شمس ديگري نيز در پاكستان و افغانستان مي‌درخشد

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
شمس ديگري نيز در پاكستان و افغانستان مي‌درخشد

سال گذشته ميلادي همزمان با بزرگداشت هشتصدمين سال تولد مولانا جلال‌الدين بلخي بر سر مليت اين شاعر قرن هفتمي بحث‌هايي در گرفت. اما امسال نيز تعيين محل آرامگاه شمس تبريزي با اختلاف نظرهايي روبرو شده است. پيش از اين، از دو شهر قونيه در تركيه و خوي در ايران به عنوان دو شهر قابل بحث براي آرامگاه اين صوفي ياد مي‌شد. با اين حال برخي نيز در شهرهاي مولتان در پاكستان و غزنه در افغانستان نشانه‌هايي از آرامگاه شمس تبريزي داده بودند. اخيراً نيز سخنگوي شوراي شهر تبريز از كشف مقبره شمس در اين شهر خبر داده بود. در روايات شفاهي مردم پاكستان، شمس تبريزي پس از آنكه از قونيه خارج شد به سمت خراسان حركت كرد و سپس به مولتان آمده است. قاري احسان‌الله، مدير مركز پژوهشي غزالي در پاكستان در گفت‌وگو با فارس، گفت: آرامگاه شمس در مولتان مقدس‌ترين زيارتگاه براي مردم اين منطقه است و روزانه هزاران نفر براي زيارت اين مقبره به آنجا مي‌آيند. به گفته وي، مردم اين منطقه پنجشنبه‌ها و شب‌هاي جمعه را در اين زيارتگاه سپري مي‌كنند و حاجت مي‌خواهند. احسان‌الله گفت: در بين مردم اين منطقه اشعاري نيز درباره آمدن شمس تبريزي به مولتان مرسوم است كه فارسي آن مي‌شود «يك شمس هست كه به مولتان تشريف آورد ـ بار خداوندا شما او را در سايه رحمت خود نگه داريد». علاوه بر اين مردم افغانستان نيز معتقدند كه مقبره شمس تبريزي در شهر غزنين قرار دارد. به اعتقاد مردم اين منطقه شمس تبريزي از قونيه خارج مي‌شود به سمت خراسان مي‌آيد و سرانجام نيز در غزنين از دنيا مي‌رود. زيارتگاهي كه مردم غزنين آن را زيارت مي‌كنند «زيارت حضرت شمس» نام دارد. به گفته قاضي احسان‌الله، مردم منطقه بنگال نيز معتقدند زيارتگاه شمس تبريزي در اين محل است. بنگال، يكي از ايالات شرقي كشور هند است و با كشور بنگلادش هم ‌مرز است. اين ايالت به ‌همراه بنگلادش، منطقه قومي - زباني بنگال را تشكيل مي‌دهند. مركز ايالت بنگال، شهر كلكته است. مدير مركز پژوهشي غزالي در پاكستان گفت: مولتان نسبت به بسياري از جاهاي دنيا گرم‌تر است و در فرهنگ عاميانه مردم اين منطقه روايتي هست كه معتقدند روزي شمس تبريزي به در دكان قصابي مي‌رود و گوشت مي‌گيرد. او گوشت را به دكان كبابي مي‌برد ولي دكان‌دار آن گوشت را كباب نمي‌كند. شمس تبريزي، رو به آسمان چهارم و آن شمس واقعي كه در آن آسمان است، مي‌كند و شمس واقعي نيز شمس تبريزي را مي‌پزد. بر اساس همين روايت مردم مولتان معتقدند كه شمس ناپديد شده و اين گرما از همان پختن است. اثبات هر يك از اين آرامگاه‌هاي متعددي كه براي شمس تبريزي از تركيه تا هند در نظر گرفته‌اند و مردم هر يك از اين مناطق نيز بر وجود آن تأكيد دارند، باعث مي‌شود كه زندگي و رفتار شمس نيز تغيير كند. به نظر مي‌رسد پذيرفتن مقبره‌هايي كه در شرق ايران براي شمس نام برده‌اند، دشوار باشد. شرق ايران در قرن هفتم و بعد از حمله مغولان هنوز آنقدر آرام نشده كه شمس تبريزي هوس گشت و گذار در آنجا را كرده باشد. آنه ماري ‌شيمل، اسلام‌شناس آلماني معتقد است، شمس تبريز در قونيه كشته شده و داخل چاه انداخته شده و قبر او در نزديكي مقبره مولانا در قونيه است. در بين كتاب‌هاي نزديك به عصر مولانا، «مناقب‌العارفين» نوشته افلاكي نيز اين نظر را تأييد مي‌كند. برخي ديگر نيز تأكيد دارند كه شمس تبريزي پس از اختلاف شاگردان مولانا با او قونيه را ترك كرده است. سلطان ولد در كتاب «ولدنامه» و بديع‌الزمان فروزانفر در كتاب «رساله‌ در احوال‌ مولانا جلال‌الدين‌ رومي» نيز معتقدند شمس تبريزي در قونيه كشته نشده و اين شهر را ترك كرده است. وجود آرامگاه شمس در هر يك از اين مناطق به نوعي بر جنبه‌هاي فرهنگي و گردشگري آن مناطق تأثير مي‌گذارد. بعد از انتشار خبر كشف مقبره شمس در شهر تبريز گروهي از محققان خواستار انتشار اسناد و مدارك مدعيان اين كشف شدند. پنجشنبه هفته گذشته نيز محققان با راه‌اندازي بنيادي با نام «شمس و مولانا» در خوي نسبت به وجود مقبره شمس تبريزي در خوي تأكيد كردند. محمدعلي انصاريان، يكي از اعضاي هيئت مؤسس اين بنياد به خبرنگار فارس، گفت: وجود مقبره شمس تبريزي در خوي به اثبات رسيده و نيازي به تحقيق بيشتر در اين زمينه نيست. اين مسأله را شمس‌شناسان تأييد كرده‌اند و ديگر جاي بحث ندارد.

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 179]