واضح آرشیو وب فارسی:فارس:
دانشگاهها چه نقشی را در رقابتهای پارلمانی زمستان امسال بازی خواهند کرد؟
طبیعی است که اگر همچنان شاهد کش و قوسهای سیاسی و حزبی در دانشگاهها و درگیریها و انتشار نشریات پرحاشیه سیاسی باشیم، انتظار ارتقای فرهنگ سیاسی را نباید داشت.
هر سال مهر که میشود، حساسیتها برای رصد اتفاقات در دانشگاهها بیشتر میشود. این حساسیتها در این دولت تا به آنجا بالا گرفت که در پی اتفاقاتی به صدور کارت قرمز مجلس برای وزیر علوم منتهی شد و حالا در سال انتخابات، ماه مهر درحالی فرارسیده که روشن نیست چه سیاستگذاریهایی برای مدیریت نشاط سیاسی دانشگاهها صورت گرفته است. پیشینه رقابتهای انتخاباتی در ایران نشان میدهد که همواره دانشگاهها یکی از مهمترین مراکزی بودهاند که فضای سیاسی در کشورمان را شکل میدهد. دانشجویان بهسبب ویژگی آرمانخواهی، آگاهی، استقلال نسبی از ملاحظات مادی و خانوادگی و هیجانات و انرژی بالا ناشی از اقتضائات سنی، همواره از کانونهای نشاطآفرینی سیاسی بودهاند، اما این نشاط در نبود مدیریت کارآمد گاهی به حوادثی چون 18 تیر 78 و یا خرداد 82 و تیر 88 منتهی شده است. مرز نشاط و بحران سیاسی در دانشگاه بدیهی است دولت نمیخواهد مرز میان نشاط و بحران سیاسی در دانشگاه را بشکند. تجربه نشان داده است که بحرانی شدن وضعیت دانشگاهها حتی به نفع دولتی که برخی عناصر آن سببساز این بحرانآفرینی شدهاند نیز نبوده و معمولا این بحرانها جز سرخوردگی سیاسی قشر دانشجو حاصلی دیگر در بر نداشته است. با این حال بهنظر میرسد هنوز برخی با تکیه بر همان تزهای قدیمی «فشار از پایین»، بدشان نمیآید که از دانشجویان بهعنوان گروهی استفاده کنند که قابلیت خنثیسازی برخی تندروهایها در جریان مقابل را دارند. در نظر این عده، اعتدال، نه پرهیز از تندروی، بلکه ایجاد تندرویهای متقابل است تا با مکانیزم «موازنه منفی»، این دو قطب تندروی یکدیگر را خنثی کرده و میانهروها بتوانند میدانداری کنند. این فهم انحرافی از اعتدال در واقع مجوز هرگونه تندروی را صادر کرده و اصولا این افراطیگری را لازمه رسیدن به اعتدال سیاسی معنا میکند؛ هرچند تجربه دهههای هفتاد و هشتاد شمسی در ایران ناکارآمدی چنین تاکتیکهایی را برملا میکند. هرچه هست، اکنون بهنظر نمیرسد هواداران تز «تندروی متقابل» امروز وزن قابل توجهی در محافل دانشگاهی داشته باشند. روشن است که فضای سیاسی ایران در شرایط کنونی مهیا آشوب و بحران و دوقطبیهای دردسرساز نیست و دانشگاهیان به فهم بالایی در حوزه سیاسی رسیده و اجازه نمیدهند از آنها بهعنوان خنثیکنندگان فشار افراطیون طرف مقابل بهرهبرداری شود. دانشگاه، کانون علمی یا حزب سیاسی با وجود زمینههای مثبت برای برقراری اعتدال سیاسی در دانشگاهها، ایجاد فضای تبلیغاتی در آستانه انتخابات میتواند محملی برای برهم خوردن آرامش کنونی باشد. شکلگیری برخی احزاب پرحاشیه و پارهای اظهارنظرها درباره ضرورت احیای جنبش دانشجویی نشان میدهد که هنوز هم مرز مشخصی میان دانشگاه و شاخههای دانشجویی احزاب بهوجود نیامده و برخی فعالان سیاسی بدشان نمیآید سناریوی سیاسیسازی دانشگاه و استفاده از دانشجویان بهعنوان خط مقدم جدال سیاسی را کلید بزنند. شاید باز گذاشتن دست برخی احزاب بتواند عطش سیاسیون برای نفوذ در دانشگاه را کاهش دهد، با این حال بیم آن میرود که در نبود فرهنگ تحزب، دوباره سیاستمداران داخلی بخواهند ضعفهای تشکیلاتی خود را با تکیه بر ظرفیتهای دانشگاهی جبران کنند. در همین راستا بهنظر میرسد وزارت کشور همزمان با صدور مجوز برای احزاب میبایست برنامههایی را برای ارتقای فرهنگ سیاسی به اجرا گذارد. برنامههایی که مانع از آن شود تا مرزهای دانشگاه و حزب فروریخته و دانشگاه بهعنوان قطب تولید علم در کشور، تبدیل به جبهه رویارویی سیاسی شود. تولید گفتمان «مطالبه علمی» در دانشگاه با این وجود برکسی پوشیده نیست که دانشگاهها همزمان با رقابتهای پارلمانی زمستان امسال فعالتر از همیشه خواهند شد. دانشگاهیان مطالباتی جدی از بهارستان دارند و همین مطالبات میتواند به نقشآفرینی اساتید و دانشجویان در انتخابات بینجامد. با وجود اینکه برخی تلاش میکنند تا مطالبات دانشگاهیان از مجلس را به برخی موضوعات پرحاشیه سیاسی تقلیل دهند، اما بهنظر میرسد دانشگاهیان فراتر از برخی مطالبات سیاسی، از مجلس انتظار دارند تا راه را برای تولید علم و پژوهشهای کاربردی هموار کرده و بودجه پژوهش، حمایت از نخبگان و طرحهایی که به افزایش کیفیت دانشگاهها منتهی شود را جدیتر از قبل دنبال کند. چنین است که باید منتظر بود تا دانشگاه در انتخابات امسال فعال شود، اما چه بهتر که این فعالیت به تولید گفتمانی علممحور بینجامد که براساس آن، دانشگاه بهعنوان کانونی مرجع برای اثرگذاری سیاسی، سایر رأیدهندگان را به مواجهه علمی و منطقی با موضوع انتخابات و مجلس فراخوانده و دانشجویان مانع از آن شوند که برخی فعالان سیاسی مسیر مطالبات دانشجویی را منحرف کنند. آزمون اسفند برای دولت و دانشگاه اسفند 94 آزمونی برای دولت و جامعه دانشگاهی ایران است که نشان میدهد آیا بسترهای لازم برای اینکه نخبگان بهجای دنبالهروی از برخی فعالان سیاسی، قدرت اثرگذاری بر آن ها را پیدا کردهاند یا نه. طبیعی است که اگر همچنان شاهد کش و قوسهای سیاسی و حزبی در دانشگاهها و درگیریها و انتشار نشریات پرحاشیه سیاسی باشیم، انتظار ارتقای فرهنگ سیاسی را نباید داشت، اما اگر دانشگاهیان توانستند از طریق مبانی علمی، مطالبات عمومی از مجلس را جهت داده و به احزاب و گروههای سیاسی برای گزینش شعارهای انتخاباتی خود خط دهند، آنگاه باید نوید تحولات جدی در سپهر فرهنگ سیاسی کشور را داد. از امروز تا هفتم اسفند فرصت چند ماههای برای قضاوت درباره فرجام فرهنگ سیاسی در ایران وجود دارد که باید به دقت آن را رصد کرد. محمود هرندی منبع: رصد، پایگاه تحلیلی دفتر پژوهش انتهای متن/
94/07/13 - 00:45
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 61]