واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: ٨٠٠ میلیون فقیر مطلق در جهان زندگی می کنند تهان- ایرنا- روزنامه اعتماد در صفحه اقتصاد نوشت: فقر از آن دسته مسائلی است که در یکی، دو قرن اخیر همواره مورد توجه دانشمندان علوم انسانی بوده است.

در این گزارش که در شماره پنجشنبه 14 آبان به چاپ رسیده و از نشست دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران در خصوص چرایی فقر تهیه شده است، می خوانیم: اقتصاددانان، جامعه شناسان و حتی فلاسفه عمدتا از آغاز قرن نوزدهم به بررسی این مساله پرداختند که چرا در جهان فقیر وجود دارد و با فقرا باید چه کرد. در طول ٢٠٠ سال اخیر پاسخ های متنوعی به این سوال داده شد اما تاکنون مساله فقر نه تنها حل نشده، بلکه بر اساس آمار رقم آن تا حدودی افزایش هم پیدا کرده است. از طرف دیگر برنده جایزه نوبل سال جاری، آنگوس دیتون، بیشتر تحقیقات و پژوهش های خود را در این مساله متمرکز کرده است و پیروزی او در رسیدن به جایزه نوبل نشان می دهد که این مساله امروز چه وزنی در میان حتی کارشناسان دارد.البته دیتون از روش ویژه ای برای تحلیل مساله فقر استفاده کرد که شباهت های بسیاری به روش های پوزیتیویستی دارد. وی تلاش دارد با آزمون و خطا و بررسی های تصادفی راهکار مقابله با این معضل جهان مدرن را به دست آورد. اما آن طور که به نظر می رسد هر چند روش او، باعث شده تا اطلاعات بسیار زیادی از زندگی و رفتار شناسی فقرا به دست آید، وی از دستیابی به یک روش جامع تاکنون باز مانده و البته کمتر کسی هم باور دارد که با روش وی بتوان به نظریه جامعی در رابطه با فقر دست یافت.در همین رابطه دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، میزبان نشستی بود با عنوان «تحلیل نظریات مدرن فقر در ایران» که البته بهانه ای شد تا دو تن از اساتید مشهور اقتصادی، به بررسی نظرات آنگوس دیتون، برنده جایزه نوبل اقتصادی امسال بپردازند. به گزارش «اعتماد»، سخنرانان این نشست دکتر محمد وصال، فارغ التحصیل اقتصاد توسعه از دانشگاه LSE انگلستان، محقق در باب رویکردهای نوین به مسائل توسعه، هیات علمی و استاد اقتصاد دانشگاه شریف و دکتر جعفر خیرخواهان، پژوهشگر بنام اقتصاد ایران و اقتصاد توسعه و استاد دانشگاه فردوسی مشهد، هستند. فقر همواره یکی از چالش های مهم جوامع بوده است و متخصصان کوشیده اند این آفت را در جامعه کنترل کنند. کشور ایران نیز از این امر مستثنی نبوده است، اما چرا کشورهای توسعه نیافته و در حال توسعه نتوانسته اند به راه حلی جامع برای مهار فقر دست یابند؟ رویکردهای جدید در توسعه چگونه به مسائل فقر پاسخ می دهد؟ کشور ایران با چه چالش هایی در این زمینه روبه رو است؟ اینها پرسش هایی بودند که سخنرانان این نشست به آنها پرداختند.صحبت ها را دکتر وصال آغاز کرد. وی با اشاره به آمار بانک جهانی، تعداد فقرای جهان را ٨٠٠ میلیون نفر اعلام کرد و افزود: در گزارش بانک جهانی، این افراد، کسانی هستند که درآمدی کمتر از یک دلار در روز دارند و میانگین درآمدی آنها ٧٢ سنت است. بررسی هایی که صورت گرفته نشان می دهد اگر افرادی که اوضاع اقتصادی بهتری دارند، روزانه ٣٠ سنت به فقرا کمک کنند، تمام این افراد از زیر خط فقر بیرون می آیند. ولی رقم کمک های مالی به مراتب بیش از این است و به طور مثال در سال های گذشته سالانه ١٣٣ میلیارد دلار، تنها میزان کمک های مالی دولت ها برای مقابله با فقر بوده است و این آمار حاکی از آن است که به تمام این ٨٠٠ میلیون فقیر ٣٧ سنت رسیده است اما باز هم مساله فقر حل نشده است. این مساله باعث شد تا برخی از کارشناسان بپرسند چنین شده است؟عضو هیات علمی دانشگاه شریف گفت: دیتون مدعی است برخی از کشورها آماده دریافت این کمک ها نیستند، مثلا کشورهایی که نهادهای کارا ندارند نمی توانند از کمک ها نتیجه مطلوبی ببرند. همچنین بسیاری از این کمک ها به فقرا نمی رسد، مثلا در زمان مبارک در کشور مصر، عمده کمک های ارسالی کشورهای جهان، خرج جنگ افزارهای نظامی دولت شد. از سوی دیگر بخشی از این کمک ها با اهداف سیاسی انجام می شوند و هدف تبلیغات است. در آخر قاعده ای هم وجود دارد با عنوان نتایج پیش بینی نشده، مثلا کشوری که آماده توسعه نیست به میان می آید. اگر کمک ها به کشوری شود که حاکمان آن افرادی فاسد هستند، نه تنها این کمک ها موجبات رشد را فراهم نمی آورد، بلکه موجب تحکیم حاکمیت ها می شود. در کشورهایی که آماده جنگ داخلی هستند، کمک ها نتایج بدتری هم می دهد و به حاکمیت یاری می رساند تا از این کمک ها با عنوان پول های باد آورده برای تحکیم خود استفاده کند.وی ادامه داد: معضلات کمک های بین المللی به اینجا هم ختم نمی شود و حتی آثار پیش بینی نشده بدتری هم داشته است. نهادهای خیریه در غرب هرساله لباس های دست دومی از مردم تهیه می کردند و به کشورهای آفریقایی می فرستادند. اما همین کار به نظر بدون ضرر باعث شد، همان نساجی های نسبتا ضعیف این کشورها از بین برود و موجب افزایش نرخ بیکاری و درآمد سرانه شد. هرچند خیریه های فوق چنین خواست و نیتی نداشتند اما این اتفاق رخ داد. این پژوهشگر اقتصادی، با ذکر این مطلب که تناقضی در کمک های تاکنونی برای مقابله با فقر وجود دارد، تصریح کرد: آنچه مشخص است، این است که اگر کشوری آماده توسعه باشد، بدون کمک هم توسعه می یابد مانند چین و اگر بستر توسعه فراهم نباشد، کمک های بین المللی حکم درآمدهای بادآورده را در کشورها دارد؛ نقشی که تا حدودی منابع طبیعی هم ایفا می کنند.استاد توسعه دانشگاه شریف، گفت: دیتون بیشتر تمرکز خود را بر مکانیزم ها می گذارد. به همین خاطر است که می بینیم اجرای یک سیاست در مناطق مختلف، تاثیرات متفاوتی را از خود برجای می گذارد.**راه حل واحدی وجود ندارددر ادامه این جلسه، خیرخواهان، شروع به صحبت کرد. وی با چند نقل قول درباره اهمیت داده ها برای توجه به واقعیت صحبت های خود را آغاز کرد و گفت: برای اینکه بتوان تغییرات معناداری در زندگی فقرا ایجاد کرد باید فراتر از نیات خیر گام برداشت و به همین خاطر باید رویکرد انسانی به مساله انسان داشته باشیم. در داستانی آمده که یک نفر در حال رانندگی در جاده ای، فردی را می بیند که در میان جاده در کیسه ای خوابیده است. از وی می پرسد که چرا وسط جاده خوابیده است؟ و آن فرد پاسخ می دهد: چون در میان جاده گرم تر است. وقتی راننده این داستان نام فرد مقابل را می پرسد، وی می خندد و می گوید نخستین هستم اما ٢٠ سال است که کسی نامم را نپرسیده است. در نهایت وقتی راننده به او اسکناسی می دهد که بتواند غذایی تهیه کند، آن فرد اسکناس را می خورد. خیرخواهان افزود: در این میان مساله این است که چه رویکردی می توان به این فرد داشت؟ نگاه چپ می گوید باید به وی کمک کرد و وضعیت وی را هر طور که هست بهبود داد. نگاه راست هم می گوید باید با دموکراسی و بازار آزاد انگیزه های فردی فقیر را تقویت کرد. اما آنچه مشهود است، این است که هر دوی آنها کاستی هایی دارند و در نهایت معلوم نمی شود که کمک کردن بهتر بود یا کمک نکردن. اما می توان از جای دیگر به مساله نگاه کرد و از پایین به حل مساله نایل شد. فقط باید مدنظر داشت که هیچ راه حل واحدی برای همه وجود ندارد. به همین خاطر می توان شواهد تجربی را بررسی کرد و با رویکردی رفتارشناسانه حرکت کرد و در واقع به جای پرسش های بزرگ، از پرسش های کوچک شروع کرد.وی گفت: اقتصاددانان باید از دفتر کار خود بیرون بیایند و ایده های خود را در مقابل آزمون های تصادفی قرار دهند. اقتصاددانان باید وضع موجود را تبیین کنند و رفتار فقرا را براساس علوم شناختی و عصبی تحلیل کنند، تا بتوانند متوجه شوند که چرا یک فقیر، فقیر می ماند. چرا سطح آموختن در مدارس کاهش داشته، چرا فقرا موفق در به راه انداختن کسب و کار نمی شوند.مترجم کتاب اقتصاد فقیر تصریح کرد: اقتصاد آزمونی روش خود را از علم پزشکی گرفته است. در علم پزشکی وقتی می خواهند یک دارو را امتحان کنند، ابتدا آن را در آزمایشگاه ها مورد تست قرار می دهند، در اقتصاد هم باید هر تئوری را به آزمون گذاشت و با آزمون و خطا درستی و غلطی ایده ها را تحلیل کرد. در نتیجه برخی از اقتصاددانان ادعا می کنند که بسیاری از تصمیمات نادرست فقرا، کمبود اطلاعات باشد. علاوه بر این مسائلی مانند خرافات و ایدئولوژی هم بر تصمیمات نادرست اشتباه نیست.استاد دانشگاه فردوسی مشهد ادامه داد: با این روش ها بود که در کشور اندونزی برای مقابله با فساد سیستماتیک، تصمیم گرفتند تعداد دفاع حسابرسی را در سال افزایش دهند و اتفاقا با اتخاذ این روش، میزان فساد در این کشور به مراتب کاهش پیدا کرد. به گفته وی می توان زندگی فقرا را تغییر داد، اما این تغییر تدریجی است که می توان به آن انقلاب آرام هم گفت.*منبع: روزنامه اعتماد**گروه اطلاع رسانی**2002**1755
14/08/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 12]