واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مروري بر نحوه ساخت فيلمهاي سه بعدي پيشينه همانطور كه مي دانيد مغز انسان با دريافت دو تصوير از دو چشم و تلفيق آنها در يكديگر، تصويري بعد دار و داراي عمق ميسازد. بر همين اساس و به طور معمول در توليد فيلمهاي سه بعدي از دوربيني با دو لنز شيئي (يا بنا به اصطلاح فرانسوي رايج در سينما Objectif كه معادل واژه انگليسي Objective است) استفاده ميشود كه هر كدام يك صحنه واحد از زاويهاي بسيار نزديك به ديگري، فيلمبرداري ميكند كه فاصله آنها از هم به اندازه فاصله دو چشم از يكديگر است. براي نخستين بار در سالهاي دهه 1840 «سر چارلز ويتستون» وسيلهاي به نام Mirror Stereoscope را به عنوان يك برجسته بين معرفي كرد تا اينكه 6 سال بعد، يك شخص آلماني تكنيك عكاسي Stereoscopic و يك اسكاتلندي دستگاه نگاه به تصاوير بعد دار را ابداع كردند. در سال 1858 «ژوزف دالمدا» روشي براي پخش تصاوير بعد دار را درشهر پاريس به نمايش گذاشت كه در آن اولين تصوير نارنجي رنگ و ديگري آبي شده بودند و هردوي اين تصاوير از پشت يك فيلتر هم رنگ (نوعي عينك نارنجي يا عينك آبي) ديده ميشدند. مدتها گذشت تا سرانجام اولين فيلم بعد دار ساخته «ادوين پورتر» و «ويليام ودل» در تاريخ 10 جون 1915 در نيويورك به نمايش درآمد. بازديدكنندگان از نمايشگاه جهاني نيويورك در سال 1939 شاهد معرفي نظاره گر استريو به نام View-master محصول شركت Sawyer’s بودند كه چند فيلم و داستان عكس دار نيز به وسيله آن به نمايش درآمد. در همين زمان شركت Polaroid عينك مخصوص تماشاي چنين تصاويري را ارائه كرد اما گشايش يك سالن ويژه سينما براي نشان دادن اين نوع فيلمها تا پس از پايان جنگ جهاني دوم به طول انجاميد و اولين آنها در روسيه ساخته شد. زمستان سال 1952 زماني بود كه نخستين فيلم هاي بعد دار نظير The Lions of Zulu در هاليوود ساخته و در دوسالن پر از تماشاچي كمپاني پارامونت در حالي كه عينكهاي Polarizante به چشم داشتند، به اكران درآمد. يكسال بعد اين تكنيك طرفداران بسياري يافت و بر تعداد چنين روشهايي براي ساخت فيلم افزوده شد. اكنون پس از سالها اينطور به نظر ميرسد كه به كارگيري تكنيك هاي ساخت فيلم سه بعدي دوباره مدنظر قرار گرفته و دوره جديد براي توسعه چنين سرگرميهايي درراه است. ناگفته نماند كه براي پخش يك فيلم سهبعدي، سالني با پروژكتور مخصوص و يك سرور كه نسخه ديجيتالي فيلم روي آن قرار ميگيرد، نياز است.
انواع عينكهاي سه بعدي براي تماشاي فيلمهاي سه بعدي عينكهاي خاصي لازم است كه به سه دسته كلي تقسيم ميشوند: 1- عينكهاي Xpand با واژه فرانسوي Actif يا همان Active انگليسي (به معناي فعال) نيز شناخته ميشوند. دليل اين نامگذاري وجود شاترهاي فعال در اين عينك است كه به طور متناوب و با سرعت بالا، مقابل هر يك از دو چشم، بسته و باز ميشوند. با استفاده از يك صادركننده مادون قرمز كه هماهنگ با تايم كد فيلم است و در نزديكي پروژكتور قرار دارد، با انعكاس اطلاعات به عينك احساس ديدن عمق به وجود ميآيد. ريتم اين عمل 144 بار در ثانيه يا 144 هرتز معادل سرعت تجزيه و تشخيص مغز است و معمولا براي اينكه تمام زوايا در بر گرفته شوند از دو صادركننده مادون قرمز در سالن استفاده ميشود، اما استثنا هم وجود دارد و براي مثال در فستيوال كن (Festival de Cannes) هنگام نمايش انيميشن UP از 30 صادركننده مادون قرمز استفاده شده بود. وجود نوعي گيرنده مادون قرمز در مركز اين عينك، يك نمايشگر كريستال مايع LCD با وضوح 1080×1920 همراه با يك فيبر مدار چاپي (PCB) عواملي هستند كه گاهي موجب بروز اشكال در عينكهاي Xpand ميشوند، ضمناَ اين عينكها فقط يكبار قابل مصرف بوده و تماشاچي نميتواند مجددا آنها را به كار گيرد. 2- اين گروه به Real D يا به اصطلاح فرانسوي Passif معادل لغت انگليسي Passive (به معناي غير فعال) معروفند. اساس كار اين عينك ها براصل قطبي كردن يا Polarization نور استواراست و بنابراين تماشاچي ميتواند آنها را چندين بار به كارگرفته و پس از پايان فيلم عينك را براي خود نگاهدارد. شيشههاي عينك Real D نورهاي ساطع شده از پرده را در جهت مخالف يكديگر پلاريزه كرده و بدين ترتيب يك چشم، نور قطبي عمودي و ديگري نور قطبي افقي را ميبيند البته پروژكتور مورد استفاده در اين تكنولوژي، براي از بين بردن پرش در تصاوير، هر فريم را سه بار پخش ميكند. 3- نام Dolby 3D از اسم كمپاني معتبر «دالبي» به عنوان ابداع كننده اين عينكها گرفته شده است. در اين تكنيك با نصب يك فيلتر ويژه چرخان در پروژكتور مخصوص نمايش، طول موجها دسته بندي شده و به صورت سه نور قابل ديدن براي انسان شامل سرخ، آبي و سبز به پرده ميرسند. با چندتايي شدن طول موجهاي ارسالي، عينك Dolby 3D موجب ميشود تا هر چشم تنها طول موج خاصي از هر رنگ را ببيند كه به اين ترتيب تصاوير عمق يافته و سه بعدي ديده ميشوند. عينكهاي مربوط به فناوري مورد بحث كه به wavelength multiplex visualization با معناي «تجسم مركب طول موج» معروف است، اطلاعات بصري دريافت شده را از يكديگر تفكيك كرده و تصاوير هر چشم را مشخص ميكند. اين عينكها داراي قيمتي چند برابر عينكهاي Real D هستند اما مي توان آنها را چندبار مورد مصرف قرار داد.
هزينه ساخت و نمايش فيلم سه بعدي به جرأت ميتوان گفت تهيه مقدمات و ساخت يك فيلم سه بعدي حدود ده در صد بيشتر از يك فيلم عادي (دوبعدي) هزينه در پي داشته و براي نمايش آن به وسايل بسيار گران قيمتي نياز است. آمارها نشان ميدهند مجهز كردن هر سالن سينما براي بوجود آوردن امكان پخش فيلم هاي سه بعدي فراتر از هفتاد هزار يورو (كمي بيش از صد هزار دلار) نياز است و اين هزينه پروژكتور، سرويس دهنده (Server) و مسائل اكران را شامل ميشود. البته عينك هم بسته به آن كه توسط سينما خريداري شده و يا اجاره گردد، هزينه خاص خود را دارد كه بايد براي تميز كردن عينكهاي Xpand و Dolby 3D بعد ازهر بار استفاده و امكان شكستن يا گاهي ربودن آنها را نيز در نظر گرفت و براي آنها هم بودجهاي اختصاص داد اما فراموش نكنيم كه تمام اين مبالغ را در نهايت تماشاگر متقبل ميگردد. كمي درباره AVATAR هر سال در دنيا تعدادي فيلم سه بعدي به نمايش و اكران در ميآيند ولي همانطور كه اشاره كرديم مهمترين فيلم سه بعدي سالهاي اخير avatar محصول استوديوي «فاكس قرن بيستم»است كه 18 دسامبر 2009 به نمايش درآمد تا به عنوان بزرگترين واقعه هنر هفتم در جهان سينما محسوب گردد. ايده ساخت فيلم مورد بحث به سال 1995 باز ميگردد اما كارگردان فيلم (جيمز كامرون) بايد سالها صبر ميكرد تا به فناوري جديد و لازمَ، براي ساخت «آواتار» دست يابد زيرا تلفيقي از فيلم سينمايي و انيميشن كامپيوتري است. همچنين جلوههاي ويژه بينهايت خيرهكنندهاي دارد كه هر تماشاگري را مبهوت و شگفتزده مينمايد. اين فيلم كه داستان آن در 150 سال آينده ميگذرد، به گفته بسياري از كارگردانان، مديران استوديوهاي توليد و پخش فيلم، منتقدان و تماشاگران، تحول عظيمي در تجربه تماشاي فيلم در سالنهاي سينما به وجود آورده و به دليل بهرهگيري از جديدترين و پيشرفتهترين فناوريهاي روز، جلوههاي ويژه بيهمانند و برخورداري از تكنيك و شيوه نمايش سهبعدي، تماشاگران را به سالهايي ميبرد كه هنوز آن را نديدهاند. در «آواتار» امكان آن فراهم شده است تا تماشاگران با استفاده از عينك سه بعدي مخصوص، بتوانند همراه و همگام شخصيت اصلي فيلم باشند بطوري كه در بيشتر لحظات، احساس ميكنند از فاصلهاي نزديك، در صحنههاي جنگ يا تراژدي با آدمهاي اين فيلم هستند. جالب است بدانيد فيلم برداري «آواتار» در لسآنجلس، نيوزلند و خليج مكزيك انجام شده و به صورت همزمان در 120 كشور جهان روي پرده رفت كه تا زمان نگارش اين مطلب، با رقم فروش جهاني بيشتر از 2 ميليارد و 351 ميليون دلار، لقب پرفروشترين فيلم سينمايي تمام ادوار تاريخ را بخود اختصاص داده است. گفتني اينكه واژه AVATAR نام يكي از الهههاي افسانهاي هندويسم است كه AVATARA و در زبان سانسكريت AvATARTI نيز خوانده ميشود و معرف نوعي فرستاده در ممالك هستي است كه براي كنكاش در موضوعاتي خاص مأمور ميشود.
منبع:ماهنامه نوآور، ش68 /ج
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 375]