محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1831115665
رسانه نباید تحت تأثیر شبکه اجتماعی باشد
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: رسانه نباید تحت تأثیر شبکه اجتماعی باشد تهران- ایرنا- روزنامه شرق در صفحه رسانه در گفت و گو با محمدمهدی فرقانی رئیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی به بررسی ابزارهای ارتباطی نوین و تأثیر آن بر فعالیت حرفه ای روزنامه نگاران پرداخته است.
در این گفت و گو که در شماره پنجشنبه 17 دی 1394 خورشیدی، با رئیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی منتشر شد، می خوانیم: کافی است پیامی در تلگرام دست به دست شود تا خیلی سریع تبدیل شود به خبر. گاهی اوقات حجم تأثیرگذاری برخی پیام ها تا حدی است که حتی رسانه های حرفه ای نیز تحت تأثیر آن قرار می گیرند. نمونه چنین موردی ماجرای کشیدن بخیه چانه پسربچه اصفهانی بود. داستان از یک پیام تلگرامی آغاز و آن قدر دامنه دار شد که رسانه ها هم بی آنکه به اندازه کافی در مورد واقعیت ماجرا تحقیق کنند اقدام به انتشار آن کردند و البته بعد معلوم شد ماجرا به شیوه ای که روایت شده، نبوده است. با «محمدمهدی فرقانی»، رئیس دانشکده علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی، در مورد ابزارهای ارتباطی نوین و تأثیر آن بر فعالیت حرفه ای روزنامه نگاران گفت وگو کرده ایم: **به نظر می رسد این روزها افراد زیادی از ابزارهایی مثل تلگرام استفاده می کنند. آیا این ابزارهای پیام رسانی توانسته اند به گسترش اطلاعات در میان افراد جامعه کمک کنند؟امکانات فناورانه جدید مانند تلگرام، هم فرصت های بی بدیلی را پیش روی شهروندان گذاشته و هم درعین حال تهدیدهایی ایجاد کرده اند. درواقع این فناوری ها به مثابه هر دستاورد فناورانه دیگر، هم چالش ایجاد می کنند و هم فرصت. به عقیده من در برابر این گونه ابزارها باید تلاش کرد از فرصت ها بیشترین بهره را برد و تهدیدها را به حداقل رساند. فضای تلگرام یا امثال آن- به خصوص در جامعه ای مانند ایران که خلأ ارتباط و گفت و گو در آن دیده می شود- بالقوه یک ظرفیت ارتباطی کارآمد و مؤثر است. به دلایل مختلف سیاسی، تاریخی و فرهنگی، این نوع ظرفیت ها و امکانات در جامعه ایران مورد توجه و استقبال گسترده ای قرار می گیرند کمااین که فکر نمی کنم در هیچ جای دیگری از جهان به اندازه ایران و تا این حد و به این شکل از ظرفیت های تلگرام استفاده شود. واقعیت این است که تلگرام از ابتدا برای این منظور طراحی شد که به واسطه آن ارتباط گروهی محدود برقرار شود اما در عمل در بسیاری از موارد به یک شبکه نیمه اجتماعی بدل شد. امکان ایجاد کانال در این فضا، برد ارتباطی این شبکه را افزایش داده است و به این دلیل در آن پیام های گوناگون و متفاوتی ردوبدل می شود که البته هم می شود این روند را مثبت ارزیابی کرد و هم منفی. مثبت از آن جهت که امکان ارتباط ایجاد می کند و پیام های مفید، مثبت و مؤثر در آن ردوبدل می شود؛ پیام هایی مانند پیام های اخلاقی، پیام های علمی، ارزشی، فرهنگی و اجتماعی. اطلاعات عمومی در این فضا به شکل گسترده ای ردوبدل می شود و این فرصتی است که تلگرام پیش روی کاربران قرار داده تا تولید محتوا در این سطح و حجم و اندازه صورت بگیرد و البته به سرعت هم منتشر، مبادله، بازتولید و بازنشر شود. تلگرام توانسته است ارتباطات مؤثری میان شهروندان در نقاط مختلف ایران و جهان و بین کاربران ایرانی و غیرایرانی و... برقرار کند. تلگرام به خصوص برای نسل جوان فرصت های تازه ای را پدید آورده است. در عین حال این فضا تهدیدهایی هم با خود دارد که بخشی از آن وابسته به کاربران است؛ بستگی از آن جهت که چه اندازه پیام های تولیدی آنها واقعی، صادقانه، درست و دقیق باشد یا اینکه به نوعی سوءاستفاده از ظرفیت ارتباطی کانال ها روی بیاورند. چندی پیش برنامه ای می دیدم که نشان می داد در سال ٢٠١٥، چه تعداد تصویر جعلی در فضاهای مجازی در دنیا منتشر شده که غیرواقعی بودن آنها بعدا مشخص شده است.برای مثال در جایی عکسی از زلزله مکزیک به جای زلزله هائیتی منتشر شده بود. بالطبع در فضایی مانند تلگرام نیز چنین مواردی به وفور رخ می دهد و از آنجا که در ایران تعداد کاربران و تراکم آنها و تولید پیام بیشتر است، ممکن است تولید مطالب جعلی نیز فراوان باشد. درهرحال ما شاهد بی اخلاقی هایی در فضای مجازی از جمله در تلگرام هستیم؛ همچنان که در فضای واقعی جامعه هم شاهد این بی اخلاقی ها هستیم.**به هرحال گوشی های هوشمند استفاده از ابزارهایی مثل تلگرام را بسیار آسان کرده اند به طوری که نسل های مختلف از این ابزار به سادگی استفاده می کنند. آیا دسترسی این قدر ساده به اطلاعات می تواند کارا باشد؟هرچه راه های ساده تری برای دسترسی به اطلاعات پیدا شود خوب است ولی همه ماجرا این نیست. درواقع بخش قابل توجهی از کاربران تلگرام به چیزهایی به سادگی دسترسی پیدا می کنند که در عرف جامعه ایران و حتی در میان جوانان چندان اخلاقی نیست. این جور است که بارها مشاهده کرده ام بسیاری از جوانان هنگامی که صفحاتی در شبکه ها و چنین فضاهایی ایجاد می کنند برای جلوگیری از توهین و تحقیر و پرده دری، پروتکل هایی تدوین می کنند. به طورقطع ایجاد این پروتکل ها در نتیجه مشاهده مواردی بوده که ناقض اخلاق و عرف به شمار می رفته است.**در نهایت به اعتقاد شما استفاده شهروندان از ابزاری مانند تلگرام توانسته است به گردش آزاد اطلاعات در جامعه ای که به هرحال در رسانه های آن انواع و اقسام فیلترها به چشم می خورد، منجر شود؟پاسخ صریح من «نه» است. کافی است جست و جویی اجمالی در فضای پیام های تلگرام داشته باشید تا دریابید بخش قابل توجهی از اطلاعات منتشرشده غالبا سطحی و سرگرم کننده اند. البته بررسی ها نشان می دهد که در همه جای دنیا چنین است. به نظر می رسد در فضایی مانند تلگرام بیش از آنکه به تولید دانش و آگاهی پرداخته شود، برای افراد سرگرمی ایجاد می شود. این البته به این معنا نیست که هرچه در تلگرام منتشر می شود کارکردی ندارد اما در مجموع تولیدات این ابزار به سمت تولید یک انسان تک ساحتی سطحی پیش می رود. چیزی که مارکوزه درباره رسانه ها مطرح می کند، حالا درمورد شبکه های اجتماعی و اپلیکیشن های موبایل خیلی پررنگ تر قابل طرح است. یکی از موارد دیگری که در این فضا به چشم می خورد رعایت نشدن حریم خصوصی افراد است، یا اینکه گاه وبیگاه و در ساعات استراحت پیام می رسد و آسایش افراد سلب می شود. **گذشته از صحبت هایی که کردید، اتفاق عمومی دیگری که در این فضا می افتد، ایجاد شایعه است و شهروندان به واسطه آنها به سادگی در دام شایعه می افتند. این طور نیست؟همین طور است. خبرهای زیادی در این فضا منتشر می شود که بعدا معلوم می شود کذب محض بوده است. نمونه های زیادی وجود دارد که خبر مرگ و رفتن وآمدن افراد و بیماری آنها منتشر شده و بعد معلوم شده بی اساس بوده است. یک نمونه دیگری که اخیرا رخ داده همان کشیده شدن بخیه چانه کودک اصفهانی بوده است. من شنیدم که داستان آن گونه که در شبکه های اجتماعی منتشر شد، نبوده است. اما به نظر می رسد هنگامی که چیزی به این گستردگی در شبکه های اجتماعی منتشر می شود رسانه ها انگیزه ای برای تحقیق مستقل و کشف مستقل حقیقت ندارند و وقتی شبکه های اجتماعی خبری منتشر می کنند به طور معمول این خبر آن قدر گسترده است که جو فشار و اجباری ایجاد می شود که گویی رسانه ها نباید گفتمانی جز گفتمان شبکه های اجتماعی را بازتولید کنند؛ درنتیجه به بازنشر محتوای شبکه های اجتماعی روی می آورند. اما آیا حقیقت همان بوده است؟**به هرحال ممکن است مردمی که خبرنگار نیستند و دانش روزنامه نگاری ندارند در این بازی گیر بیفتند اما چه شده که تلگرام برای مثال در همین موردی که به آن اشاره کردید، برای روزنامه نگاران هم منبع خبر شده است؟اشاره کردم که از قرار معلوم خبر اصفهان به آن شکلی که در شبکه ها منتشر شده، صحت نداشته است. در چنین حالتی هنگامی که خبری بر این اساس منتشر می شود، با حقوق، آبرو و حیثیت و گاه با جان و مال افرادی که در این مسئله درگیر هستند بازی می شود. چه بسا کسی آن شب آن پزشک را پیدا می کرد و با چاقو به او ضربه می زد؛ چه کسی باید پاسخ گو می بود؟ اینجاست که معتقدم شبکه های اجتماعی هرگز قرار نیست جای رسانه های سنتی را کاملا پر کنند و آنها را به کلی از صحنه خارج کنند. من معتقدم طبیعی است رسانه های سنتی تغییر کارکرد، ماهیت و رفتار بدهند اما به دلیل چند عنصری که رسانه ها لازم است به آن وابسته باشند، شبکه های اجتماعی هرگز نمی توانند جای آنها را پر کنند. پایبندی به حقیقت، جست وجو و کشف حقیقت، پایبندی به اخلاق حرفه ای و جلب اعتماد مخاطبان، اعتبار و سرمایه یک رسانه به حساب می آید درحالی که در شبکه های اجتماعی الزامی در این موارد وجود ندارد.واقعیت این است که در رسانه های حرفه ای اگر هریک از این موارد رعایت نشود، خبرنگار، متخلف و از چارچوب شرافت حرفه ای خارج شده است. اگر ارگان نظارتی کنترلی و مجازات کننده ای در کار باشد ممکن است حتی کار به تعلیق و توبیخ و جریمه خبرنگار بکشد اما در فضای شبکه های اجتماعی افراد حتی می توانند با هویت جعلی ظاهر شوند. اینجاست که این سؤال مطرح می شود که چرا مردم به رسانه ها اعتماد دارند؟ چون اولا کار در یک رسانه حرفه است و فعالیت در یک شبکه اجتماعی حرفه نیست. حرفه به فعالیتی اطلاق می شود که دو ویژگی عمده داشته باشد: یکی اینکه تحت نظارت مقررات و قواعد خاص باشد که در نتیجه پاسخ گویی را به همراه دارد و دیگر اینکه نیاز به آموزش تخصصی داشته باشد. روزنامه نگار حرفه ای آموزش می بیند و تربیت می شود و الزام های حرفه ای در کنار یک مسئولیت اجتماعی ترکیب مقدسی را می سازند. این به آن معناست که خبرنگار باید تابع اصول اخلاق حرفه ای و مقررات شغلی باشد و اگر خبر لازم است روشن، دقیق، جامع و معتبر باشد یعنی خبرنگار حق ندارد هرچیزی که می شنود را به عنوان خبر منتشر کند. این است که مخاطب به رسانه و به خبرنگار اعتماد می کند و وقتی خبر در تلگرام یا فضای اجتماعی منتشر می شود مخاطبان در رادیو و تلویزیون و روزنامه به دنبال تأیید آن می گردند. اگر قرار باشد خبرنگارها هم صرفا تولیدات شبکه های اجتماعی را بازنشر کنند، حقیقت را چگونه باید کشف کرد و آیا دیگر چیزی به نام حقیقت معنادار است؟ پس یک بخش، الزام هاست و یک بخش دیگر هم این است که براساس اصول روزنامه نگاری حرفه ای، روزنامه نگار باید از آزادی های لازم برای کسب و انتشار اطلاعات و نیز آزادی بیان و قلم برخوردار باشد، اما درعین حال او در قبال آنچه منتشر می کند مسئول است. یعنی حق ندارد دروغ را به جای حقیقت تحویل مخاطبان بدهد، حق ندارد خبری را بدون تحقیق منتشر کند یا آبرو و حیثیت کسی را ببرد یا به حریم خصوصی کسی وارد شود و تهمت بزند؛ اما در فضای شبکه های مجازی به وفور چنین مواردی دیده می شود. بنابراین باید ببینیم روزنامه نگار ما کجا ایستاده است؟ روزنامه نگار و مدیر مطبوعات و سردبیر چقدر روزنامه نگاران را به کشف حقیقت، ترغیب یا ملزم کرده اند و اساسا این موضوع چقدر دغدغه خودشان بوده است؟ **اتفاقی که در فضای روزنامه نگاری ایران رخ داده و باعث شده امروز آنچه در تلگرام منتشر می شود منبع خبر خبرنگار باشد چه بوده است؟اگر قرار باشد مخاطب در روزنامه چیزی بخواند که در تلگرام آن را دیده، چرا باید هزینه خرید روزنامه را متقبل شود؟ حتی شما گاهی می بینید که رسانه ای مانند تلویزیون هم کمابیش تحت تأثیر فضای شبکه است. چرا؟ تلویزیون که یک رسانه رسمی حکومتی است و باید در این موارد روایت درست رویداد را بازگو کند. اگر تلاش مستقل رسانه وجود نداشته باشد، ضرورتی به وجود رسانه نیست. **چرا اینجا ایستاده ایم؟ چرا روزنامه نگار خودش را به موجی که در تلگرام ایجاد شده است می سپارد و رسانه رفته رفته تأثیر خود را از دست می دهد؟بخشی از این اتفاق مربوط به گسترش تکنولوژی است و در همه جای دنیا هم کمابیش اتفاق می افتد. اما واقعیت این است که در ایران روزنامه نگاری هنوز تبدیل به یک حرفه نشده است. وقتی می توانیم بگوییم روزنامه نگاری حرفه است که روزنامه نگار به صورت تضمین شده معیشت خود را از طریق انجام وظایف و مسئولیت هایش در این حرفه تأمین کند و از طرف دیگر ضوابط و مقررات شناخته شده حقوقی نیز بر این حرفه حاکم باشد. یعنی هم حقوق روزنامه نگار در چارچوب قانون تضمین شود و هم روزنامه نگار در قبال حقوقی که از آنها برخوردار است، پاسخ گو باشد. باید تشکل صنفی و قوانینی وجود داشته باشد که آزادی و حقوق روزنامه نگار را تضمین کنند. ولی هیچ کدام از اینها به درستی رخ نداده است. من متأسفم که می بینم برخی مدیران مطبوعات و خبرگزاری ها و حتی گاه تلویزیون از طریق جذب رپرتاژ آگهی از سازمان های دولتی و غیردولتی به دنبال تأمین هزینه ها هستند، غافل از اینکه این کار چقدر به استقلال و مسئولیت اجتماعی آنها و نیز به باور مخاطب لطمه می زند و این کار چه اندازه تجاوز به حقوق مخاطب است. مخاطب باید بتواند به رسانه با همه پیشینه و اعتبارش اعتماد کند که اگر اعتماد کند و این مدل رپرتاژها در صفحات روزنامه منتشر شود، به آن اعتماد خیانت شده و اگر اعتماد نکند، رسانه از دست رفته است. مشاهده می شود که برخی مدیران مطبوعات یا خبرگزاری ها اصرار می کنند که در ازای دریافت مبلغی در هفته چند صفحه به سازمان های دولتی یا غیردولتی بدهند و آنها هر محتوایی را خواستند منتشر کنند و معتقدند اگر این کار را نکنند باید تعطیل شوند. من با همه ٤٤ سال سابقه ام در این حوزه، ترجیح می دهم که یک روزنامه یا خبرگزاری یا ایستگاه رادیو- تلویزیونی تعطیل شود اما از این طرق نامشروع برای حفظ حیات استفاده نکند. در اصول اخلاق حرفه ای آمده است که رسانه ها حق ندارند آگهی را طوری منتشر کنند که با محتوای تولیدی شان، برای مخاطب قابل تشخیص نباشد اما در عمل این اتفاق رخ می دهد. درواقع می خواهم بگویم ما فاقد یک ساختار روزنامه نگاری حرفه ای هستیم و در نتیجه این اتفاقات در آن تشدید می شود. **یکی از تولیدات شبکه هایی مانند تلگرام احتمالا شهروند- خبرنگارها هستند. نظر شما در این باره چیست؟همان حکمی که در مورد تلگرام گفتیم، در مورد شهروند- خبرنگار هم صادق است. شهروند- خبرنگار به چند دلیل برای همه شهروندان یک فرصت عالی است. اول حضور در هر لحظه و شاهد و ناظر زنده و روایتگر مستقیم بودن است که برای بسیاری از خبرنگاران حرفه ای هم چنین پوششی ابدا امکان پذیر نیست. بعد هم اینکه منافع فردی، سازمانی، سیاست ها، خط مشی ها و وابستگی به قدرت و ثروت در شهروندان عادی هیچ گاه به پای رسانه ها و نهاد و سازمان رسانه ای نمی رسد. این است که شهروند-خبرنگارها می توانند روایت کمتردست کاری شده ای از ماجراها ارائه کنند. از سوی دیگر از طریق فناوری های ارتباطی جدید شاهد شهروندان سخنگو هستیم؛ شهروندانی که قدرت اظهار و بیان دارند درحالی که در گذشته این قدرت در انحصار رسانه ها بود و آنها بودند که بر اساس برخی منافع تصمیم می گرفتند چه صدایی منتشر شود. این یک فرصت بی بدیل است اما به همان دلایلی که در مورد تلگرام گفتم در مورد امکان شایعه سازی و متخصص نبودن در جست وجوی حقیقت- که روزنامه نگاران برای این کار آموزش دیده اند- لازم است شهروند - خبرنگاری را از روزنامه نگاری حرفه ای جدا کرد.*منبع:روزنامه شرق**گروه اطلاع رسانی**9128**1732
17/10/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 20]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها