زادگان پاسخ گفت اگر همین اسلام ناب منظور باشد باید در ساحت مبانی و درس های متافیزیکی و آموزه های قرآنی دربارۀ آن صحبت کنیم و دیگر از آن اسلام رحمانی خارج شویم. برای دانستن مرزهای اسلام رحمانی طبیعتاً باید وارد کتاب و سنت شویم و آموزه های قرآنی را بررسی کنیم و از سنت نبوی بگوییم.قرآن کریم می فرماید محمدرسول الله والذین معه اشدّاء علی الکفار و رحماء بینهم؛ خب این مرز تعیین می کند که مومنین باید با هم به شدت در رحمانیت به سر ببرند امّا وقتی پای دشمن و کافر وسط می آید باید شداد به خرج دهند، اینکه نحوه این شداد چیست در بحث های فقهی مطرح می شود. خاطرنشان می شود این نشست به همت گروه فرهنگ پژوهی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، و کانون اندیشه جوان با مشارکت هیات حمایت از کرسی های آزاداندیشی و نقد و مناظره برگزار گردید.
پنجشنبه ، ۱بهمن۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: کانون اندیشه جوان]
[مشاهده در: www.canoon.org]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 60]
-
گوناگون
پربازدیدترینها