واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
خواص سويق سَويق : به آن در فارسى قديم ، «پِست» گفته مىشد . امروزه به آن «قاووت» يا «پوره» مىگويند . گفتنى است كه لغتنامه دهخدا لفظ «قاووت» را تركى مىداند كه غالبا به معناى آرد حبوبات بريانشده است ؛ ليكن اين واژه ، گاه در مورد غير حبوبات (مانند برخى ميوهها يا ترهبار) نيز كار برد دارد . علاّمه مجلسى مىگويد: از [گفته] كلينى چنين برمىآيد كه «سويق» ، درصورتى كه در روايات ، همراه با قيدى [مانند جو ]نباشد ، به معناى «سويق گندم» است ؛ چرا كه مىگويد: «باب انواع سويقها و برترىِ سويق گندم» و سپس در ذيل اين عنوان ، حديثهايى را مىآورد كه در آنها واژه «سويق» ، بدون صفت يا مضافٌ اليه ، آمده است. شهيد در الدروس گفته است: «درباره سويق و سود آن ، روايتهاى فراوانى رسيده و كلينى، سويق را به معناى سويق گندم ، دانسته است». مؤلّف بحر الجواهر گفته است: «از هفت چيز ، سويق مىسازند: گندم، جو، كُنار، سيب، كدو، دانه انار و شلغم. همه اين انواع ، طبع را مهار مىكند، قى و دلشورهاى را كه از صفرا زاده مىشود ، از ميان مىبرد، رطوبت معده را خشك مىكند ، و اگر قدرى سويق جو با آب و مقدار اندكى شير برداشته و خشخاش بو داده ساييده با آن مخلوط شود ، براى شكم رَوى ، سودمند است ، نيشزدگىها را تسكين مىدهد و خواب مىآورد». ابن بيطار ، به نقل از رازى گفته است: «هر سويقى با چيزى كه از آن ساخته مىشود ، تناسب دارد . براى نمونه، سويق جو ، از سويق گندم ، سردتر است، به همان اندازه كه خودِ جو ، طبعى سردتر از گندم دارد. اين سويق ، همچنين نفخ بيشترى پديد مىآورد. از ميان همه سويقها ، استفاده از سويق گندم و سويق جو ، بيشتر است و اين هر دو ، نفخآور و موجب كندتر شدن حركت غذا از معده به پاييناند. البتّه، اگر اين دو نوع سويق ، كاملاً با آب جوشانده و سپس از پارچهاى درشتباف گذرانده شوند و بدين ترتيب ، آب آنها جدا شود و به صورت لقمههايى فشرده درآيند و سپس همراه با آب سرد و شكر ، نوشيده شوند ، از نفخ آنها كاسته مىگردد و چنانچه در تابستان در اوّل صبح ، مصرف شوند ، براى اشخاص حرارتى و برافروختهمزاج ، سودمند خواهند بود و مانع تبها و بيمارىهاى ناشى از گرممزاجى مىشوند و همين ، از بالاترين منافع آن است . كسى كه اين نوع سويق را بخورد ، در آن روز نبايد ميوه تر، خيار و سبزى بخورد ، يا دست كم نبايد از اين چيزها زياد بخورد ؛ امّا سرماديدگان و كسانى كه به نفخهايى در شكم يا دردهايى مزمن در پشت و مفاصل مبتلا هستند و همچنين پيران و كسانى كه مزاجى كاملاً سرد دارند ، نبايد از اين سويق هيچ بخورند. اگر هم به خوردن آن ناچارند ، آن را پس از چند بار شستن در آب گرم و همراه با پانيد و عسل ، پس از درآميختگى با زيتون و روغنِ وندانه و همچنين روغنِ گردو، با طبع خود مناسب سازند. هر چند سويق جو از سويق گندم ، سردتر است، امّا از آن روى كه گندم نسبت به جو آب بيشترى مصرف مىكند ، سويق گندم سردكنندگىِ بيشترى براى بدن دارد و بويژه رطوبتبخشى آن به طبع انسان ، بيشتر است . به همين دليل ، براى كسانى كه به رطوبتبخشى به بدن نياز دارند ، سودمندى بيشترى دارد. برعكس، سويق جو ، براى كسانى كه به خشك كردن طبعْ نياز دارند ، مناسبتر است. چنين كسانى ، معمولاً داراى بدنهايى سِتَبر ، پُرگوشت و پُرخون هستند، در حالى كه گروه نخست ، بدنهايى تكيده، كمگوشت و زردرنگ دارند. از اين دو نوع سويق كه بگذريم ، ديگر انواع سويق ، به عنوان غذا مصرف نمىشوند و [ تنها ، ]مصرف دارويى دارند، آن گونه كه سويق كُنار ، سويق سيب و انار ترش ، براى مهار كردن شكم و حرارت دادن بيشتر به آن ، به كار مىروند، يا از سويقِ خرنوب و سنجد ، براى مهار كردن طبع ، استفاده مىشود (بحار الأنوار : جلد 66 صفحه 283). امام صادق عليهالسلام می فرمایند: السَّويقُ يَهضِمُ الرُّؤوسَ؛ سويق،كلّهپاچه را هضم مىكند . الكافي ، جلد 6 ، صفحه 306 ، حديث 10 درمكارم الأخلاق به نقل از على بن سليمان آمده: أكَلنا عِندَ الرِّضا عليهالسلام رُؤوسا فَدَعا بِالسَّويقِ ، فَقُلتُ : إنّي قَدِ امتَلأتُ؛ نزد امام رضا عليهالسلام كلّه پاچه خورديم . پس سويق خواست . گفتم : من سير شدهام . فرمود : «اندكى از سويق ، كلّه پاچه را هضم مىكند و دواى آن است» . مكارم الأخلاق ، جلد 1 ، صفحه 354 ، حديث 1154 امام باقرعليهالسلام می فرمایند: ما أعظَمَ بَرَكَةَ السَّويقِ ! إذا شَرِبَهُ الإِنسانُ عَلَى الشِّبَعِ أمرَأَهُ وهَضَمَ الطَّعامَ ، وإذا شَرِبَهُ الإِنسانُ عَلَى الجوعِ أشبَعَهُ ، ونِعمَ الزَّادُ فِي السَّفَرِ وَالحَضَرِ السَّويقُ؛ سويق، چه قدر پُربركت است! اگر انسان در حالى كه سير است ، آن را بخورد ، غذا را گوارش مىدهد و اگر در حالى كه گرسنه است ، بخورد ، او را سير مىسازد . سويق ، چه نيكو توشهاى در سفر و در حضر است ! بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 278 ، حديث 13 امام صادق عليهالسلام می فرمایند: السَّويقُ يُنبِتُ اللَّحمَ ، ويَشُدُّ العَظمَ؛ سويق ، گوشت مىروياند و استخوان را استحكام مىبخشد . الكافي ، جلد 6 ، صفحه 305 ، حديث 3 66 امام صادق عليهالسلام می فرمایند: اِسقوا صِبيانَكُم السَّويقَ في صِغَرِهِم ؛ فَإِنَّ ذلِكَ يُنبِتُ اللَّحمَ ، ويَشُدُّ العَظمَ؛ به كودكانتان در خردسالىشان سويق بدهيد ؛ چرا كه گوشت مىروياند و استخوان را استحكام مىبخشد . المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 288 ، حديث 1941 امام صادق عليهالسلام می فرمایند: مَن شَرِبَ السَّويقَ أربَعينَ صَباحا اِمتَلَأَ كِتفاهُ قُوَّةً؛ هر كس چهل روزْ سويق بخورد ، بازوانش پُرتوان مىشود . الكافي ، جلد 6 ، صفحه 306 ، حديث 12 امام صادق عليهالسلام می فرمایند: شُربُ السَّويقِ بِالزَّيتِ يُنبِتُ اللَّحمَ ، ويَشُدُّ العَظمَ ، ويُرِقُّ البَشَرَةَ ، ويَزيدُ فِي الباهِ؛ خوردن سويق با روغن زيتون، گوشت مىروياند ، استخوان را استحكام مىبخشد ، پوست را نازك مىكند و بر توان جنسى مىافزايد . بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 276 ، حديث 6 امام صادق عليهالسلام می فرمایند: اِملَؤوا جَوفَ المَحمومِ مِنَ السَّويقِ ؛ يُغسَلُ ثَلاثَ مَرّاتٍ ، ثُمَّ يُسقى؛ درون تبدار را از سويق ، پُر كنيد . سه بار در آب شسته شود و آنگاه به او خورانده شود . المحاسن ، جلد 2 ، صفحه 289 ، حديث 1947 امام صادق عليهالسلام می فرمایند: السَّويقُ يُجَرِّدُ المِرَّةَ وَالبَلغَمَ مِنَ المَعِدَةِ جَردا ، ويَدفَعُ سَبعينَ نَوعا مِن أنواعِ البَلاءِ؛ سويق ، تلخه را از تن ، و بلغم را از معده ، كاملاً جدا مىكند و هفتاد گونه بلا را دور مىسازد . بحار الأنوار ، جلد 66 ، صفحه 279 ، حديث 18 امام كاظم عليهالسلام می فرمایند: السَّويقُ ومَرَقُ لَحمِ البَقَرِ يَذهَبانِ بِالوَضَحِ؛ سويق خشك و آب گوشت گاو ، پيسى را از ميان مىبرند . الكافي ، جلد 6 ، صفحه 311 ، حديث 7 378 منبع: www.hadithcity.com
#پزشکی#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 522]