واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: با حضور باستان شناسان ایرانی و بین المللی بررسی ساختار قلعه های متصل به دیوارتاریخی گرگان در فصل هفتم کاوش ها گرگان - ایرنا- هفتمین فصل پژوهش های باستان شناسی دیوار تاریخی گرگان با همکاری هیاتی از باستان شناسان بین المللی و به سرپرستی ابرهارد سوئر و حمید عمرانی رکاوندی با هدف بررسی ساختار قلعه های متصل به این دیوار آغاز شد.
جبرئیل نوکنده مدیر پروژه پژوهش های باستان شناسی دیوار بزرگ گرگان روز چهارشنبه در خصوص این کاوش ها گفت: هیات دانشگاه ادینبورگ طی تفاهمنامه ای با پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری هفتمین فصل از پژوهش های باستان شناسی را در دیوار بزرگ تاریخی گرگان درحالی آغاز کرد که این کاوش ها تا 15 آذرماه سال جاری ادامه دارد. او کاوش های این فصل را بررسی ارتباط ساختار قلعه های متصل به دیوار گرگان بیان کرد و افزود: در این کاوش ها که با همکاری پژوهشگرانی از کشورهای آلمان، روسیه، گرجستان، آفریقای جنوبی، کانادا، ایتالیا و فرانسه انجام می شود، گمانه زنی قلعه شهرهای وابسته به دیوار گرگان انجام خواهد شد. به گفته نوکنده، این قلعه شهرهای وابسته به دیوار تاریخی گرگان شامل گبری قلعه، دشت قلعه و قلعه پل گنبد کاووس است. این باستان شناس گلستانی اضافه کرد که همچنین در این فصل از کاوش های دیوار گرگان، مطالعات ژئوفیزیک، جانور باستان شناسی، گاه نگاری، گیاه باستان شناسی، مطالعات معماری و شهرسازی و مطالعه باستان شناسی منظر با تغییر تصاویر هوایی و ماهواره ای انجام می شود. مدیر پروژه پژوهش های باستان شناسی دیوار بزرگ گرگان ادامه داد: علاوه بر مطالعات داده های حاصل از کاوش های باستان شناسی، مطالعه ساختار خندق های قلعه شهرها با خندق های متصل به دیوار گرگان نیز مورد بررسی قرار می گیرد. او همچنین تاکید کرد که بررسی سازه های آبی و سیستم های آبرسانی دیوار بزرگ گرگان و کاوش های باستان شناسی زیر آب از اهداف دیگر این فصل از کاوش ها محسوب می شود. به گزارش ایرنا دیوار بزرگ گرگان یا دیوار سرخ در متون قدیمی با عنوان مار سرخ مطرح شده است، یکی از سه دیوار تاریخی جهان می باشد. این دیوار تاریخی با نامهای سد اسکندر، سد انوشیروان، سد فیروز، دیوار دفاعی، قزل ییلان، قزل آلانگ و آلان(به زبان ترکمنی) نیز در منابع جغرافیای تاریخی و سفرنامه ها نگارش شده است. طول دیوار بزرگ گرگان در حدود 200 کیلومتر و عرض آن بین 2 تا 10 متر بوده که با مصالح آجر به ابعاد 10×40×40 سانتی متر ساخته شده است. این دیوار در طول مسیر خود دارای تاسیسات وابسته نظیر خندق، زنجیره ای از قلعه ها، کوره های آجرپزی، سد، کانال های هدایت آب بوده است. از نظر شرایط زیست محیطی در دو بخش کوهستانی و نیمه بیابانی جای دارد و به لحاظ موقعیت جغرافیایی به فاصله اندکی از گرگانرود و در امتداد آن (بخش اعظم آن در ضلع شمالی رودخانه) واقع بوده است. امروزه بقایای دیوار تاریخی از کرانه های شرقی دریای خزر تا ارتفاعات و دره های البرز شرقی در دامنه بیلی کوه (پارک ملی گلستان نزدیک روستای زاو در شمال شرقی شهرستان کلاله) قابل مشاهده است. از منظر جغرافیای سیاسی نیز این اثر در حوزه شهرستان های کلاله، گنبدکاووس، آق قلا و بندرترکمن قرار می گیرد، به استناد برخی منابع جغرافیای تاریخی این دیوار در شرق تا مرو ادامه داشته است هرچند بررسی صحت این مطلب مستلزم انجام بررسی های میدانی باستان شناسی در منطقه می باشد. پیشتر تاریخ ساخت دیوار گرگان را به دوره اشکانی نسبت می دادند ،اما مطالعات پژوهشی و آزمایشگاهی انجام شده در سال های اخیر نشان داد که این دیوار در دوره ساسانی و به منظور جلوگیری از هجوم اقوام شمالی احداث شده است. دیوار بزرگ گرگان یکی از با شکوه ترین موانع دفاعی است که تا به حال بنا شده و یکی از پیشرفته ترین آثار در دوره ساسانی (486- 429 پس از میلاد) بوده است که به منظور رفاه و آسایش اهالی دشت گرگان در قرن پنجم میلادی احداث شده است. دیوار یا در حقیقت مجموعه دیوار های چین که در قرن سوم پیش از میلاد بنا شده اند خشتی بوده اند و دیوار دفاعی گرگان پس از دیوار بزرگ چین به طول 6352 کیلومتر و دیوار لیمس آلمان به طول 548 کیلومتر سومین دیوار تاریخی جهان به لحاظ طول محسوب می شود. جدیدترین تحقیقات حاکی از وجود سه پادگان در یکی از قلعه های دیوار گرگان و شواهدی مبنی بر وجود بناهای مشابه در سایر قلعه ها است. سابقه پژوهش های باستان شناسی دیوار گرگان به ژاک دمورگان می رسد، وی در سال 1275 ه. ش قسمتی از مسیر دیوار را روی نقشه ترسیم نمود، پس از او آرنه کاوشگر شاه تپه در سال 1311 پژوهشی را روی این دیوار تاریخی انجام داد. سپس اریک اشمیت در سال 1316 بر اساس نقشه ترسیمی آرنه با پرواز بر فراز دشت گرگان از بقایای دیوار تاریخی از دریای مازندران تا کوه های پیشکمر عکس های هوایی تهیه نمود. پژوهشگران مذکور در گزارش های خود دیوار گرگان را به نام سد سکندر معرفی نموده اند، در دهه 1350 ه.ش دکتر محمد یوسف کیانی کاوشگر شهر تاریخی جرجان همزمان پژوهش های میدانی را بر روی دیوار تاریخی شروع نمود. وی با پرواز بر روی مسیر دیوار و مطالعه عکس های هوایی، بقایای دیوار را از شرق دریای مازندران تا کوه های پیشکمر بررسی نمود و توانست 33 قلعه وابسته به دیوار را شناسایی کرده و بر روی نقشه بیاورد. او همچنین بر روی یکی از قلعه های دیوار در روستـای قراول تپه گنبدکاووس کاوش باستان شناسی انجام داد. سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران، این اثر ارزشمند را در تاریخ 29/4/1378 در فهرست آثار ملی کشور به شماره 2345 به ثبت رساند و آن را به عنوان یکی از پروژه های بلند مدت خود تعریف نمود. اهداف این پروژه شامل بررسی بیشتر دیوار گرگان به منظور آشکار ساختن نقش و جایگاه آن در میراث فرهنگی ایران و حفاظت، بازسازی و احیای فرهنگی آن است. از سوی دیگر ابراهیم کریمی مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گلستان امروز از روند فصل هفتم پژوهش های باستان شناسی دیوار بزرگ گرگان دیدن کرد. براساس اعلام این اداره کل، کریمی در این بازدید با اشاره به ارزش تاریخی این اثر گفت: دیوار بزرگ گرگان یکی از آثار شگفت انگیز معماری پیش از اسلام به شمار می آید و هم اکنون از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری ایران به عنوان یکی از گزینه های اصلی برای ثبت در فهرست آثار میراث جهانی(یونسکو) مطرح است. استان مرزی گلستان واقع در شمال ایران با یک میلیون و 850 هزار نفر جمعیت با توجه به جاذبه های طبیعی و تاریخی بسیار از استانهای گردشگرپذیر کشور است. 1648
06/08/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 25]