واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاری موج:
۲۸ مهر ۱۳۹۴ (۱۳:۲۵ب.ظ)
يک گياه حيرت انگيز جايگاه بابونه در کشاورزي کشور موج - شناخت خصوصيات گياهاني که خواص دارويي دارند، مي تواند نقشي موثر در گسترش توليد و سرمايه گذاري در آن داشته باشد.
بابونه گياه دارويي معروف و پرطرفدار است که به صورت کلي به تعدادي از گياهان خانواده کاسنيان (Asteraceae) اطلاق مي شود. واژه بابونه از زبان يوناني به ترتيب وارد زبان لاتين، فرانسه و انگليسي شده است. بابونه آلماني، ايتاليايي يا وحشي با نام علمي Matricaria chamomilla گياهي يک ساله است که به صورت خودرو در مزارع و کنار جاده ها مي رويد و معروفترين بابونه به شمار مي رود. قسمتي از گياه بابونه که حاوي ماده موثر بيشتري است، قسمت کاپيتول آن و به صورت خشک شده است. بابونه از گياهان بومي منطقه مديترانه بوده ولي منشا آن را در آسياي صغير گزارش کرده اند. اين گياه امروزه پراکندگي وسيعي در اروپا، آسياي غربي، آفريقاي شمالي، آمريکاي شمالي و جنوبي و استراليا پيدا کرده است.
در ايران نيز گونه هاي مختلف جنس Matricaria در نقاط مختلف کشور رشد مي کنند ولي بابونه آلماني، در منطقه غرب لرستان بين خرم آباد و درود، شمال غربي انديمشک، در خوزستان، صالح آباد، هفت گل، شوشتر، شيراز، ايرانشهر و اطراف تهران يافت مي شود. توليد زراعي اين محصول نيز در کشور عمدتا در استان هاي اصفهان، کهگيلويه و بوير احمد، گلستان و همدان انجام مي گيرد. بابونه يکي از پر مصرف ترين گياهان دارويي در اروپا، خاورميانه، آمريکاي شمالي، استراليا و کشورهاي آفريقايي است که عمدتا به منظور استفاده از اسانس آبي رنگ آن کشت مي شود و با توجه به کاربرد روز افزون آن در صنايع داروسازي، آرايشي و بهداشتي، عطر سازي و تهيه چاشني هاي غذايي از اهميت بسيار زيادي برخوردار است.
در حال حاضر، مصرف سالانه بابونه در جهان شامل بابونه آلماني و رومي پيش از 4 هزار تن گل خشک است که عمدتا توسط کشورهاي مجارستان، روسيه، آرژانتين، آلمان، چک، اسلواکي، فنلاند، مصر و اخيرا هند تامين مي شود. بابونه در مناطق مختلف کشورمان، ايران نيز به صورت خودرو رشد کرده و در چند استان در سطحي محدود کشت مي شود. بابونه به سرما نسبتا مقاوم است، اما اگر سرما در مرحله گل دهي بروز کند، سبب کاهش عملکرد مي شود. خاک هاي رسي- شني و لومي، بافت مناسب براي بابونه هستند پي.اچ مناسب هم در حدود 6 تا 8 است.
اين گياه تا حدي مقاوم به خشکي و شوري است ولي بروز اين تنش ها به ويژه در مرحله جوانه زني بذرها يا گلدهي سبب کوچک شدن گل ها و کاهش عملکرد مي شود. بابونه قرنها به عنوان دارويي براي تسکين دردهاي شکمي و درمان سرماخوردگي و تب و آرامشبخشي مورد استفاده قرار گرفته است. در بسياري از پژوهش ها بر خواص تسکيندهنده درد، ضدالتهابي، آنتيباکتريال و ضدحساسيت گياه بابونه تاکيد شده است. ترکيبات شيميايي عمده موجود در بابونه شامل اپيژنين و آلفا بيسابلول است، همچنين ترکيبات ديگري مانند سسپوترپن ها، ترپنوييدها، فلاونوييد ها و کومارين ها در بابونه موجود است.
در پژوهش ها نشان داده شده که اپيژنين ويژگي هاي ضد سرطاني و آلفا بيسابلول خواص ضد ميکروبي و ضد التهابي دارد. مطالعات سرطان شناسي در آزمايشگاه و درون لوله آزمايش نشان مي دهد که عصاره استخراجي از بابونه مي تواند از رشد سلول هاي سرطاني در بافت هاي مختلف بدن با کمترين اثر بر سلول هاي نرمال و سالم جلوگيري کند. ترکيبات کوماريني موجود در بابونه مانند اومبليفرون و هرنيارين با مکانيسم نا مشخص خاصيت رقيق سازي و جلوگيري از لخته شدن خون دارند.
پژوهش ها روي حيوانات نشان مي دهد که بابونه خواص ضد التهابي، ضد انقباضي و گرفتگي ماهيچه ها، جلوگيري از ايجاد جهش هاي ژنتيکي و کاهش دهنده ميزان کلسترول دارد. کاربرد عصاره بابونه سبب تسريع بهبودي زخم ها مي شود. در پژوهش هاي ديگري روي حيوانات آزمايشکاهي بابونه سبب بهبود وضعيت مشابه ديابت در آن ها شد. مشخص شده که اسانس بابونه مي تواند خواص ضد ويروسي داشته باشد و سبب حدف ويروس تب خال در شرايط آزمايشگاهي شود. عصاره الکلي بابونه مي تواند خواص ضد آلرژي داشته باشد به اين صورت که مصرف آن جلوي آزاد شدن هيستامين را مي گيرد. عصاره ي بابونه و فرآورده هاي دارويي هاي حاوي اين گياه موجب افزايش سرعت ترميم زخم و کاهش ترشحات و در نتيجه خشکي زخم مي گردند. کمپرس با بابونه به صورت دو مرتبه در روز به اندازه داروي هيدروکورتيزون يک درصد در بهبودي کلوستومي موثر است. مچنين در درمان زخم بستر، سوختگي ناشي از آفتاب و ادرار سوختگي نوزدان کاربرد دارد. عصاره بابونه سبب بهبود استرس مي شود. استفاده از عرق بابونه به عنوان نوشيدني پس از مصرف غذا به هضم بهتر آن کمک ميکند و عمل گوارش را بهبود ميبخشد. گياه بابونه ميتواند احساس کسالت را در دوران بارداري تسکين دهد. اين گياه ترشح شير را در مادران شيرده افزايش ميدهد. براي رفع بيخوابي و داشتن يک خواب آرام و راحت، نوشيدن يک فنجان چاي بابونه، 10 دقيقه قبل از رفتن به رختخواب مي تواند تاثيير بسيار مثبتي داسته باشد.
دکتر بابک جمالي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبرگزاری موج]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 5]