واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: یکشنبه ۲۴ آبان ۱۳۹۴ - ۰۹:۳۵
دکتر بابک مختاری - استاد دانشگاه شهید چمران اهواز و رییس پارک علم و فناوری خوزستان "دنیای علم بعد از رنسانس پیشرفت حیرتانگیزی را شروع کرد؛ برنامه تحقیقی که نیوتن بنیان نهاده بود، به عنوان "سوخت" و برنامه تسخیری که فرانسیس بیکن ارائه کرده بود به عنوان "موتور محرکهای قدرتمند، چرخهای توسعه و پیشرفت را در دنیای غرب با سرعتی باورنکردنی به حرکت درآورد و زمینهساز انقلاب صنعتی و انقلاب علمی قرون گذشته شد؛ انقلابهایی که در ابتدای قرن بیستم انسان غربی را به حدی از غرور و تبختر رساندند که سخن از مرگ فلسفه و خدا میگفت و اگر نمیترسید شاید خود را خدا میخواند؛ اما پیشرفتهایی که در سایه غفلت از معنویت و اخلاق بهدست آمده بود، فرجام خوبی نداشت و جان میلیونها انسان را در دو جنگ جهانی گرفت و البته اروپا و شرق دور را به ویرانه تبدیل ساخت. این پیامدهای تلخ باعث شد بشر کمکم با این حقیقت ناخوشایند کنار بیاید که علم هم میتواند کاربردهای سودمند داشته باشد هم کاربردهای زیانبار و تأسفبارتر اینکه بسیار دیر به این قضیه پی برد و متوجه شد سرعت تحولات علمی و فناوری به اندازهای بالاست که تشخیص سودمند و یا زیانبار بودن آن سالها بعد مشخص میشود. این واقعیتها نشان میدهد هر چند همگان علم را ذاتأ بیطرف میدانند اما اگر کسانی که علم و فناوری را به کار میبرند بیطرف نباشند و یا آنانکه هدایت و حمایت از پژوهشهای پیشتاز علمی را انجام میدهند، تحت نظارت دقیق یک جامعه دموکراتیک اخلاقمدار قرار نداشته باشند، شاهد فجایعی خواهیم بود که نمونه کاملأ عریان و بینهایت خشن آن را در جنگهای اول و دوم جهانی نظارهگر بودیم. با توجه به آنچه گفته شد این سؤال پیش میآید که آیا میتوان این علم و فناوری را که گاه چنین نتایج وحشتناکی به دنبال داشته است در خدمت صلح و توسعه قرار داد؟ تحولات چهار دهه اخیر عرصه علم و فناوری در کنار درسگرفتن از تجربیات تلخ گذشته، نشانههای روشنی بهدست میدهد که میتوان به پرسش فوق امیدوارانه پاسخ گفت. پیشرفتهای عصر اطلاعات در گذشته نزدیک و عصر دانایی در دوران حاضر، کاهش فقر و نابرابری و افزایش دسترسی به ابزارها و ارزشهای دموکراتیک را بهدنبال داشته است، فناوریهای ارتباطی نظارت جامعه را بر همه ارکان حاکمیتها بیشتر و بیشتر ساخته است و عموم فناوریها در حال بازگشت یا تقلید از طبیعت هستند؛ رجعت و تقلیدی که به حفاظت بیشتر محیط زیست و منابع طبیعی منجر شده است. دستیابی به منابع طبیعی که یکی از علل اصلی بسیاری از درگیریهای نظامی بین حکومتها بوده است، روز به روز از اهمیتی کمتر برخوردار میشود، همچنین استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر با سرعتی فراتر از انتظار، در حال پیشرفت است و این انرژیها که پیشتر، غیراقتصادی قلمداد میشد، هر روز اقتصادیتر میشود و هزاران مثال دیگر از این دست. در مجموع میتوان گفت دنیا در عصر جدید، دانش و دانایی را بهعنوان سوخت اصلی موتور توسعه برگزیده است؛ سوختی که با مصرف بیشتر، نه تنها تمام نمیشود بلکه مصرف بیشترش به تولید بیشتر آن میانجامد؛ منبعی که تولید، نشر و ترویج آن روز به روز دموکراتیکتر و تا حدود زیادی کمهزینهتر شده و به مدد انقلاب اطلاعاتی و پیشرفت سریع ابزار انتقال اطلاعات، سرعت انتقال اطلاعات علمی افزایش بیسابقهای پیدا کرده و دسترسی همگان به آن آسانتر شده است. روز و هفته جهانی "علم برای صلح و توسعه" بهانهای است تا گذشتههای تلخ را فراموش نکنیم و با ایجاد همافزایی بین علم، معنویت و اخلاق، دنیایی بهتر از گذشته بسازیم. ساختن این دنیای زیبای توسعهیافته که فقر در آن کاهش روز افزون داشته باشد، با اندیشههای جهانی و اقدامات منطقهای و محلی امکانپذیر است. باشد که ایران ما نیز، مشارکت فعال خود در چرخه تولید علم جهانی را، که پس از یک وقفه 700 ساله با شتابی خوب آغاز کرده است، با شتابی بهمراتب بیشتر از گذشته، تداوم بخشد و با مبنا قرار دادن توسعه دانشبنیان، فاصله خود را با دنیای مدرن کاهش داده و الگویی جدید از توسعه علمی همراه با معنویت را به دنیا معرفی کند." انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]