تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1835637966
نگاهی به مضامین رجزهای واقعه عاشورا
واضح آرشیو وب فارسی:پویش: آشنایی ما با واقعه عاشورا از چند طریق است. یکی از آنها تاریخ نگاری است. در برخی منابع تاریخی که مبنا برای تاریخ نگاری عالم اسلام هم قرار گرفته اند، همچون تاریخ طبری و تاریخ ابن اثیر که به «الکامل فی التاریخ» معروف است، بخش های مفصّلی در باب واقعه عاشورا وجود دارد که در قیاس با سایر حوادثی که نقل می شود، حجم قابل ملاحظه ای را به خود اختصاص داده اند. تاریخ نگاری وقایع عاشورا از دو جهت می تواند مورد بررسی قرار گیرد؛ یکی از جهت تکوین این واقعه و آنچه موجب پیدایش و وقوع این رخداد شده است. یکی هم از منظر تأثیراتی که این واقعه داشته و نحوه ای که از این حادثه اقتباس می شود. در همه نگرش های تاریخ نگارانه از جمله در مورد تاریخ نگاری واقعه عاشورا می توان با این دو نوع نگاه generative و receptive مواجه بود. منبع دوم، سخنانی است که نقش آفرینان این واقعه، از هر دو سمت داشته اند. سخنانی که اباعبدالله الحسین(ع) و یارانش با یکدیگردارند. سخنانی که امام حسین(ع) با یارانش دارد و سخنانی که با مخالفانش در میان می گذارد، سخنانی که با نصیحت کنندگانش در مدینه رد و بدل می شود و سخنانی که حتی در قالب گفته ها و خطبه ها، خطاب به آیندگان دارد یعنی گفته های کوتاه و بلندی که ضمن آن به تشریح دیدگاه و باور خویش و محتوای نهضت می پردازد.منبع دیگر، نامه هاست. نامه هایی که مولا حسین بن علی(ع) از دوران قبل از واقعه عاشورا در دوران خلافت معاویه و بعد طی این ایام داشته و پاسخ هایی که دریافت کرده است. همچنین نامه هایی که از کوفه و برخی بلاد دیگر به حضرت نوشته اند و پاسخ هایی که ایشان داشته است. رجز منبع عاشورا شناسی یکی از منابعی که به نظر می رسد منبع جالب توجهی باشد، رجزهای عاشوراست. با توجه به فرصت کوتاهی که در اختیار است، می خواهم اهمیت این منبع را گوشزد و علاقمندان را به مطالعه واقعه عاشورا از این زاویه ترغیب کنم. می خواهم تأکید کنم این منبع، یعنی رجزهای روز عاشورا به عنوان یک منبع قابل ملاحظه برای شناسایی محتوای حادثه عاشورا می تواند به کار آید. همه ما می دانیم که رجزها، اشعار کوتاهی هستند که صبغه حماسی دارند. حریفانی که در جنگ با هم درگیرند، رجز می خواندند. رجز چند ویژگی داشت. یکی اینکه در یک قالب شعری ارائه می شد. اهمیت رجز در جامعه ای که فرهنگ غالبش شفاهی است، بسیار بالاست.اساساً شعر در فرهنگ شفاهی بهتر در حافظه ها می ماند و در سینه ها حفظ می شود. خودِ این قالب به بقای محتوایی که از این طریق عرضه می شود، کمک می کند. ویژگی های رجز بنابراین اولین خصوصیت رجز این است که واسطه ای است برای انتقال مفاهیمی که گوینده اش در میدان کارزار می خواهد آن را عرضه کند. دومین ویژگی رجز این است که معمولاً فی البداهه سروده می شود. ارتجالی است. در جا سروده می شود. بنابراین ممکن است تمامی صنایع و فنون ادبی در آن با دقّتی که انتظار می رود، مراعات نشود و لزومی هم ندارد که مراعات شود. بلکه بازتاب حالت و حال و هوای فرد جنگنده و رجز خواننده در همان لحظه ای است که آن را فی البداهه و به نحو ارتجالی بیان می کند. سومین خصوصیت مرسوم در رجز این است که فرد باید خودش را ضمن رجز معرفی می کرد. از جمله ویژگی های جنگ های ماقبل مدرن این بود که طرفین جنگ، یکدیگر را می دیدند، با هم مواجه می شدند، با یکدیگر همسخن می شدند. این طور نبود که در جایی فردی نشسته باشد، انگشتی روی ماشه فشار دهد و در چهل یا پنجاه یا صد بلکه صدها کیلومتر آن طرف تر تخریبی انجام شود. این گونه نبود که افرادی به قتل برسند و آسیب های بسیاری وارد آید و جنگندگان اصلاً نه یکدیگر را ببینند، نه بشناسند و نه با هم مواجه شوند و حریفان حداکثر به منزله اهدافی باشند که مورد هجوم قرار می گیرند. بُعد فرهنگی-انسانی در این مواجهه و حتی مشافهه، در این رویارو شدن و در این گفت و گو و همسخن شدن، بعد بسیار قابل ملاحظه ای است. هر چه در دوران مدرن پیش می رویم، بعد فرهنگی در جنگ و میدان کارزار، جای خود را به تکنیک، صنعت، فنون و امثال اینها می دهد. در گذشته افراد یکدیگر را می دیدند، یکدیگر را می شناختند. شناسایی در آن موقع در جامعه عرب به این معنا بود که با حسب و نسب خودشان را معرفی می کردند و خود را می شناساندند تا معلوم باشد که چه کسی الآن به میدان کارزار می آید. دیگر اینکه رجز غالباً با یک مفاخره و تفاخر همراه بود یعنی فرد نه فقط خود را به حسب و نسب معرفی می کرد، بلکه رجزخوانی با یک نوع فخرفروشی، به رخ کشیدنِ حسب و نسب، که گاهی با اغراق، گزافه و لاف زنی توأم بود همراه می شد. دیگر اینکه بعضی از رجزها به جای آنکه حریف را مخاطب قرار دهد، حدیث نفس بود و فرد با خودش سخن می گفت تا خود را برای میدان جنگ، تشجیع و ترغیب کند. گاهی اوقات هم رجزها و محتویات آنها بیانگر آن بود که فرد می خواهد حریف خود را مرعوب و از جنگیدن منصرف کند، یا به نحو دیگری تحت تأثیر قرار دهد. یکی از ویژگی هایی که بعد از نهضت اسلامی و با پیدایش اسلام و مواجهه ها و مناظره هایی که به منظور دفاع از اسلام در زمان پیامبر(ص) شکل گرفت، این بود که رجزها صبغه ای فراتر به خود گرفت. در این حال، رجز محتوای بالاتری را عرضه می کند؛ ابلاغ پیام و بیان عقاید فرد است. در جنگ بدر، لشکر قابل ملاحظه ای با چند هزار نفر با یک لشکر نسبتاً کوچک مواجه می شود. تصور کنید رعبی را که در اثر این مواجهه حاصل می شود. این رویارویی همراه است با طبل زدن ها و دهل زدن ها و شیپور زدن ها و بعد هم یک شعار، یک رجز. در جنگ بدر صف های مشرکان یکپارچه فریاد می زدند: «اُعلُ هُبَل، اُعلُ هُبَل» بزرگ بدار هبل را، بزرگ بدار هبل را! آن صف آرایی بزرگ و امکانات قابل ملاحظه مشرکان با جمعی کوچک و نوپا مواجه می شود. انصافاً رعب آور است. بعضی از دوستان قطعاً در میدان های جنگ حضور داشته اند. صحنه هایی در جنگ وجود دارد که انصافاً رعب آور است. چه در حمله و تهاجم و چه در شکست،در بدر مسلمانان با یک چنین فضایی روبه رو هستند. صفی که در مقابل آنها کشیده شده و جمعیتی که با جمعیت آنها قابل قیاس نیست. حال در مقابل شعار و رجز مطرح «اُعلُ هُبَل، اُعلُ هُبَل»، به فرمان پیامبر اکرم(ص) ناگهان فریاد مسلمانان با شعار «الله أعلی و أجلّ» خداوند برتر و بلند مرتبه تر است،بلند می شود. این فریاد چنان به این جمع قوّت قلب می دهد که در ایستادن و مقاومت راسخ می شوند. بنابر این نقش رجز را نمی توان نادیده گرفت. رجزهای عاشورا دریچه ای به ضمیر افراد این ویژگی در رجزهای عاشورا خیلی بارز است، یعنی اینکه محتوا و مضمونی فراتر از صرف معرّفی خود به حریفان و اینکه بخواهند خود را به یکدیگر بشناسانند و برتری خودشان را به رخ دیگری بکشانند، در رجز چهره می نمایاند. این بسیار باارزش است و به ما کمک می کند تا به طرز فکر، دیدگاه و باور و عقیده، شخصیت و شاکله شخصیتی افرادی که با هم روبه رو هستند، آن هم درست در لحظه رویاروی با مرگ آشنا شویم. از این دریچه، امکان شناسایی این صف آرایی در عاشورا وجود دارد. بسیار جالب است که ما سخن کسانی را بشنویم که در معرکه کارزارند، در جایی که رودررو با مرگ ایستاده اند و در لحظه ای که علی القاعده انسان دیگر بعید است حرفی غیر از حرف دلش را بزند. اینجا دریچه ای باز می شود که بتوان به نهانخانه درون افراد و به ضمیر آنان پی برد و از این جهت فرصتی بسیار باارزش بلکه بی بدیل را در اختیار ما می گذارد. رجز در میدان کارزار و رویارویی با مرگ شکل می گیرد. همان طور که در مورد سخن راست و صدق ضرب المثلی داریم که به صداقت گفتار کودکانه اشاره دارد. رجز هم رنگ صدق و راستی دارد. می گویند «حرف راست را از بچه بشنو». کودک بدون ملاحظه، آنچه را که در دلش دارد، می گوید. چون هنوز فرا نگرفته آنچه را در دل دارد بپوشاند یا جور دیگری جلوه دهد و یا به زبان دیگری غیر از آنچه با آن آشناست، بیان کند. اصلاً لزومی در این نمی بیند؛ تجربه دیگری ندارد. یکی از جاهایی هم که به نظر می رسد جای حسّاسی است و در آن، این مجال پیدا می شود که در سخن آن ضمیر نهان فرد آشکار شود، رویارویی با مرگ است. اینجا جای تعارف نیست. اینجا جای پیچیدگی نیست. اینجا جای محاسبه اینکه من چه بگویم و چه نگویم، نیست. وسط میدان کارزار است. فرد به صورت ارتجالی و فی البداهه شعر را می گوید. نه اینکه قبلاً نشسته باشد، فکر کرده باشد و جرح و تعدیل کرده باشد که چه چیز را بگویم، چه چیز را نگویم و چگونه بگویم. حسن رجز در این است که بر خلاف برخی دیگر از صورت ها و قالب های ادبی، ارتجالی و بدیهه است، در نتیجه ما را مستقیم به ضمیر فرد می رساند. بنابراین در اینجا با یک دریچه استثنایی نسبت به سرشت، باورها و منش افراد مواجه هستیم. واقعه عاشورا چند خصوصیت دارد که باعث می شود این منبع آشنایی ما، یعنی رجزها یک وضعیت خاص و استثنایی داشته باشند. اوّلاً در این کارزار به دلیل اینکه یک طرف نیروی برتربود و تفوّق بالایی داشت، خودش را برنده جنگ می دانست، اساساً این مواجهه را «جنگ» به معنای مصطلح نمی دید. جمع کوچکی؛ چه بسا کمتر از صد نفر با یک سپاه چندین برابری، این جمع را به لحاظ نظامی حریف خود نمی دید. بنابراین چندان عجله و شتابی هم برای پایان دادن به جنگ نداشت. اگر به حوادث روز عاشورا نگاه کنیم، به استثنای چند مورد که با هجوم روبه رو هستیم، اغلب جنگ های تن به تن و طولانی است. طبق یکی از همین رجزها که اتفاقاً از جانب مقابل هم خوانده شده، گفته می شود که ما از صبح شروع کردیم. از آن وقتی که هوا روشن می شود، از آن وقتی که هنوز هوا به گرما هم نگراییده است، جنگ شروع شده و تا پاسی از بعد از ظهر هم ادامه داشته است. جنگ نسبتاً طولانی است. جدالی چندین ساعته که از این جهت جالب توجه است. بویژه آنکه یک طرف جنگ اصرار نداشت که آغازگر جنگ یا پرتاب کننده نخستین تیر باشد و سمت دیگر هم مردد و با خود در کلنجار بود. بنابراین یک وضعیت استثنایی به وجود می آید و مجال این پیدا می شود که در میدان کارزار حرف زده شود. جنگ غالباً میدان حرف زدن ها نیست. وقتی صدای سلاح ها بلند می شود، صداهای دیگر خاموش می شود. 84 رجز در یک نیمروز در این واقعه، حرف زیاد زده می شود. هم خطبه ها بسیار جالبند و هم رجزها. نزدیک به هشتاد و چهار رجز از دو طرف موجود است. این تعداد کم نیست حتی در قیاس با بسیاری از خبررسانی های امروز راجع به وقایعی که با این کوتاهی به لحاظ زمانی صورت می گیرند، اطلاعات مان از این رویارویی به نسبت زیاد است. ویژگی دیگر رجز های عاشورا در این است که یک طرف بخصوص اصرار دارد از این فرصت برای ابلاغ پیام خود و برای اتمام حجّت استفاده کند. پس خود رجزها به یک حامل برای پیام ها تبدیل می شود. هر چند همان طور که عرض کردم، ممکن است از پیش طراحی نشده باشد که چه گفته شود، اما اینکه افراد با خواندن این رجزها علاوه بر اینکه خود، شرافت و حسب و نسب شان را معرّفی کنند، حرفی زده باشند، جزو اهدافی است که در گفتن رجزها –چه بسا ناخودآگاه- به بیان در می آید. نکته دیگری که در واقعه عاشورا با آن مواجهیم این است که اگرچه این جنگ از یک طرف به لحاظ برخورد نظامی در قیاس با جنگ های بزرگ زمان پیامبر و بعد از پیامبر(ص)،همچنین در قیاس با فتح ایران و فتح مصر، واقعه نظامی بسیار کوچکی است و اساساً جنگ به حساب نمی آید اما از طرف دیگر واقعه بسیار بزرگی است. از این رو همه جزئیات آن از جوانب مختلف به نحوی ثبت و ضبط می شود. جزئیات واقعه ای که کمی بیشتر ازیک نیمروز بوده، ثبت و ضبط قابل ملاحظه ای شده است و اهتمام قابل توجهی نسبت به آن بوده است. در تاریخ طبری چاپ جدید، بیش از 60 صفحه به این واقعه -از مقدمات تا انتهای جنگ- اختصاص داده شده است. یا در تاریخ ابن اثیر بیش از 120صفحه. هر دو هم اهل سنت هستند. جالب این است که نویسندگان، عقاید شیعه را هم نداشته اند. یعنی اینها حسین بن علی(ع) را به عنوان امام به معنایی که در شیعه سراغ داریم، نپذیرفته اند اما حسین بن علی(ع) چهره ای است که هیچ تاریخ نگار مسلمانی از کنارش نمی تواند بگذرد و او و عاشورایش را نبیند. در مجموع گزارشی که تاریخ نگارهای عالم اسلام داده اند، همدلانه است. شاید تنها جایی که من به خاطر دارم کسی موضع نقّادانه ای می گیرد و لحن تند و تلخی نسبت به این حرکت دارد، ابن خلدون است که با فاصله، یعنی چند سده بعد است. مجموعاً لحن تاریخ نگاران درباره نهضت حسینی همدلانه است که خود نکته جالبی بوده است.. 7 رجز از امام اگر به رجزها نگاه کنیم، اوج ها و حضیض هایی دارد. رجزها همه هم ردیف و هم رتبه نیستند. مثلاً از بین این پنجاه نفری که از دو طرف رجز داریم، رجزهای خود اباعبدالله(ع) یک اوج قابل ملاحظه ای دارد. هفت رجز از امام حسین(ع) داریم. بعضی از آنها هم در قیاس با رجزهای دیگر بلند است. معلوم است که اینجا فرصت برای رجزخوانی وجود داشته است. بعضی از آنها کوتاه است و معلوم می شود همانجا حین جنگ و درگیری است. حتی یکی از ویژگی های رجز این است که در قالب شعری، ضربآهنگ اش هم معلوم است. البته فرصت کافی برای باز کردن این ابعاد در اینجا فراهم نیست یا رجزهای عباس بن علی، حضرت اباالفضل(ع) هم مضامین بلندی دارد. بسیار جالب توجّه است. همچنین از علی اکبر(ع) یا از حبیب بن مظاهر، مضامینی در آنها قابل ملاحظه است و درون و باور افراد را در قالب یک رجز، آن هم انصافاً گاهی اوقات با بیانی بلیغ و رسا مطرح می کند. از طرف مقابل هم بعضی از رجزها خیلی گویاست. گاهی اوقات باورش سخت است که چگونه افرادی با این بیان و با این سخن -آن هم با چه کسانی!- وارد یک کارزار می شوند ولی این، یک واقعیت تاریخی است، آن هم نه فقط واقعیت تاریخی دیروز بلکه در تاریخ، واقعه ای نادر و شاذ هم نشد. گرچه شاید هیچگاه هیچ واقعه ای را به آن عظمت و به آن بزرگی نخواهیم داشت، اما منحصر به همان حادثه هم نشد. من متن چند رجز را انتخاب کرده ام که خدمت شما می خوانم. اگر مجال بیشتری بود، سعی می کردم ابعاد دیگری را هم در اینجا طرح کنم. بعضی از رجزها را دوستان شنیده اند. بعضی از آنها در مجالس زیاد مطرح شده اند. نمی دانم چقدر مجال به خودمان داده ایم که روی آنها درنگ کنیم. سه رجز از امام حسین(ع)، را که کوتاه تر است، خدمت دوستان می خوانم. «الموت أولی مِن رکوب العار والعار أولی من دخول النّار والله ماهذا و هذا جاری» مرگ بهتر از تحمّل عار و ننگ است و تحمّل عار و ننگ، بهتر از رفتن به دوزخ است ولی قسم به خدا جایگاه من، نه این است و نه آن. نه تحمل ننگ است و نه ورود به دوزخ. فردی در لحظه دارد این سخن را به زبان می آورد. اما این کدام لحظه است؟ اگر به شیوه هایی که معمولاً تحلیل متن می کنند، تحلیل می کردیم و مجال آن را فراهم می آوردیم تا در موقعیتی که بیان شده است قرار بگیرد، ممکن بود معنای بسیار قابل توجهی را از این جمله برداشت کنیم. البته ما از بس آن راشنیده ایم برایمان عادی شده است، دیگر مجال چنین کاری را پیدا نمی کنیم یا برایمان بدیهی است و دیگر نیازی برای چنین کاری در خودمان نمی بینیم. «أناالحسین بن علی آلیت أن لاأنثنی أحمی عیالات أبی أمضی علی دین النّبی» معلوم است که درست در میدان کارزار است: من حسین هستم، فرزند علی. قسم خورده ام که سر به خواری فرود نیاورم. از فرزندان و خاندان پدرم حمایت می کنم. درمی گذرم و رو به سوی مرگ می نهم بر دین پیامبر.«یا دهر افٍّ لک مِن خلیلی، کم لک بالإشراقِ و الأصیلی مِن صاحبٍ و طالبٍ قتیل والدّهر لایقنع بالبدیل وإنّما الأمرُ إلی الجلیل و کلُّ حی سالک سبیل» «ای روزگار، عجب دوست و مصاحب بدی هستی. چه روزها برخواهدآمد و خورشید سربرخواهدآورد و چه شبها غروب خواهد کرد. چه بسا طالبان دنیا که خواهند آمد و همراهان دنیا که در پی دنیا طلبیشان کشته خواهند شد در حالی که جایگزینی هم برای این حیات نخواهند داشت» ولی بعد مثل اینکه به خودش دلداری دهد می گوید: وإنّما الأمرُ إلی الجلیلی «هر چه هست، امر موکول به خداست و هر زنده ای بالاخره همین راهی که من می روم، یعنی راه مرگ را طی خواهد کرد. یکی این گونه و یکی به گونه ای دیگر. من این مسیر را در میدان شهادت و کارزار برای خدا طی می کنم.» رجزهای عباس بن علی(ع) حتماً برخی از رجزهای عباس بن علی(ع) را هم شنیده اید. عجیب است. اینجا مثل اینکه ما با پرده هایی از تابلوی یک نمایش روبه رو هستیم. خودِ این رجزها آنچه را که بر ابوالفضل العباس گذشته است، پیش روی ما می آورد. لاأرهب الموت إذا الموتُ رقا «نمی ترسم از موت زیرا مرگ، مایه بلندی است. همچون نردبانی است که مرا به بالا می برد.» حتّی اُواری فی المصالیت اللّقا «تا اینکه من در میان شجاعان بخشنده چهره بپوشانم.» نفسی لسبطِ المصطفی الطُّهرِ وَقا «جان من حمایت می کند و سپر می شود برای فرزند مصطفی.» إنّی أنا العبّاس اُغدو بالسِّقاء «من عباس هستم که من را به سقایت خوانده اند و سقایت را در پیش گرفته ام.» ولاأخافُ الشّرَ یومَ الملتقی «من در روز قیامت از هیچ شری نمی ترسم. با هیچ شری روبه رو نخواهم بود و روسفید خواهم بود در روز قیامت.» «أقسمتُ باللّه الأعزِّ الأعظم و بالحجور صادقاً و زمزم » «قسم می خورم به خداوند اعزّ اعظم، قسمی صادقانه به مکه، به کعبه، به زمزم.» وذوالحطیم و الفنا المحرّمی و ذی حطیمٍ و فنا المحرّم «به حطیم، به آن خانه حرام، به مسجدالحرام.» لَیخضَبَنَّ الیوم جسمی بالدَّم أمام ذی الفضل و ذی التکرّم «امروز خضاب خواهد شد جسم من به خون من.در پیشگاه فردی که صاحب فضل است و صاحب کرامت است.» ذاک حسینُ ذوالفخار الأقدمی «می دانید چه کسی را می گویم؟ این حسین است. کسی که دارای منزلت و فخر دیرینه است.» بعد در موقعی که در فرات با دشمنان مواجه می شود، در حالی که آب را برداشته و گفته می شود که دست زیر آب برده و می خواهد از آن آب بنوشد، ناگهان با خودش حدیث نفس می کند: یا نفس مِن بعد الحسین هونی و بعده لاکنت أن تکونی «ای نفس! تو بعد از حسین می خواهی چه کنی؟ فرود آی، ای نفس، بعد از حسین چه می خواهی بکنی؟ بعد از او من دیگر نمی خواهم باشم، اصلاً نمی خواهم تو ای نفس باشی.» هذاالحسین وارد المنون و تشربینَ بارد المعین «این حسین است که در این کشاکش مصائب داخل می شود و تو می خواهی آب خنک گوارا بنوشی؟» تالله ماهذا فِعالُ دینی «قسم به خدا این شیوه، شیوه دین من نیست.» همه شنیده اید؛ او به سمت خیمه ها برمی گردد، حمله می شود و دست راستش را از دست می دهد. والله إن قطعتموا یمینی، إنّی اُحامی أبداً عن دینی و عن إمامٍ صادق الیقین نجلِ النّبی الطّاهر الأمین «قسم به خدا اگر شما دست راست من را قطع کردید، من همچنان تا قیامت از دینم و امامم حمایت می کنم. امامی که یقیناً صادق است. زاده و نوه نبی است؛ پیامبری که هم پاک است و هم امین.» باز با فاصله ای وقتی دست چپ او قطع می شود می گوید: یا نفس لاتخشی من الکفّار وأبشری برحمه الجبّار «ای نفس، از کفّار نترس.» دارد خودش را تشجیع و ترغیب می کند. «بشارت باد بر تو رحمت خدای جبّار.» مع النّبی السیدِ المختار قد قطعوا بِبَغیهم یساری «همراه با پیامبر، آن سید و آقای برگزیده. دست چپ من را به ستم قطع کردند.» فأصلهم یا ربِّ حرَّ النّار «خدایا، آنان را به آتش دوزخی که خود اندوخته اند برسان.» رجزهای علی اکبر(ع) رجزهای علی بن الحسین، علی اکبر(ع) نیز فوق العاده است. الحرب قد بانت لها الحقایق وظَهَرَت من بعدها مَصادق «جنگ، میدانی است که حقایق در آن روشن می شود. درست است که این رویارویی است، درست است که به مرگ ما منتهی خواهد شد، امّا «بانت لها الحقایق» پس از این جنگ، ناگهان پرده ها فرو خواهد ریخت و حقیقت آشکار خواهد شد.» سخن صدق و آنکه راست گفت، بعد از این جنگ ظاهر خواهد شد. حقیقت را پوشاندید؟ با تبلیغات؟ حسین را متهم کردید به خروج، به دنیاطلبی، به فتنه افکنی؟ به اینکه در پی ارث نداشته خلافت است؟ آشکار خواهد شد. این جنگ خیلی چیزها را آشکار خواهد کرد. مصادق را آشکار خواهد کرد. واللّه ربّ العرش لانُفارق جموعکم أو تغمد البوارق «قسم به خدا، پروردگار عرش کهما از شما جدا نخواهیم شد مگر اینکه شمشیرها در داخل غلاف ها بسته شود والّا تا بسته نشود، ما از شما روی برنخواهیم گرداند.» در رجز دیگری آمده است: أنا علی بن الحسین بن علی نحن و بیت الله أولی بالنّبی «من علی هستم، فرزند حسین، فرزند علی. قسم به خانه خدا که ما به پیامبر نزدیکتریم. نه فقط حسباً و نسباً. ما نزدیکیم از آن جهت که پیام پیامبر(ص) اینجا در سخن و فعل ما آشکار می شود.» أما ترون کیف أحمی عن أبی ضربُ غلامٍ هاشمی عربی «نمی بینید که من چطور از پدرم حمایت می کنم؟» جای دیگر دارد: أضربُکم بالسّیفِ أحمی عن أبی «من به شما شمشیر می زنم در حالی که از پدرم حمایت می کنم. این ضربت، ضربت یک جوان هاشمی عربی است.» والله لایحکمُ فینا إبن الدّعی «قسم به خداوند ما مجال این را نخواهیم داد که یک فرد فرومایه بر ما حکومت کند.» مقصود ابن زیاد است در آن داستان انتساب پدرش به خاندان بنی امیه. رجزهای اصحاب رجزهایی که توسط اصحاب خوانده می شوند هم جالب است. مثلاً از حبیب بن مظاهر یا مظهّر: أنا حبیبٌ و أبی مُظهّر فارِسُ هیجاءٍ و حربٌ تَسعَر «من حبیبم و پدرم مظهّر است. من سوارکار میدان جنگم.» أنتم أعَدُّ عُدّه و أکثر و نحن أعلی حجّه و أظهر «درست است که شما به لحاظ تعداد بیش از ما هستید ولی حجّت ما حجّت برتر است. حجّت ما حجّت بالغه است.» و أنتم عند الهَیاجِ غُدّر و نحن أوفی منکم و أصبر «شما در میدان های کارزار هم مکر می کنید و فرومایگی به خرج می دهید. ما در این میدان ها اهل وفا هستیم و صابرتر از شماییم.» یک جمله ای را هم حسین بن علی(ع) به عنوان وصیت خطاب به امام سجّاد(ع) دارد. آخرین جمله وصیت اوست قبل از آنکه به میدان برود. «إیاک و ظلم مَن لایجِدُ علیک ناصراً إلّا الله عزّ و جل» «پسرم، مراقب باش، برحذر باش، بپرهیز از ستم بر آن کسی که جز خداوند تبارک و تعالی، هیچ یاوری در مقابل تو ندارد. از کسی که تمام راه ها بر او بسته شده است و جز خداوند یاوری ندارد، بپرهیز! این ظلمی که بر او روا می داری، دودمان بر باد می دهد» * گزارش سخنرانی دکتر محمدرضا بهشتی استادیار دانشگاه تهران و مدیر گروه فلسفه فرهنگستان هنر در جمع عزاداران حسینی(ع) به نقل از ایران به تاریخ 30-07-
پنجشنبه ، ۳۰مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پویش]
[مشاهده در: www.puyesh.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 11]
-
گوناگون
پربازدیدترینها