واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: يك طرفه به قاضي نرويم
در مطب دكتر، پسر جواني به همراه پدرش منتظر نشسته بودند. پسر جوان هرچند ثانيه يك بار سؤالي را از پدرش ميپرسيد: «اين اسب است؟ اين رنگ صورتي است؟ اين شمع است؟ اسم اين سنگ چيست؟»....
نویسنده : مريم ترابي
در مطب دكتر، پسر جواني به همراه پدرش منتظر نشسته بودند. پسر جوان هرچند ثانيه يك بار سؤالي را از پدرش ميپرسيد: «اين اسب است؟ اين رنگ صورتي است؟ اين شمع است؟ اسم اين سنگ چيست؟» پدر با صبوري و با لحن رضايتمندي جواب تك تك سؤالات پسرجوانش را ميداد. افراد حاضر در مطب همگي با تعجب و نگاههاي ترحمآميز به پسر جوان نگاه ميكردند. يكي از افراد حاضر رو به اين پدر گفت: «خيلي جوان است گناه دارد، دكتر برديد؟ درمان ميشود؟» پدر لبخند بر لب و با نگاهي پر از تحسين به پسرش در جواب اين فرد گفت: «پسر من به تازگي بينايي خود را بهدست آورده است و او اولين بار است كه تمام اينها را ميبيند.» اين تيزر تلويزيوني را كه همه ما چند سال پيش از تلويزيون ديديم نمايش كوتاهي است از پيشداوري. رفتار بر اساس فرضيات ذهني پيشداوري بر اساس منطق و واقعيت نيست بلكه بر پايه مجموعهاي از فرضيات، مفاهيم نيمهدرست و گمانهزنيها شكل ميگيرد و مبتني بر تعميم غلط و انعطافناپذير است. بهطور مثال دو نفر كه هيچ آشنايي با هم ندارند در يك مهماني رودرروي هم قرار ميگيرند. تنها به دليل اينكه از نظر ظاهري، تيپ و ظاهر يكديگر را نميپسندند، به خود اجازه ميدهند يكديگر را در ذهن خود قضاوت كرده و برچسبهاي بدي را كه در ذهن خود دارند به يكديگر نسبت دهند. اگر پيشداوري را نوعي نگرش بدانيم، بديهي است رفتاري كه فرد از خود نشان ميدهد همراه با تحقير، همدلي پايين و عدم درك دنياي ذهني فرد مقابل خود خواهد بود. يكي از مشكلاتي كه افراد در ارتباط ميان فردي خود پيدا ميكنند همين قضاوتهاي ذهني است. در بسياري از موارد دو نفر كه در حال صحبت هستند يكي از طرفين منتظر است به محض اينكه صحبت فرد مقابلش تمام شد جوابهايي كه از قبل آماده كرده است را بدون هيچ تأملي به او بدهد. در واقع او اصلاً به صحبتهاي فرد مقابلش گوش نميدهد، تنها به جوابهايي كه از قبل آماده كرده، ميانديشد و منتظر است به محض تمام شدن صحبت او اين جوابها را انتقال دهد. اين موضوع به يكي از معضلات بزرگ برقراري ارتباط با يكديگر تبديل شده است. اين معضل در روابط زوجين بيشتر مشهود است. پيشداوري معمولاً در افراد عجول بيشتر است. اين افراد به جاي درك شرايط و جايگاه ديگران، تمام افكار منفي موجود در ذهن خود را به ديگران نسبت داده و آنها را قضاوت ميكنند. انسانهاي بدبين بيشتر از ديگر افراد دست به قضاوت عجولانه ميزنند. اين افراد با عينك بدبيني كه بر چشم خود دارند رفتار انسانهاي ديگر را با تفكرات منفي تجزيه و تحليل كرده و موجب سوءتفاهمهاي رفتاري ميشوند. در ضمن اين افراد بسيار خودخواه بوده و تصور ميكنند خودشان كامل و بيعيب هستند و به نفع خود، ديگران را بد ميبينند و حقوقي برايشان قائل نيستند. درواقع ما تا زماني كه اطلاعات كاملي از كسي نداريم حق قضاوت او را هم نداريم. پيشداوري رابطهها را سرد ميكند پيشداوري و قضاوت عجولانه يكي از خصلتهاي نكوهيده است. بدون داشتن هرگونه آگاهي و شناخت از ديگران، نكات منفي موجود در ذهن خود را به آن فرد از همه جا بيخبر، نسبت داده و برچسبهاي مختلفي را به او ميچسبانيم. خيليها معتقدند پيشداوري خصلت ايرانيهاست در صورتي كه نبايد اين رفتار زشت را مختص ايرانيها دانست بلكه در تمام نقاط دنيا هستند افرادي كه مبتلا به بيماري پيشداوري باشند. در واقع افراد با اطلاعات نادرستي كه در ذهن خود دارند و گاهي بر اساس توهم و تخيلات ذهني خود درباره ديگران قضاوت و تصميمگيري ميكنند. اين رفتار باعث ميشود كه بين افراد نوعي تنفر و كينه ايجاد شود و روابط به سردي بگرايد. اگر به دنبال ريشهيابي روابط سرد و تيره و تار افراد باشيم در بسياري موارد به اين نتيجه ميرسيم كه علت آن چيزي نيست جز پيشداوري و قضاوتهاي عجولانه نسبت به يكديگر. قضاوت عجولانه نكنيم اگر نميداني بپرس، اگر قبول نداري بحث كن، اگر دوست نداري بگو، اما هيچوقت يكطرفه به قاضي نرو. قضاوت كردن كاري است كه انسان در طول زندگي خود بيشمار انجام ميدهد اما چه خوب است كه اين قضاوت همراه با آگاهي باشد. گاهي افراد در قضاوت كردن ديگران رفتار افراطي دارند به حدي كه در روابط دوستانه آنها تأثيرات منفي به جا ميگذارد. هنگامي كه در مورد موضوع يا فرد خاصي قضاوت ميكنند نسبت به آن موضع دارند و با اين موضع قضاوت عجولانه ميكنند. وقتي پيشداوري ميكنند تصورات و تفكرات خود را به ديگران نيز انتقال ميدهند. مثلاً ميگويند: «اين همان فلاني است كه گفتم» و اين قضاوت دهان به دهان به ديگران منتقل ميگردد. حتي اگر اين قضاوت بار منفي نداشته باشد اما كلمات و لحن بيان آن در انتقال دهان به دهان تغيير كرده و مسائل گوناگوني را ايجاد ميكند. در نهايت شايد متوجه شوند كه اشتباه قضاوت كردهاند اما، آيا با يك عذرخواهي مشكلاتي كه ايجاد كردهاند درست ميشود؟ بنابراين لزومي ندارد در مورد همه چيز و همه كس قضاوت كنيد. زيرا شما اطلاعات كافي و جامع از همه چيز و همه كس نداريد. اگر هنگامي كه مشغول قضاوت ديگران هستيد خود را براي يك لحظه جاي او بگذاريد و اثرات منفي اين پيشداوري را بر زندگي خود ببينيد قطعاً دست از قضاوت عجولانه و پيشداوري ديگران برميداريد. پس خيلي به نقلقولها اعتماد نكنيد و فرصت دفاع را به فردي كه قضاوتش را ميكنيد، بدهيد. براي اينكه بتوانيد آرامش زندگي خود را حفظ كرده و تصميمگيريهاي درست و صحيحي در زندگي داشته باشيد بايد با تلاش و تمرين بسيار اين عادت زشت يعني پيشداوري را از خود دور كنيد. ذهن خود را از الگوها و عادات منفي پايدار كه باعث شده شما مانند يك دادگاه سيار عمل كنيد پاك كرده و الگوهاي ذهني مثبتي را جايگزين آن كنيد، همان الگوهايي كه منشأ پيشرفت، رشد و ارتباط مطلوب با ديگران باشد. بنابراين هرزمان كه خواستيد كسي را پيشداوري كنيد ابتدا خود را مورد سؤال قرار دهيد كه آيا نگرش من نسبت به اين آدم صحيح است؟ آيا من اطلاعات كافي دارم؟ آيا در حين شنيدن سخنان او ذهن من متمركز نكتههاي منفي نيست؟ آيا اين طرز تفكر من باعث آرامش و يك رابطه اجتماعي مثبت ميشود؟ بنابراين هر زمان كه به اين سؤالات جواب صحيح داديد قطعاً گام بزرگي براي مقابله با پيشداوري برداشتهايد...
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۳۰ دی ۱۳۹۴ - ۲۱:۴۲
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]