واضح آرشیو وب فارسی:فارس: فارس گزارش میدهد
«عمارت تیموری» نگینی پنهان در اصفهان
از جمله بناهای قدیمی در اصفهان، تالار یا عمارت تیموری است که با آنکه طی سالیان طولانی، شکل و کاربرد اصلی خود را از دست داده اما هنوز هم به نام تیموری خوانده میشود.
به گزارش خبرگزاری فارس از اصفهان، شاید تالار تیموری که امروزه با نام موزه تاریخ طبیعی اصفهان شناخته میشود تنها بنایی باشد که در مجموعه سلطنتی اصفهان در شکل اصلی و ابتدایی خود که در دوران تیموری ساخته شده باقی مانده باشد. تابلوی خیابان استانداری، ما را به این تالار که در جنوب همین خیابان واقع شده است نزدیک میکند. تالار تیموری در گذشتههای دور به دلیل وجود حوضهای بزرگ در آن به چهارحوض شهرت داشت. به درون سالن بزرگ این عمارت که قدم میگذاریم، با ایوان بزرگی که در مقابلش اتاقهای تودرتو با تزئینات زیبا و گچبریهای نمونه از زمان تیموریان است روبهرو میشویم. با نگاهی بر ایوان شرقی این بنا، به لوح سنگی مرمرین نصب شده بر دیوار برمیخوریم که حکایت از تعمیرات صورت گرفته در این بنا در تاریخ 1327 دارد. *تالار تیموری چگونه و توسط چه کسی ساخته شد؟ علی احمدی، مورخ و باستان شناس در رابطه با گذشته این بنا در گفتوگو با خبرگزاری فارس گفت: پیش از آنکه بناهای صفوی ساخته شوند، تیمور در هنگام یورشهای خود و نوادگانش که در اصفهان حکومت میکردند، این منطقه را در اصفهان جهت سکونت انتخاب نمود و پس از آن شاه اسماعیل اول صفوی نیز در زمان مسافرتهایش به اصفهان در این قسمت شهر سکنی گزید. وی ادامه داد: همین منطقه از اصفهان بود که توسط جانشینان او گسترش پیدا کرد و بناهای بسیاری در آن ساخته شد و تالار تیموری نیز که در میان این محله قرار داشت احداث شد. براساس این اظهارات، به نظر میرسد که اصل معماری این بنا در زمان تیموریان باشد و سپس در زمان حکومت صفویان و بعد از آن تغییراتی کلی در آن صورت گرفت به طوری که الحاقاتی اضافه شد و یا قسمتهایی از این بنا کاسته شد. *کیفیت مرمت تالار تیموری مرداد ماه امسال بود که بخشهایی از این بنا مورد بازسازی قرار گرفت به طوری که منصور عسگری؛ ناظر پروژه مرمت تالار تیموری اعلام کرده بود که با بررسیهای صورت گرفته در زمینه آسیبشناسی این بنا، آسیبهای به وجود آمده شامل باز شدن لنگهها و ایجاد ترکهای مختلف در آن و شکستگی برخی از لنگهها تشخیص داده شد. وی اظهار کرد: جلوگیری از نفوذ رطوبت با اجرای کانال نا کِش، مقابله با نفوذ آب از طریق باغچهها، مقابله با حرکتسازه و جلوگیری از این حرکت، اجرای یک سیستم یکپارچه و هماهنگ برای کلافکشی و مقابله با نیروهای جانبی از اقدامات مقاومسازی و مرمتی صورت گرفته در این بنا است. *دورههای مختلف ساختمانی وقتی در رابطه با دورههای ساختمانی بنا تحقیقات خود را آغاز کردیم، این نتیجه به دست آمد که این ساختمان به 5 دوره تقسیم میشود: دوره تیموری: احداث این بنا در اوایل دوران تیموری صورت گرفت به طوری پس از یورش سه ساله او، این بنا تاسیس شد. دوره آق قویونلوها: امکان ساخت این بنا توسط سلسلههایی که در فاصله از میان رفتن تیموریان تا روی کار آمدن دولت صفوی سلطنت کردهاند نیز وجود دارد. دوره صفوی: در این دوره صفویان دخل و تصرفات زیادی را بر این بنا وارد کردند که هم اکنون نیز قابل رویت است. دوره قاجار: در این زمان الحاقات و تعمیرات قاجاری روی این بنا انجام شد به طوری که ظل السلطان آنجا را تعمیر و محل نگهداری از سرباز و لشکریان خود قرار داد. دوره پهلوی: در این دوره بنای مزبور همچنان مورد استفاده بوده است که قسمتی از آن به عنوان اصطبل به کار برده میشد و در سال 1327 از طرف فرمانده لشکر اصفهان تعمیر و به صورت باشگاه افسران درآمد. در دوران پس از انقلاب در این بنا تغییرات چندانی صورت نگرفت جز آنکه به علت خرابی سالهای قبل، دیگر به عنوان باشگاه افسران از آن استفاده نشد و قسمت شمالی بنا که صدمات بیشتری بر آن وارد شده بود مرمت و بازسازی شد. *از مقر جنگی تا موزه تاریخ طبیعی ایران پس از مراجعه به کتابهای تاریخی میتوان به این نکته نیز پی برد که در زمان سلطنت رضاخان، تالار تیموری همچنان محل اسقرار لشکر و سربازان بوده و از قسمت شمالی آن نیز به عنوان اصطبل استفاده میشده که بقایای این اصطبل هنوز تا حدودی قابل رویت است. در همین زمان بود که کاخ چهلستون نیز مانند تالار تیموری به عنوان یکی از مراکز اداره جنگ مورد استفاده قرار میگرفت و در این هنگام با احداث خیابان سپه سابق، مقابل عمارت تیموری دچار تغییرات زیادی شد. به طور کلی باستان شناسان پیشبینی میکنند که سفال، کاشی، لایههای تزئینی به صورت نقاشی و گچبری از جمله اشیای به دست آمده در این مکان طی سالیان گذشته است اما متأسفانه از سفالهای دوران تیموری نمونههای کمتر در دست بوده و تحقیقات اندکی بر روی آنها صورت گرفته است. سئوالهایی که در حفریات جبهه شمالی تالار به دست آمده، عمدتا از قرن 8 و 9 هجری قمری در عمیقترین لایه آغاز شده و تا دوران قاجار در لایههای سطحی ادامه مییابد. در میان سفالهای مربوط به اواخر دوران ایلخانی و اوایل دوران تیموری به دو نوع سفال بدون لعاب و لعابدار برخورد شد که احتمالا از اواخر دوران ایلخانی وجود داشته و ساخت آن تا دوران تیموری ادامه پیدا کرده بود. در حفریات این تالار، ظروفی که با نام آبی و سفید معروف بود نیز بهدست آمد که نوع اولیه آن در طبقه بندی تاریخ آنها به دوران تیموری باز میگشت. *نقوش طلایی بر روی زمینه قرمز رنگ دیوار از قرون بعدی، ساخت این ظروف رواج پیدا کرد و در قرن 14 هجری قمری به اوج خود رسید. مورخان معتقدند که ساختن این ظروف در دوران صفویه در اصفهان و کرمان ادامه داشته است. نکته قابل توجه اینکه وجود نقشهای هندسی و به ندرت نقشهای گیاهان، حیوانات و پرندگان روی این ظروف در دوران صفویه به اوج میرسد و سپس در دورههای بعد باز به دست فراموشی سپرده میشود. در حفریات جبهه شمالی تالار مقدار بسیار زیادی کاشیهای معرق با رنگهای لاجوردی، فیروزهای و سفید به دست آمد که البته دقیقا مشخص نیست که این کاشیهای متعلق به خود بنا بوده یا از نقطه دیگری به این محل آورده شده است چرا که هماکنون هیچگونه اثری از تزئینات کاشی کاری شده در بنای تالار از دوران گذشته وجود ندارد. در این حفریات همچنین چند قطعه تزئینات به صورت نقاشی دیواری نیز به دست آمد که با نقوش طلایی روی زمینه قرمز رنگ نقاشی شده و امروز به دلیل صدمات وارده بر آن، بسیاری از نقوش قابل تشخیص نیست. انتهای پیام/63056//صا40
94/08/09 - 14:39
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]