واضح آرشیو وب فارسی:نصر نیوز: نصر: در سال های اخیر مهاجرت به یکی از مشکلات فرهنگی و اجتماعی استان اردبیل تبدیل شده است، پدیده ای که صرفاً بروز آن طرح می شود و دلایل و چرایی وقوع آن مورد بررسی قرار نمی گیرد.به گزارش نصر به نقل از مهر،بر اساس نتایج سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۰، در دوره زمانی سال های ۸۵ تا ۹۰ درمجموع ۲۶ هزار و ۳۹۱ نفر از سایر استان های کشور به استان اردبیل مهاجرت کرده اند. بر اساس آمارهای ارائه شده از سوی مرکز آمار ایران در مقابل رقم مهاجرپذیری که به نظر می رسد قابل توجه است در بازه زمانی ذکرشده ۴۰ هزار و ۳۰۶ نفر نیز از استان اردبیل به استان های دیگر مهاجرت کرده اند. بدون در نظر گرفتن مهاجرانی که از خارج کشور آمده اند و یا از استان به خارج کشور رفته اند و همچنین بدون لحاظ مهاجرانی که محل اقامت آن ها نامعلوم است استان اردبیل بیشتر مهاجر فرست بوده است تا مهاجرپذیر؛ روندی که در سال های بعد و تاکنون تداوم دارد. در مقایسه وضعیت شهرستان های ده گانه استان مشاهده می شود که تنها شهرستان مهاجرپذیر استان شهرستان نیر است و در سایر شهرستان ها مهاجر فرستی بر مهاجرپذیری غلبه دارد. بااین وجود وجه جدید مهاجرت در استان اردبیل با توجه به اینکه بیش از ۳۶ درصد از جمعیت آن در روستاها ساکن است به مهاجرت از روستاها به شهرها مرتبط است. چه مهاجرت هایی که در داخل استان انجام می شود و چه مهاجرت هایی که از روستاهای استان به استان های دیگر ازجمله استان تهران و استان های جنوبی به ثبت می رسد. مهاجرت های تکان دهنده که بارها از سوی مسئولان استانی طرح شده و اغلب دلایل قابل توجهی پشت پرده دارد موجب تغییر موازنه های جمعیتی شده است بطوریکه اخیراً فرماندار اردبیل از فاصله گرفتن جمعیت مرکز استان با شهرهای دیگر هشدار داد. باوجود اهمیت این موضوع بررسی علل مهاجرت از روستا به شهر اغلب مورد غفلت است و صرفاً نبود شغل مطرح می شود، این درحالی که کارشناسان دیدگاه دیگری دارند و معتقدند مهاجرت چندوجهی است و نمی توان در یک یا دو علت آن را محصور کرد. بر همین اساس کارشناس بازار اصغر مناف زاده گفت تا نتایج این گفتگو فتح بابی باشد برای بررسی عمیق تر و ریشه دار دلایل مهاجرت از روستا به شهر در استان اردبیل. به عقیده شما شاخصه های مهاجرت روستا- شهر چیست و کدام یک بر دیگری برتری دارد؟ بررسی ها نشان می دهد علل مهاجرت روستا- شهر در چهار شاخص اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، جمعیت شناسی و طبیعی – کشاورزی خلاصه شده است؛ اما اگر از بین این علت ها بخواهیم برجسته ترین را جدا کنیم باید گفت علت اقتصادی بیشترین فراوانی را از آن خودکرده و بیش از ۵۰ درصد عوامل مهاجرت روستا- شهر را تبیین می کند. در علت اقتصادی چه مشکلاتی موجب می شود روستایی خانه و کاشانه خود را رها کند و آیا با برنامه های توسعه اقتصادی روستاها می توان این مهاجرت را معکوس کرد؟ در بین عوامل اقتصادی، کمبود تسهیلات در روستا و بیکاری از بقیه مهم ترند. می توان گفت که با ارائه امکانات و تسهیلات موردنیاز برای روستاها به خصوص با در نظر گرفتن انتظارات نسل جوان و ایجاد اشتغال در روستاها می توان از هجوم بی رویه این مهاجران به شهرها جلوگیری کرد. ببینید بیشترین مهاجرت از سوی نسل جوان انجام می شود پس تأمین نیاز این نسل اهمیت ویژه دارد. شما به عوامل فرهنگی اشاره کردید. اندازه گیری این عوامل به چه شکلی مقدور است و آیا می توان برگ خرید برای آن تعیین کرد؟ عوامل اجتماعی و فرهنگی ازنظر فراوانی دومین علت تبیین کننده مهاجرت روستا – شهر است. هرچند دسته بندی عوامل اجتماعی و فرهنگی بسیار مشکل است ولی مسلماً نبود مراکز دانشگاهی و کمبود مقاطع تحصیلی آموزش وپرورش به خصوص در مقطع متوسطه در روستاها، کمبود امکانات تفریحی و سرگرمی و فقر برنامه های فرهنگی می تواند از برگ خریدهای قابل توجه باشد. علت اقتصادی بیشترین فراوانی را از آن خودکرده و بیش از ۵۰ درصد عوامل مهاجرت روستا- شهر را تبیین می کند.علاوه بر این منشأ مهاجرت های زنجیره ای را می توان در دو عامل اجتماعی و فرهنگی جستجو کرد؛ به طوری که بر اساس آمارهای استخراج شده حدود ۳۰ درصد مهاجرت های ناشی از عوامل اجتماعی و فرهنگی به واسطه تبعیت از اقوام و ارتباط با شهر صورت می گیرد. چه عاملی مهاجرت گسترده و گروهی را در روستاها تشدید می کند؟ ازجمله عوامل اجتماعی که با کاهش آن می توان از مهاجرت های بی رویه روستاییان به شهرها جلوگیری کرد، اختلافات محلی در روستاهاست. اختلافات محلی حتی می تواند باعث مهاجرت های دسته جمعی روستاییان نیز شود. درعین حال نباید به عامل جمعیت شناسی که ۶/۶ درصد علل مهاجرت روستا – شهر را تبیین می کند، بی توجه بود. هرچند به نظر می رسد با بهبود بسترهای عوامل اقتصادی این یک مورد می تواند خودبه خود حذف شود و یا تأثیرات آن به حداقل برسد. شما به عوامل کشاورزی و طبیعی اشاره داشتید. درحالی که سهم قابل توجهی از جمعیت استان ساکن روستاها هستند و معیشت عمده آن ها کشاورزی است، چه عواملی مهاجرت های طبیعی را تشدید می کند؟ عوامل طبیعی و کشاورزی بیشتر حول محور آب وخاک می چرخد. حق نسق (آب وخاک) در جوامع روستایی ازلحاظ اقتصادی، اجتماعی و غیره تعیین کننده است و نوسانات در این حق می تواند تغییراتی را در رفتار کشاورزان به وجود آورد؛ بنابراین، یکی از راه های جلوگیری از مهاجرت کشاورزان به جوامع شهری، تهیه زمین و آب کافی و مناسب برای این قشر روستایی است. بر اساس دیدگاه شما اغلب روستاییان به دلیل مشکلات معیشتی مهاجرت می کنند. در این میان آیا جذابیت شهر تعیین کننده نیست؟ درمجموع می توان گفت که نقش عوامل دافعه روستایی در مهاجرت روستا – شهر بیشتر از سایر عوامل به خصوص عامل جاذبه شهری است. برخلاف تصور عمومی که زرق وبرق شهری را عاملی مهم در مهاجرت روستاییان به شهر می داند، نقش دافعه های روستایی تعیین کننده تر است. به عقیده بنده مهاجران روستا- شهر در اثر دافعه های روستایی است که مجذوب جوامع شهری می شوند نه اینکه جوامع شهری فی نفسه مجذوب کننده باشند. در کنار عواملی که برشمردید راهکارهایی آیا می توان برای کاهش نرخ مهاجرت قائل شد؟ ازجمله درک نسل جوان جوامع روستایی و سوق دادن تسهیلات و امکانات روستایی در جهت انتظارات این نسل، ایجاد اشتغال در جوامع روستایی از طریق کارهای جنبی غیر کشاورزی، ارتقا تسهیلات آموزشی در جوامع روستایی، ارتقا امنیت روستاها از طریق کاهش اختلافات محلی، ارائه تسهیلات بیشتر برای روستاییان در جهت به کارگیری زمین های بایر، ایجاد سد یا چاه های عمیق در روستاها برای تأمین آب موردنیاز برای کشاورزی، کاستن از جاذبه مشاغل کاذب شهری، ایجاد محدودیت هایی در جوامع شهری برای اسکان افراد در حاشیه شهرها و مهم تر از همه ایجاد نهادی برای سازمان دهی جریان های مهاجرت که در برخی کشورها ازجمله چین تجربه می شود ضروری است. برای جلوگیری از مهاجرت بی رویه روستاییان به شهرها باید متناسب با دلایل و عوامل رفتار کرد. ممکن است در یک روستا یکی از این عوامل یا چند مورد برجسته باشد و بااین وجود وقتی به علت بروز مهاجرت توجه نشود نمی توان به نتیجه مطلوب دست یافت. ................................... خبرنگار: ونوس بهنود ......................................
چهارشنبه ، ۱مهر۱۳۹۴
[مشاهده متن کامل خبر]
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نصر نیوز]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]