تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815646235
عرفان « حافظ شیرازی » عاشقانه و شعرش چندصدایی است
واضح آرشیو وب فارسی:شبستان: خبرگزاری شبستان: عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی گفت: عرفان مورد علاقه حافظ عاشقانه است نه عرفان خشک و زاهدانه؛ و شعر او متن باز و چندصدایی است و هیچ وقت کهنه نمی شود.به گزارش خبرگزاری شبستان از البرز، به نقل از روابط عمومی جهاد دانشگاهی، دکتر بهادر باقری، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی در دومین نشست حافظ شناسی که به همت اداره فعالیت های دینی، ادبی و هنری جهاد دانشگاهی استان البرز، عصر سه شنبه (21 مهر) در دانشگاه خوارزمی برگزار شد، گفت: هر کدام از ما ارتباط شخصی خود را با حافظ داریم و دریافت هر کس از حافظ متفاوت است ولی همه به نوعی از شعر حافظ الهام می گیریم و ارتباط ویژه ای داریم. وی افزود: اولین دلیل محبوبیت حافظ را می توان در لطف ویژه ای دانست که خداوند به وی عنایت داشته است؛ لطفی که باعث شده است کلام او جذابیت و شیرینی ویژه ای داشته باشد که دیگر شاعران از آن بی بهره اند. حافظ شاعری هنرمند، باسواد و فاضل است. باقری تصریح کرد: برای آشنایی با حافظ و روزگارش دو کتاب خوب می توان معرفی کرد؛ کتاب «از کوچه رندان» مرحوم زرین کوب و «تاریخ عصر حافظ» شادروان قاسم غنی که با خواندن این دو هر کس به خوبی می تواند با روزگار عصر حافظ آشنا شود. این استاد ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی ضمن تاکید بر عشق در شعر حافظ اذعان داشت: نکته دیگری که در مورد شعر حافظ می توان گفت این است که عشق، به کلام حافظ بی مرگی و ابدیت داده است و باعث می شود که هیچ وقت از کلام حافظ سیر نشویم. برخی از متون متونی بسته هستند و با یک یا دوبار خواندن از آن سیر می شویم اما دیوان حافظ یک متن باز است که دلالت های معنایی متفاوتی دارد و هر خواننده ای متناسب با سن و سال خود یک معنی از آن دریافت می کند. باقری افزود: ممکن است فردی امسال یک معنا از حافظ برداشت کند و ده سال بعد معنایی دیگر؛ همان طور که آدمیان 400 سال پیش یک دریافت از حافظ داشتند و انسان امروزی قرن بیست و یکم معنایی دیگر و شاید هم هزار سال بعد به دریافت های امروز ما از حافظ بخندند و بگویند که چه دریافت های ابتدایی داشته اند. نویسنده کتاب «فرهنگ شرح های حافظ» به محبوبیت حافظ در طول تاریخ اشاره کرد و گفت: چرا حافظ آن قدر بزرگ و عزیز است و در زندگی ما جریان و حضور دارد، با او مشورت می کنیم و فال می زنیم؟ چرا به دیوان مولانا و سعدی یا خواجوی کرمانی فال نمی زنیم؟ باقری افزود: نکته دیگری که درباره حافظ وجود دارد ارتباط وی با قرآن کریم است. حافظ، حافظ قرآن بود و البته خودِ واژه حافظ ایهام دارد و به دو معناست؛ یکی به معنای حافظ قرآن و دیگری به معنی موسیقی دان. حافظ بسیار خوشخوان بود و خوشا به حال کسانی که شعر حافظ را با آواز خودش می شنیدند. این استاد دانشگاه خوارزمی در ادامه تصریح کرد: حافظ بارها به آوازخوان بودن خود اشاره کرده است؛ مثلا در شعر خود می گوید: در آسمان نه عجب گر به گفته حافظ/ سرود زهره به رقص آورد مسیحا را. «گفته» به معنای آواز خواندن است، مسیح هم در باورهای عامیانه قدیم در آسمان چهارم زندگی می کند و معنای این بیت چنین است: اگر من در کره زمین آواز بخوانم، زهره یا ناهید یا ونوس یا آناهیتا در آسمان سوم ساز می زند و مسیح در آسمان چهارم به رقص در می آید. عجب تفسیر زیبایی؛ من در زمین می خوانم زهره در آسمان سوم ساز می زند و مسیح در آسمان چهارم از این شعر تر دلکش به رقص در می آید. وی به رابطه حافظ شیرازی با قرآن کریم اشاره کرد و یادآور شد: ارتباطی که حافظ با قرآن دارد ارتباطی شگفت انگیز است، همه شاعران ما با قرآن آشنا بوده اند و در متن فرهنگ اسلامی بزرگ شده اند و شعرهای خود را خلق کرده اند اما حافظ، حافظ قرآن است و بارها به این اشاره و افتخار کرده است؛ مثلا می گوید: صبح خیزی و سلامت طلبی چون حافظ/ هرچه کردم همه از دولت قرآن کردم. یا در جای دیگر می گوید: ندیدم خوش تر از شعر تو حافظ/ به قرآنی که اندر سینه داری. باقری افزود: حافظ اما معتقد است که حافظ قرآن بودن به تنهایی کافی نیست؛ به طوری که در شعرش می گوید: عشقت رسد به فریاد ار خود به سان حافظ/ قرآن ز بر بخوانی با چهارده روایت. یعنی حتی اگر مثل من حافظ قرآن را با چهارده روایت بخوانی هم فایده ندارد؛ بلکه باید عشق داشته باشی. وی با تاکید بر حدیثی از امام اول شیعیان گفت: امام علی(ع) می فرمایند کسی که بدون معرفت و بدون عشق عبادت می کند مانند الاغی است که یک عمر سنگ عصاری را می چرخاند و به دور خود می چرخد و یک قدم هم به سمت جلو نمی رود. حافظ نیز معتقد است که قرآن دانستن و حافظ قرآن بودن به تنهایی کافی نیست و در کنار آن باید معرفت داشت و عشق داشت تا تو را به سر منزل مقصود برساند. باقری اظهار کرد: استفاده ای که حافظ از قرآن کرده است بحث بسیار مفصلی است که در جلسات بعد باید در مورد آن صحبت کرد. حافظ یک نوآوری در استفاده از قرآن ایجاد کرده است که دیگر شاعران از آن بی بهره اند. وی علاوه بر این که ترجمه برخی آیات را در شعر آورده به نوعی داستان در داستان هم آورده است. مثلا حافظ در حالی که یک غزل عاشقانه می گوید در اطرافش داستان یوسف را هم می گوید. وی افزود: یا از داستان نوح صحبت می کند: ترسم این قوم که بر دردکشان می خندند/ در سر کار خرابات کنند ایمان را. یا در بیتی دیگر می گوید: یاد مردان خدا باش که در کشتی نوح/ هست خاکی که به آبی نخرد طوفان را. عضو هیات علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی با یادآوری خوش آهنگی شعر حافظ گفت: نکته دیگری که در مورد شعر حافظ می توان گفت خوش آهنگ بودن شعر حافظ است. حافظ یک موسیقی دان بود که در این زمینه کتابی تحت عنوان حافظ و موسیقی توسط زنده یاد حسین علی ملاح نوشته شده است و در آن سازهای موسیقی و اطلاعات موسیقی را به خوبی بررسی شده است. این کتاب به یک جنبه از موسیقی و شعر حافظ پرداخته است. جنبه اصلی این نیست که حافظ موسیقی دان است جنبه اصلی این است که حافظ چگونه این موسیقی را در دیوان خود نهادینه کرده است، چگونه روح موسیقی را در دیوان خود دمیده است. باقری اذعان کرد: حافظ از واج آرایی بسیار زیبا استفاده کرده است و با تکرار یک حرف، موسیقی ایجاد کرده است. وقتی در مورد خواب و مرگ و نیستی صحبت می کند از حرف «خ» استفاده می کند؛ مانند: «خیال خال تو با خود به خاک خواهم برد/ که تا ز خال تو خاکم شود عبیرآمیز» و وقتی از شور غوغا صحبت می کند «ش» را تکرار می کند و وقتی قصد دارد از لطافت و نوازش صحبت کند «ن» و «ز» را تکرار می کند: تنت به ناز طبیبان نیازمند مباد/ وجود نازکت آزرده ی گزند مباد؛ وقتی می خواهد از قوت و قاطعیت حرف بزند، انگار وی را به دادگاه برده اند و دارد از خود دفاع می کند: ما نگوییم بد و میل به ناحق نکنیم/ جامه کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم. این اَق که در قافیه آمده است به نوعی قاطعیت و کوبشی بودن و دفاع جانانه حافظ از خود را به ذهن متبادر می کند. وقتی می خواهد از باغ و درخت و پرندگان و گلستان بگوید چنین می سراید: سرو چمان من چرا میل چمن نمی کند/ همدم گل نمی شود یاد سمن نمی کند. وی در ادامه تصریح کرد: موسیقی حروف در شعر حافظ واقعاً بیداد می کند، شگفت انگیز است. برای نمونه به قول استاد شفیعی کدکنی، وقتی حافظ از دف صحبت می کند، فضا را با ضرب دف متناسب می کند: من که شب ها ره تقوا زده ام با دف و نی/ این زمان سر به ره آرم چه حکایت باشد. باقری به اعجاز شعر حافظ اشاره کرد و اعلام کرد: حافظ در یک بیت در مصرع اول از آیینه و در مصرع دوم از بوسه صحبت می کند؛ آیینه نماد حیرت است پس فضای مصرع اول با باز ماندن دهان و مصرع دوم با غنچه شدن لب همراه می شود: چشمم از آینه داران خط و خالش گشت/ لبم از بوسه ربایان بر و دوشش باد. این استاد ادبیات فارسی اظهار داشت: حافظ مهندس واژگان است، به این معنا که واژه ها را بی خود به کار نمی برد، واژه برای حافظ ابزار نیست گاهی خود واژه هدف است. کلمات بار معنایی و عاطفی ویژه ای دارند و حافظ در شعرش از همه بارهای معنایی کلمات استفاده می کند. باقری افزود: به عنوان مثال در شعر «ای نسیم سحر آرامگه یار کجاست/ منزل آن مه عاشق کش عیار کجاست»، حافظ واژه نسیم را متناسب با عیار به کار برده است و چون عیار با چابکی و سرعت همخوانی دارد نسیم نیز با عیار ارتباط برقرار می کند. وی یادآور شد: حافظ میان حس عاطفی و وزن و قافیه و ردیف و واژگانی که به کار می برد تناسب زیبایی ایجاد کرده است؛ مثلاً او برای غم واژه ای را به کار می برد که غم را به خوبی القا کند، برای شادی نیز همچنین، و واژگان را مهندسی شده به کار برده است و از تمام بار معنایی واژگان استفاده کرده است. باقری به تشریح وزن غزل های این شاعر خطه شعرپرور پارس اشاره کرد و اذعان داشت: از بین 500 غزل حافظ 135 غزل بر وزن رمل(فاعلاتن-فعلاتن-فعلاتن-فعلن) است. زیرا این وزن نزدیک ترین وزن به زبان عادی و گفت و گوی ماست و طوری صحبت کرده است که انگار با ما حرف می زند: رسم عاشق کشی و شیوه شهرآشوبی/ جامه ای بود که بر قامت او دوخته بود. نویسنده کتاب «فرهنگ شرح های حافظ» در ادامه خاطرنشان کرد: حافظ بیشترین بهره را از شاعران دیگر برده است اما نه بهره مندی ناشیانه؛ بلکه به مانند زنبور عسل که گرده های گل های مختلف را جمع می کند و در کندو به عسل تبدیل می کند. حافظ مانند زنبور عسل عمل می کند و از تمام شاعران پیش از خود و معاصرش بیت، مصراع، ردیف، قافیه و مضمون گرفته است اما در کندوی تخیل و خلاقیت شگفت انگیز خود به عسل تبدیل کرده است. وی تصریح کرد: حافظ یک گوهرشناس توانمند بود که توانست زیباترین اندیشه ها و تخیلات را از بهترین اساتید شعر فارسی بگیرد و آن را در ترکیبی جدید به ما ارائه کند و به نوعی از زیباترین اندیشه ها اندیشه های زیباتری بسازد. به عنوان مثال حافظ این شعر خاقانی را: «عاقبت منزل ما وادی گورستان است/ حالیا غلغله در گنبد افلاک انداز»، را تغییر داده است و به «عاقبت منزل ما وادی خاموشان است/ حالیا غلغله در گنبد افلاک انداز»، تبدیل کرده است و شعر خاقانی را با یک تغییر حسابگرانه و دقیق، از زمین به آسمان برده است. باقری با تاکید بر باز بودن شعر حافظ گفت: شعر حافظ متن باز و چندصدایی است و هیچ وقت کهنه نمی شود و تک معنایی و تک صدایی نیست. حافظ در عصر خفقان، ظلم، تعصب، خشک مغزی و ویرانگری، از عشق و مدارا و تساهل و تسامح صحبت می کند: آسایش دو گیتی تفسیر این دو حرف است/ با دوستان مروت با دشمنان مدارا. وی افزود: نکته دیگر، طنز بودن شعر حافظ است. حافظ شاعری طناز و شاد است و در شعر خود طنز را بسیار زیبا به کار می برد؛ بیشتر فضای شعر حافظ به شادی و امیدبخشی مربوط می شود: مژده ای دل که مسیحا نفسی می آید/ که ز انفاس خوشش بوی کسی می آید. یوسف گمگشته باز آید به کنعان غم مخور/ کلبه احزان شود روزی گلستان غم مخور. باقری اذعان کرد: حافظ در شعر خود اسطوره ای به نام رند ساخته است. رند انسان آرمانی شعر دیوان حافظ است، رند در دسترس است اما پیر مغان جنبه آرمانی و بسیار والا و دست نایافتنی دارد؛ رند دیندار است ولی متعصب و ریاکار نیست، عالم است و علم فروش نیست و مخالف ریاکاری و تظاهر است. رند عاشق پاکبازی است که اهل غرور نیست و فقط به درگاه خداوند نیاز دارد و از دیگران بی نیاز است. این ادیب معاصر خاطرنشان کرد: حافظ یک شاعر اندیشمند است که بنیان های فکری مشخصی دارد و پراکنده گو و پراکنده بین نیست؛ حافظ به یک خودشناسی رسیده است و می داند که چه کسی است و به کجا خواهد رسید. می دانست اگر تنها شعر عاشقانه بگوید به کپی سعدی تبدیل می شود و اگر صرفا شعر عارفانه بگوید کپی مولانا خواهد بود. باقری گفت: قرن هشتم قرن مکتب تلفیق بود و حافظ با گنجاندن تمام انواع ادبی انقلاب و تحولی در غزل ایجاد می کند و در عین حالی که غزلش عاشقانه است، عارفانه و سیاسی، فرهنگی و اجتماعی نیز هست. حافظ همه عرصه ها را در شعر خود دیده است و فرق وی با مولانا در همین است؛ مولانا فقط از آسمان گفته است اما حافظ گاهی زمینی است گاهی آسمانی؛ هم عشق زمینی دارد و هم گرایش های آسمانی. وی اظهار کرد: شاعرانی مانند مولانا، عطار و سنایی برای این دنیا چندان اصالتی قائل نبودند اما حافظ برای این دنیا و لذت های آن اصالت قائل است. حافظ مفاهیم ادبی را ابدی کرده است. هاله ای از ابدیت به آن پوشانده است و اکسیری بر آن ریخته است که هیچ وقت کهنه نمی شود. باقری در پایان تاکید کرد: حافظ گاهی اندیشه های عرفانی هم دارد. او انسان خودشکوفا است و به درجه خاصی از معرفت و خودشکوفایی رسیده است. عرفان مورد علاقه حافظ عاشقانه است نه عرفان خشک و زاهدانه؛ عرفان او عرفانی است که با رقص و پایکوبی و عشق همراه است و سهل و آسان گیری و عشق به خدا و نه ترس از عقوبت خدا در آن جای دارد. عرفان « حافظ شیرازی » عاشقانه و شعرش چندصدایی است خبرگزاری شبستان: عضو هیأت علمی دانشگاه خوارزمی گفت: عرفان مورد علاقه حافظ عاشقانه است نه عرفان خشک و زاهدانه؛ و شعر او متن باز و چندصدایی است و هیچ وقت کهنه نمی شود.
چهارشنبه ، ۲۲مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: شبستان]
[مشاهده در: www.shabestan.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 17]
-
گوناگون
پربازدیدترینها