واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نظری بر پیشینه ورود مهاجرین افغانستانی به ایران/14
کتابخانههای مهاجرین افغانستانی در مشهد که تغییر کاربردی دادند
بخش مهمی از فعالیت فرهنگی مهاجران افغانستانی تأسیس کتابخانه است و مهاجران افغانستان تنها گروهی هستند که در این زمینه تلاشهای فراوانی کردهاند.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، پیشینه ورود مهاجرین افغانستانی به ایران موضوعی قابل توجه است که در سلسله گزارشاتی به آن نگاه دقیقی داشتهایم. در قسمتهای گذشته، به جدایی افغانستان از ایران و آغاز مهاجرت اقوام گوناگون افغانستان از شهرهای مختلف این کشور به ایران در زمان «ناصر الدین شاه» و همچنین 4 دهه گذشته اشاره شد. در قسمت قبلی، فعالیتهای مؤسسات خیریه مهاجرین افغانستانی معرفی و مورد بررسی قرار گرفت. در این قسمت کتابخانههای مهاجرین افغانستانی در شهر مشهد با استفاده از نظرات «علی نجف زاده»، پژوهشگر ایرانی و استاد دانشگاه و نویسنده کتاب «گروههای مهاجر به مشهد از صفویه تاکنون» معرفی خواهد شد. کتابخانههای مهاجرین بخش دیگر فعالیت فرهنگی مهاجران افغانستانی مشهد تأسیس کتابخانه است و مهاجران افغانستان تنها گروهی هستند که در این زمینه تلاشهای فراوانی کردهاند. جمعیت جوان، تعداد زیاد دانش آموز و ارتباط با خاستگاه از عوامل فعالیت در این زمینه میباشند. مهاجران افغانستان در 2 دهه اخیر چندین کتابخانه در مشهد تاسیس کردند و همه آنان در «گلشهر» بوده است. کتابخانه «رسالت» در سال 1357 خورشیدی که توسط 14 نفر از طلاب هزاره تاسیس شد، بعدها مهمترین کانون فکری و سیاسی مهاجرین افغانستانی که اکثریت مطلق آنان هزاره بودند شد. آنگونه که نجف زاده ذکر کرده، مؤسسین اصلی این کتابخانه «محمد ناطقی»، «شهید سید عبدالحمید سجادی»، «صابری لعلی»، «امینی دایکندی» و چند نفر دیگر بودند. هدف اولیه، ارتقای فرهنگ کتابخوانی در بین مهاجران و حمایت از کتابخانهها در افغانستان بود. ساختمان این کتابخانه در گلشهر با استقبال و کمک مردمی ساخته شد و به تدریج به مکانی مذهبی تبدیل گردید و شلوغترین محل برای اجتماع مهاجران افغانستان بود. در حال حاضر این کتابخانه فعالیت چندانی ندارد و بیشتر دانشجویان افغانستانی مقیم مشهد به عنوان خوابگاه از آن استفاده میکنند و گاهی اوقات نیز برخی مراسمهای دینی و فرهنگی در آن برگزار میشود. «کتابخانه قائم آل محمد» به وسیله مهاجران مزارشریف در سال 1361 تأسیس شد. هدف از تأسیس این کتابخانه ارتقاء بنیه فکری مهاجران و ارتباط با کتابخانههای مزارشریف بود. این کتابخانه از شلوغترین مکانهای فرهنگی در گلشهر بود که در آن مراسم سوگواری و جشن نیز برگزار و آموزشهای فرهنگی، خطاطی، خیاطی، صنایع دستی و زبان انگلیسی ارائه میشد. امکانات کتابخانه و موفقیت اولیه آن خوب بود، اما برخی اختلافات باعث کاهش مشارکتهای مردمی شد. «کتابخانه امام صادق (ع)» نیز توسط علما و مهاجران منطقه «پنجاب» تاسیس شد. این کتابخانه در یک منزل رهنی بود و هدف نهایی آن کارهای فرهنگی در پنجاب از جمله ارسال کتاب مشخص شد، ولی برنامههای مذهبی در اعیاد، وفات و شبهای جمعه برگزار میشد و طرحهایی برای اوقات فراغت داشت. «کتابخانه ولی عصر (ع)» از دیگر کتابخانه پنجابیهای مشهد است که در سال 1364 خورشیدی توسط تعدادی از روحانیون و دانشجویان تأسیس شد. هدف تأسیس این کتابخانه تقویت بنیه فکری مردم و مبارزه با فقر فرهنگی بود، حوزه فعالیت این کتابخانه گلشهر و به خصوص مهاجران شهرستان پنجاب ذکر شده است. جلسات احکام، قرآن، روضه خوانی در ماه رمضان، محرم و صفر و شبهای جمعه برگزار میشد. «کتاب خانه علامه ورسی» از دیگر کتابخانههایی است که به نام «علامه ورسی» نامگذاری شده و در سال 1362 خورشیدی توسط جمعی از مهاجران «ورسی» تأسیس شد. هدف ایجاد این کتابخانه حمایت از کتابخانهای در «ورس» و ارسال کتاب بود، کتابخانه در محدوده گلشهر یک مکان آموزشی داشت و برنامه برگزاری مراسم مذهبی و جشنهای دینی، آموزش زبانهای مختلف، خیاطی و گلدوزی نیز داشت. جمعی از طلاب «بلخاب» و شاگردان «آیت الله عالمی بلخابی» نیز در سال 1366خورشیدی، «کتابخانه امام صادق (ع)» را به وجود آوردند. هدف این کتابخانه ترویج فرهنگ کتابخوانی بود و کتابهایی نیز به بلخاب میفرستاد، حوزه فعالیت این کتابخانه محله «شیخ حسن» مشهد ذکر شده است و منابع مالی این کتابخانه بیشتر شخصی و کتابخانه در منزل یکی از اعضا است، از دیگر برنامه این کتابخانه برگزاری مجالس دعای توسل، کمیل و مراسم عزاداری میباشد. «کتابخانه و حسینیه حضرت زینب (ع)» نیز در سال 1365خورشیدی توسط «سید حسینعلی حسینی بامیانی» تأسیس شد، پسر وی در دوران دفاع مقدس در جنگ ایران و عراق به شهادت رسید و پس از آن منزل شخصی خود را به عنوان مرکز فرهنگی و مذهبی وقف کرد. وی تا کنون 7 کتاب نوشته و به همراه 2 دختر خود موفق به جذب دخترهای طلبه شده و 52 طلبه زن را جذب این مجموعه کرده است، در این حسینیه مراسم مذهبی برگزار میگردد و به ویژه روضه خوانیهایی برای بانوان انجام میدهند. مهاجرین افغانستانی طی 3 دهه اقامت در مشهد کتابخانههای دیگری نیز در مدارس، موسسات و مراکز دینی و علمی تأسیس کردند که بیشتر برای اعضای داخلی آنان بوده است. 2 علت اصلی برای ایجاد این کتابخانهها در نظر بوده است، نخست ایجاد شرایطی برای بهبود وضعیت کتابخوانی در بین مهاجران و از سوی دیگر حمایت از کتابخانههای محلی در افغانستان که مرتبط با خاستگاه این کتابخانهها است. با طولانی شدن مدت اقامت افغانستانیها این کتابخانهها به مراکز آموزشی فنی و حرفهای تبدیل شدند و از سوی دیگر خلا نبود مسجد و حسینیه را برای مهاجران پر کردند و در آنها مراسمهای مذهبی و فرهنگی برگزار میکنند. انتهای پیام/
94/08/06 - 16:38
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 35]