واضح آرشیو وب فارسی:الف: پیامد سیاستهای اردوغان
تاریخ انتشار : سه شنبه ۱۷ آذر ۱۳۹۴ ساعت ۱۰:۲۱
میل به سلطهجویی در سیاست خارجی ترکیه اتفاق تازهای است و سابقه آن به تحولات بهار عربی برمیگردد که رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه به ایفای نقش در آنها پرداخت.اردوغان بویژه در سوریه تلاش کرد، تغییراتی در این کشور ایجاد کند و زمانی که بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه حاضر نشد به خواستههای او تن دهد و نسخه اردوغانی «دموکراسی اسلامی» را در کشورش اجرا کند، خواستار سقوط اسد شد. در این راستا، اردوغان هیچ تلاشی برای متوقف کردن جنگ داخلی سوریه نکرد و با آغوش باز از بیش از دو میلیون مهاجر سوری که به مرزهایش هجوم آورده بودند، استقبال کرد. بدون شک، او انتظار داشت پناهجویان ظرف چند هفته به کشورشان بازگردند اما این اتفاق رخ نداد و مسأله سوریه روز به روز پیچیدهتر شد. یک نیروی کردی نیز در مرزهای ترکیه ظهور پیدا کرد که میتواند تهدید جدی برای تمامیت ارضی خود ترکیه باشد زیرا در مناطق جنوب شرقی ترکیه کردها زندگی میکنند.پس از آن روسها که مستقیماً از اسد حمایت میکردند، وارد تحولات سوریه شدند و مخالفان اسد را عقب راندند. ترکیه در واکنش به این مسأله در اقدامی بیسابقه که حتی در دوران جنگ سرد نیز رخ نداده بود، جنگنده روسی را سرنگون کرد. اکنون هیچ کس نمیداند ماجرای ترکیه و روسیه به کجا خواهد انجامید اما بدیهی است پیامدهای این ماجراجویی ترکیه به قدری جدی خواهد بود که احتمالاً روزی گردانندگان سیاست خارجی ترکیه نگاهی به پشت سر خواهند کرد و با حسرت از این روزها یاد خواهند کرد.از زمانی که ترکیه در سال ۱۹۲۳ سرانجام شکل کنونی خود را گرفت تا چند سال اخیر سیاست خارجی محتاطانهای را در پیش گرفته بود و به وصیت بنیانگذار خود «کمال آتاتورک» که میگفت: «صلح در خانه، صلح در خارج از خانه، بدون ماجراجویی»، عمل میکردند. ترکیه در سال ۱۹۳۸ بر سر مناقشه شهر انطاکیه یا در سال ۱۹۷۴ در جریان تحولات قبرس نیز محتاطانه عمل کرد که منجر به امضای توافقنامههای محکمی شد. بنابراین ترکیه همواره بویژه زمانی که پای روسیه درمیان بود، سعی میکرد محتاطانه عمل کند. دلیل اینهمه احتیاط هم بسیار ساده است: روسیه بسیار قدرتمند بود و امپراطوری عثمانی را در میدان جنگ شکست داده بود و در حمایت از جمهوری جدید ترکیه نیز گزینشی عمل میکرد. ارتباط آنگلو – امریکایی در قدرت گرفتن ترکیه و دور شدن این کشور از خاورمیانه بسیار مهم بود. اکنون ترکیه رشد اقتصادی خوبی نسبت به رقبای منطقهای خود دارد. اتحاد با امریکا حداقل دستاوردی که برای ترکیه داشته حاکم شدن دموکراسی در این کشور است. ترکها در سال ۱۹۵۰ یک انتخابات آزاد داشتند و دولتی که از این انتخابات بیرون آمد، جد رئیس جمهوری کنونی بود. اما تمام این اتفاقها پس از جنگ جهانی دوم زمانی که استالین خشمش را نشان داد، به پایان رسید. استالین دستور ساخت یک پایگاه نظامی در تنگه داردانل و مناطق شرقی ترکیه را داد. امریکاییها و انگلیسیها هم از ترکیه حمایت کردند که به ناتو بپیوندد. اکنون حزب عدالت و توسعه با رهبری اردوغان که در همه زمینهها قدرت را در دست دارد و به متحدان اخوان المسلمین در جنگ داخلی سوریه کمک میکند، حاکم ترکیه است. همچنین همانطور که سردبیر مشهور یکی از مهمترین روزنامههای ترکیه فاش کرد، واضح است که داعش کمکهایی را از ترکیه دریافت کرده زیرا سرنگونی اسد اولویت اردوغان بوده است. اما ماجراجویی اردوغان تا کنون به قیمت انحراف غیرطبیعی در سیاست خارجی ترکیه تمام شده و حتی ممکن است خطراتی نظیر نابودی این کشور را به دنبال داشته باشد.آنگلا مرکل، صدر اعظم آلمان که برای بحران پناهندگان ملتمسانه از ترکیه تقاضای کمک میکند و اروپاییهایی که روی زندانی شدن سردبیر ترکیهای چشم بستهاند، ناگهان پس از سقوط هواپیمای روسی تصمیم میگیرند، سیستم صدور ویزای خود را تغییر دهند و این تغییر باعث تحقیر تاجران و دانشگاهیان ترکیهای که قصد سفر به اروپا را دارند، میشود.اردوغان در کاخ خود نشسته و خود را احیا کننده امپراطوری عثمانی میبیند. در قرن ۱۶ که دوره طلایی امپراطوری عثمانی بود روسیه تنها یک صدای ضعیف در شمال بود. اما اکنون که سنتها در سیاست خارجی ترکیه شکسته و احتیاط جای خود را به سلطهجویی داده است، آقای رئیس جمهوری فراموش کرده است نسیم مرگ اینبار از شرق میوزد نه از غرب. شرق جایی است که ارتشش در قرن ۱۹ دوبار به استانبول رسید.اکنون به نظر میرسد، قدرتهای غربی برای حمایت ضمنی از اسد در راستای شکست دادن دشمن بزرگتر یعنی داعش، با روسیه همکاری خواهند کرد. به بیان دیگر، ممکن است ترکیه منزوی شود زیرا در اقدام تحریکآمیز اخیر خود که به سقوط جنگنده روسی منجر شد، آنکارا تصور میکرد، امریکاییها به جانبداری از ترکیه منطقه پرواز ممنوع اعلام کنند و اردوغان براحتی با دشمنانش از جمله کردها که چالش کنونیاش هستند، بجنگد. تاکنون که اردوغان در رسیدن به این هدف ناکام بوده و اگر در این تحولات درسی برای حاکم ترکیه باشد آن است که «روسیه را خشمگین نکند.»منبع: ایران
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: الف]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]