واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: آیین های ریشه دار عروسی و ازدواج در بوته فراموشی اردبیل - ایرنا - آیین های ازدواج در مناطق مختلف اردبیل که بر اساس سنت های ریشه دار در طول زمان به عرف نیکو تبدیل شده بود کم کم در میان هیاهوی ماشینی شدن زندگی در حال اضمحلال و نابودی است.
این آیین ها که در ابعاد مختلف زندگی اجتماعی منطقه ریشه دوانده بود هم اکنون به سرعت در حال نابودی است و این اضمحلال در کنار خود پدیده های غیر معمول و عجیب و غریبی را که وصله ناجور بر فرهنگ و رسوم منطقه است به ارمغان می آورد. ازدواج و عروسی بعنوان یکی از مهمترین ارکان زندگی اجتماعی در گذشته های نه چندان دور با سبک و آیین هایی که متضمن استحکام پایه های خانواده ها ، احترام بزرگان و نشاط اجتماعی بود در استان اردبیل برگزار می شد. در گذشته در آیین های ازدواج تقریبا تمامی گروههای اجتماعی از کوچک و بزرگ و کهنسال مشارکت داشتند و هر آیین عروسی نه تنها برای خانواده بلکه برای اهالی روستا، محله و ایل و تبار شادی و نشاط به همراه داشت. در این آیین ها بزرگان و سالخوردگان اساس و شالوده ماجرا بودند و به دنبال آن هریک از قشرهای اجتماعی به نوعی در آن مشارکت داشته و روح انساندوستی ، تعاون و نشاط در زندگی اجتماعی تزریق می شد. آیین های عروسی در اردبیل از خواستگاری و بله برون گرفته تا پارچا کسدی، جهیزاوستی ،خنایاخدی ، بندی تختی و .. هریک آداب ویژه خود را داشت که بیشتر آن بر اساس تعاون ، شور و نشاط و احسان و همیاری برگزار می شد. هر مراسم جشن عروسی در منطقه برای دهها خانواداه تا چندین روز شادی و نشاط به همراه داشت و اثرات اجتماعی این آیین ها بر زندگی اجتماعی کاملا هویدا بود. شهین باباپور بانوی 59 ساله اردبیلی می گوید: زمانی در اردبیل اقوام دور و نزدیک عروس و داماد برای مشارکت در امر ازداج از پخت و پز تا خرید و تدارک عروسی دعوت و جمع بزرگ شادی و شادمانی تشکیل می شد و این اقدام علاوه بر ایجاد همبستگی بین اقوام، شور و نشاط نیز به دنبال داشت. باباپور افزود: در گذشته زمان عروسی ها چندین روز بود و هر روز به بهانه ای از جمله بردن پارچه به عروس ، بردن عروس به خیاطی برای دوختن لباس عروسی ، بردن عروس به آرایشگاه و بردن عروس به صورت دسته جمعی به حمام ، فامیل ها و دوستان و اقربا دور هم جمع می شدند. به گفته وی ، امروزه این آیین های نیکو در حال از بین رفتن است و مراسم های عروسی به بهانه های مختلف در حال کوتاه شدن و در عین حال پرخرج و تجملاتی شدن هستند. او می افزاید: عروس و دامادها با این عقیده که فقط یک مراسم ازدواج می گیرند ، تمام تلاش خود را وقف پربارتر کردن همان یک مراسم می کنند و این در حالی است که در بسیاری مواقع شور و حرارت عروسی های گذشته را دارا نبوده و در عین حال خرج های کلانی نیز روی دست زوج های جوان می گذارد. امروزه خانه ها و محلات کمتر شاهد آیین های عروسی می باشند، مد شدن برگزاری عروسی در سالن ، تالار ، هتل ، باغ با هزینه های آنچنانی باعث شده نه تنها در منازل مسکونی خبری از عروسی نباشد ، بلکه نوعی برخورد رسمی بی روح نیز بر عروسی ها حکمفرما باشد. امروز دیگر شرکت در عروسی ها چندان برای میهمانان شادی و نشاط بدنبال نداشته و برای بسیاری ملال آور و تحمل آن همراه با اذیت می باشد. بسیاری از شهروندان اردبیلی همچنان با حسرت آیین ها و مراسم عروسی گذشته را یاد می کنند و معتقدند که عروسی های امروز بسیار یکنواخت و کسل کننده شده و این در حالی است که در گذشته هر آیین عروسی نشاط و سرزندگی در پی داشت و به نوعی مزه آن تا چندین ماه بر دل و جان خانواده ها باقی می ماند. امروزه آیین های عروسی بشدت فردی شده و در آن کم کم تاثیر بزرگان فامیل در حال فروپاشی است ، در بیشتر مواقع عروس و داماد تصمیم گیر تمامی مسایل هستند ، ریش سفیدان و بزرگان خانواده هر روز نقششان در آیین های اجتماعی کمتر و کمتر شده و مشارکت به حداقل می رسد.وابستگی های فامیلی هر روز کمتر و کمتر و دایره فامیل و دوستان در حال محدود شدن می باشند. عبدالله یک پیرمرد اردبیلی می گوید: هنوز عروسی ها در میدان روستا ، حضور مردان و زنان روستا پشت بام ها ، هلهله اهالی روستا ، پرتاپ سیب قاچ شده از سوی داماد ، نوای عاشق ها و ضربه پنجه ها بر دف ، اسب سفید ، عروس با روبند قرمز بر صورت بر خاطرم مانده است ، گذر به آن ایام دور همچنان شادی آور و فراموش نشدنی است و این در حالی است که به همین سادگی مراسم عروسی چندین نوه را در لابلای بوق خودروها و تشریفات خشک تالارها بکلی از یاد برده ام و چیز زیادی از آنها را به خاطر ندارم . یکنواختی کسل کننده ارمغان عروسی ها و آیین های ازدواج امروزی است. در عروسی ها هزینه های بسیاری صرف می شود ، ولی لذت گذشته در این مراسم های ماشینی دیده نمی شود.همه مردم با تقلید از همدیگر حتی نوع غذاهایی را که در تالارها برای میهمانان خود صرف می کنند بسیار یکنواخت انتخاب می کنند و همه به هنگام رفتن به عروسی ها می دانند چه غذایی و چه منظره ای در انتظار آنهاست . یک جامعه شناس با اشاره به تغییرات ازدواج و آیین های عروسی در طول زمان گفت: علاوه بر دگرگونی در اهداف و انگیزه های ازدواج، رسم و رسوم آیین های عروسی نیز در منطقه دستخوش تغییر زیادی شده است. میرناصر داودزاده افزود: در گذشته منطق و کمتر عاطفه و عشق در ازدواج نقش داشتند اما از چند دهه پیش پدیده عشق و آنچه ازدواج آگاهانه از آن نام برده می شود در خانواده ها رسوخ پیدا کرده و دست ریش سفیدان خانواده ها در انتخاب همسر برای فرزندان تا حد زیادی کوتاه شده است. وی بروز این پدیده را همراه با مزایا و معایبی ذکرکرد و گفت: این تغییر هم دارای وجه مثبت و هم منفی بوده است ، از یک طرف باعث شناخت بیشتر در ازدواج شده و از طرفی دست خانواده ها را از ارایه نظرو مشورت و انتقال تجربه کوتاه می کند. وی با اشاره به آیین های تغییر یافته عروسی ها نیز افزود: در گذشته از هزینه های میلیونی برای تالارها و تزیین گران ماشین های عروسی خبری نبود. وی ادامه داد : در گذشته خواستگاری ها ، بله برون ، دوران نامزدی ، عقد و عروسی و جهیزیه برون در قالب آیین های خاصی برگزار می شد و می توان گفت که این آیین ها باعث تقویت پایه های ازدواج می شد. داودزاده گفت: برگزاری عروسی ساده به معنای حذف آیین ها نیست، چرا که آیین ها باعث استحکام ازدواج و خانواده و باعث تلطیف روحیه افراد می شود. او ادامه داد : منظور از آسان کردن ازدواج ایجاد زمینه ذهنی و احساسی در فرد برای ازدواج است که باید در جامعه و مدرسه و خانواده انجام شود. این کارشناس اجتماعی تغییر آیین ها و سبک ازدواج و عروسی در جامعه را ناشی از برزو شکاف نسلی ، تغییر دیدگاه در باره مفهوم زندگی ، ضعف عقلانیت و احساس مسئولیت دانست. وی با بیان اینکه برگزاری آیین های عروسی باید از افراط و تفریط به دور باشد ، گفت: در برخی عروسی های امروزی مشاهده می شود که حلال و حرام در آیین ها رعایت نشده و برخی نیز عروسی های در خارج از قالب های شاد برگزار می کنند. وی ایجاد تعادل در برگزاری آیین های عروسی در حال حاضر را ضروری دانست و افزود: باید سبک های جدید در چارچوب شرع و متناسب با شرایط روحی مردم در برگزاری آیین های عروسی مد نظر قرار گیرد. گزارش : مینا میرقاسمی 3006/6016
31/06/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 9]