واضح آرشیو وب فارسی:روز نو:
رفتارشناسی سرمایهگذاران
روز نو : سوالی که شاید بسیار از خود پرسیده باشید این است که: چرا بعضا قیمتها و روند معاملات از مبانی قیمتگذاری شناخته شده پیروی نمیکنند. چرا بعضا بدون وجود علل اقتصادی، بازارهای مالی که بر مبنای فعالیتهای اقتصادی بنیان نهاده شدهاند، عملکردی غیرعقلایی و غیراقتصادی دارند . بیایید این سوال را در خصوص بحران سال 1987 مطرح کنیم.
شاخصهای بورسهای بزرگ جهان در یک روز و بطور پیاپی و بطرز ناباورانهای ریزش سنگینی را تجربه کردند. ریزشی که از هنگکنگ شروع شد، به اروپا آمد و در نهایت شاخص داوو جونز نیویورک را 22 درصد کاهش داد . چرا ؟ حقیقتا تاکنون جواب و مبنای اقتصادی دقیقی برای بیان علل این ریزش مطرح نشده است. حتی کتابی (1) هم در بررسی علل این بحران توسط نوبلیست اقتصاد 2013 ، رابرت شیلر در سال 2000 نگارش شد .
او در این کتاب به اشتباهات رفتاری سرمایهگذاران که از مهمترین علل این بحران بود اشاره میکند . بسیاری از اشتباهات رفتاری در سایه ورود روانشناسی به حوزه اقتصاد کشف شده است . آنچه امروز مالی رفتاری یا اقتصاد رفتاری گفته میشود حوزهایست که تلاش دارد رفتار انسانی نهان در قیمتها، بازارها و سایر شاخصهای مالی و اقتصادی را توضیح دهد.
نکته اساسی این است که اگر سرمایهگذاران، با اشتباهات رفتاری خود آشنا شوند و در جهت کاهش آنها بکوشند بسیاری از روندهای نامتعادل و هیجانی بازارهای مالی کاهش میابد و به تبع قیمتهای بازار به قیمتهای ذاتی نزدیکتر میشود .
بگذارید با پاسخگویی به سوال زیر با یکی از این مفاهیم رفتاری آشنا شویم :
1- فرض کنید 300 هزار تومان ثروت دارید . دو سرمایهگذاری زیر به شما پیشنهاد میشود، کدام یک را میپذیرید :
الف ) بصورت قطعی 100 هزار تومان سود خواهید کرد .
ب) با احتمال 50 درصد 200 هزار تومان سود و با احتمال 50 درصد هیچ سودی نمیکنید .
2- فرض کنید 500 هزار تومان ثروت دارید . دو حالت زیر به شما پیشنهاد میشود ، کدام یک را میپذیرید :
الف ) بصورت قطعی 100 هزار تومان زیان خواهید کرد .
ب) با احتمال 50 درصد 200 هزار تومان زیان و با احتمال 50 درصد هیچ زیانی نمیکنید .
در مطالعات انجام شده نشان داده شد که 72 درصد از سرمایهگذاران در سوال 1 گزینه اول را نتخاب کردهاند و در سوال 2 ، 65 درصد سرمایهگذاران گزینه دوم را انتخاب کردهاند . به بیانی سادهتر سرمایهگذارن سود را بصورت قطعی تر میخواهند اما در زیان کردن ریسک را میپذیرند .
به بیان عامیانه، از زیان بیشتر ناراحت میشوید تا از سودتان خوشحال شوید ( اگر میزان سود یا زیان یکاندازه باشد)
این خود یکی از ویژگیهای رفتاری بازار است که باید به آن آگاه باشید . به همین دلیل است که شاید وقتی قیمت سهام شما بالا میرود سعی دارید تا سریعا آنرا بفروشید و سود ببرید و وقتی قیمت سهامتان افت پیدا کرد آنرا نگه میدارید تا شاید همه چیز دست به دست هم دهد و قیمت دوباره رشد کند . به تعبیری دیگر در موقعیت کسب سود ریسکگریز و در موقعیت زیان ریسکپذیرتر میشوید .
نمونهای دیگری را جهت فهم صحیح رفتارشناسی تشریح میکنیم . برای این گام به سرعت به سوال زیر پاسخ دهید:
قیمت یک توپ و راکت 110 هزار تومان است .
راکت 100 هزار تومان از توپ گرانتر است .
قیمت توپ چقدر است ؟
یک عدد به ذهنتان رسید . این عدد احتمالا 10 هزار تومان است . شما حدس ذهنی خود را بدون بررسی دقیق پذیرفتید . جواب صحیح 5 هزار تومان است . دوباره اما دقیق به حل مساله بپردازید تا متوجه اشتباهتان بشوید . این سوال توسط هزاران نفر از دانشجویان دانشگاههای هاروارد، امآیتی و پرینستون پرسیده شد و 50 درصد آنها نیز به این سوال اشتباه جواب داده بودند . بسیاری از افراد بیش از حد به حدسیات خود اطمینان دارند . بهمین دلیل است که بخش تحلیل و محاسباتی ذهن آنها دیگر به سراغ چک کردن حدسیاتشان نمیرود و سریعا آن را میپذیرد . همین سوال باعث شد تا شما ازین پس براحتی حدسیاتتان را نپذیرید . این مثال در فضای مالی و سرمایهگذاری به پدید اعتماد به نفس پیش از حد دلالت(2) دارد. این که شما بجدیت و بدون پذیرش بررسی بیشتر، بازدهی سبد سرمایه خود را بهتر از متوسط بازار میبینید. این رفتار در سال 2006 بر روی 300 مدیر سرمایهگذاری آزمایش شد. 74 درصد این مدیران، بازدهی پرتفو تحت مدیریتشان را بهتر از متوسط بازار میدانستند و مابقی نیز خود را در سطح متوسط بازار میدیدند. این در حالی بود که تنها 50 درصد آنها در سطح متوسط یا بالاتر بودند. این اعتماد به نفس زائد نتیجه پذیرش حدسیات و تفکرات بررسی نشده ماست که باید بیشتر به آن دقت کنیم.
یکی دیگر از این خطاهای رفتاری روند نگر بودن سرمایهگذاران است . به این معنی که بر اساس گزارشات بورسهای بزرگ دنیا 40 درصد سرمایههای تازه وارد شده(به بازار) در هر سال، به آن دسته از صندوقهای سرمایهگذاری اختصاص میابند که جزو 10 درصد صندوق برتر سال گذشته بودهاند. سرمایهگذاران بر این عقیدهاند که روندها ادامه پیدا میکنند و بدین جهت صندوق یا سهامی که در دوره مالی قبل بسیار خوب عمل کرده است ، احتمالا آن روند را تکرار خواهد کرد . این رفتار از آنجا سرچشمه میگیرد که بشر همواره بدنبال کشف روندهای نهفته در بازارها بوده است و وقتی یک روند را کشف میکند، بشدت به آن وابسته شده و به آن اعتماد میکند با اینکه میدانند عملکرد گذشته ، توجیهکننده یا تضمینکننده عملکرد آتی نخواهد بود .
بطور کلی این حوزه از اقتصاد مالی به نسبت سایر حوزهها جوانتر است و بسیار جای بحث و بررسی دارد. شاید وقت این باشد که در کنار یادگیری مفاهیم اقتصادی سرمایهگذاری نیمنگاهی به مباحث رفتاری سرمایهگذاران نیز داشته باشیم .
تاریخ انتشار: ۱۵ آذر ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۹
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: روز نو]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 8]