واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
آداب و رسوم شب یلدا در چهارمحال و بختیاری
آداب و رسوم بختیاریها راجع به اولین شب زمستان، از شب اول چله بزرگترها تا شب یلدای جوانترها.
به گزارش خبرگزاری فارس از شهرکرد، آخرین روز پاییز و ماه آذر و اولین بامداد زمستان و دیماه در آیین ایرانیان باستان با نام شب چله یا شب یلدا شناخته شده است. در این شب خورشید به پایینترین نقطه افق جنوب شرقی میرسد و کوتاهترین روز و طولانیترین شب را رقم میزند. خرافات زیادی در مورد این شب وجود دارد و از آن جمله میتوان به باور برخی اشاره کرد که یلدا را برای از بین بردن نحسی میدانند اما با توجه به آنچه که در تاریخ ایران آمده است هیچ شب یا روزی نحس نام نگرفته است. یلدا سنتی باستانی است که پیروان آیین میترائیسم از هزاران سال پیش آن را در ایران برگزار میکردند و آن را شب تولد خورشید، میترا یا مهر نام نهاده بودند. یلدا برگرفته از واژهای سریانی و مفهوم آن میلاد است که در واقع همان شب تولد الهه مهر یا میترا است و به همین مناسبت ایرانیان باستان در این شب جشن گرفته و ولیمه میدادند. یلدا در فرهنگ بختیاریها این قوم شبی به نام یلدا ندارند و اولین شب زمستان در بین بختیاریها با نام شب چله معروف شده است. از آنجایی که بختیاریها قوم کوچکنندهای بودند شب را نحس و هنگامه عبور و مرور اشباح و اجنه میدانستند و چون شبها مود حمله غارتگران و حیوانات درنده قرار میگرفتند شب را به عنوان نمادی از تاریکی و نحسی میشناختند. بختیاریها آیینهای خاصی در شب یلدا داشتند و از آن جمله میتوان به پختن آش کشک با کدویی که نماد خورشید بود اشاره کرد. از دیگر رسوم این افراد این بود که دور کرسی که زیر آن آتش روشن بود و رویش لحافی موسوم به لحاف کرسی نشسته و حافظخوانی و قصهگویی میکردند. پختن نانی قطور به نام گرده که در میان آن مهرهای آبی قرار میدادند و میان خانوادهها توزیع میکردند از دیگر آیینها است، سپس این نان را بین افراد خانواده تقسیم کرده و فردی که مهره آبی در تکه نانش به عنوان فرد خوششانس معرفی میشد. جدای از همه اینها هنوز شب چله در بین افراد مسنسال قوم بختیاری رایج است ولی نسل جوان و تحصیلکرده از آن با نام شب یلدا یاد میکنند و خرید میوه از جمله هندوانه و انار از رسومات جایر آنها است. حال و هوای این روزهای یلدا هرچه بیشتر به شب یلدا نزدیک میشویم مردم بیشتر رنگ و بوی یلدا را احساس میکنند. خیابانها، آجیلفروشیها، میوهفروشیها، اقلام عرضه شده توسط دستفروشان و در نهایت سبد خرید مردم همه نوید میدهند آمدن یلدا را. مردم به تناسب جیبشان هر کدام محلی را برای خرید انتخاب کردهاند، یکی دستفروش کنار خیابان و میوهفروشیهای بینراهی و دیگری آجیلفروشیهای شیک بالای شهر و میوههای نوبرانه و رنگارنگ میوهفروشیها را. ولی همه اینها یک پیام را به همراه دارد و آن اینکه مردم ایران همانطور که با همه وجود دینشان را حفظ کردهاند سنتهای ایرانی را نیز پاس میدارند. یلدا در فضای مجازی اگر چه یلدا در گذر زمان دستخوش تغییراتی شده، بعضا خرافاتی نیز به آن اضافه شده و یا شکل تبریک آن تغییر کرده اما هنوز بلندترین شب سال را به یاد همه میآورد. در گذشته مردم یلدایی ساده اما در کنار هم داشتند، یلدایی که به دور از چشم و همچشمی بوده و با آجیل سادهای که کشمش و نخودچی گل سرسبد آن بود در کمال صفا و صمیمیت برگزار میشد. همه به دور کرسی نشسته و بلندترین شب سالشان را با قصهگویی بزرگ خانواده، فال حافظ و خوردن آجیلی که هنر خانم خانه بود به پایان میرساندند. اما در پس این سنت زیبا صله رحم بود که آن را زیباتر میکرد. امروز بعد از آنکه تبریکها و تسلیتها، احوالپرسیها و... به پیامک و اس ام اس تبدیل شده شب یلدا هم در پست و کامنتها خلاصه شد. انگار هرچه پیشتر میرویم یلدای جمع و جورتری به لحاظ باهم بودن و وسیعتری از نظر تنهایی را تجربه میکنیم. در این زمینه یکی از دانشجویان دانشکده ادبیات دانشگاه شهرکرد در گفتوگو با خبرگزاری فارس بیان داشت: یلدای شب زیبایی است، اما زیبایی آن در دوران بچگی دوچندان بود. وی ادامه داد: در بچگی همیشه به همراه خانوادهام در کنار پدربزرگ و مادر بزرگ بودیم ولی بعد از فوت آنها تنها در کنار خانواده هستیم و چندسالی هم هست که در دانشگاه با هماتاقیهای خوابگاه این شب را میگذارانم. این دانشجو ادامه داد: یلدا ریشه در تاریخ کهن ایران دارد و نشان از تمدن کشورمان ایران است و خوشحالم که توانستهایم این سنت را تا به امروز حفظ کنیم اما متاسفانه یلدا هم مانند بقیه مراسمها دستخوش روزمرگی شده و هدف اصلی آن که باهم بودن است از بین رفته. وی تبریک یلدا به دوستان و آشنایانش را اینگونه عنوان کرد: از چند روز پیش به پیشواز یلدا رفتیم و با ارسال عکسنوشته، پیامک و متنهای ادبی در فضای مجازی انجام دادم بیآنکه حتی صدای کسانی را که به آنها تبریک گفتم بشنوم. به گزارش فارس، یادمان باشد در شبی که طولانیترین شب سال نامگذاری شده کودکانی هم در این شهر هستند که شب یلدا را نه در کنار خانوده و نه در خانهای گرم سپری میکنند. کودکانی که دست بیمهری روزگار را احساس کرده و با همه وجود نیازمند دست پرمهری هستند. همچنین بیمارانی که نیازمند دعای ما هستند و این شب را با سختی به صبح میرسانند پس آنها را نیز از یاد نبریم. گزارش از سمیه نظری زاده انتهای پیام/68010/ح
http://fna.ir/EBZFJ0
94/09/30 - 14:17
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 19]