واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
دکتر «مهدی محسنیان راد» از تغییر سبک زندگی میگوید تفاوتهای میان نسلی نتیجه فناوریهای نوین اختلاف، شکاف یا تفاوت نسل قدیم و جدید ازجمله موضوعاتی است که امروزه جزو دغدغههای بسیاری از کارشناسان است. بسیاری معتقدند که وسایل ارتباطی نوین باعث ایجاد فاصله میان نسل گذشته و کنونی شده است. با دکتر «مهدی محسنیان راد» استاد علوم ارتباطات در این باره گپ و گفتی داشتیم که مشروح آن در ادامه میآید.
برخی معتقدند وسایل ارتباط جمعی و رسانه های مجازی ازجمله مهم ترین عوامل برای ایجاد فاصله میان نسل جدید و نسل قدیم است. آیا شما هم چنین نظری دارید؟ وقتی برق اختراع شد در آمریکا به تمام مناطق داده شد. براساس تحقیقات صورت گرفته عمومی شدن این فناوری جدید، سبک زندگی مردم را تغییر داد. مثلا ساعت خواب تغییر پیدا کرد. تا قبل از این اکثریت مردم زودتر می خوابیدند، اما اختراع برق باعث شد که مردم دیرتر بخوابند. نمونه هایی از این دست فراوان است. فناوری های نوین باعث تغییر رویه زندگی مردم شده است. این فناوری ها نیازهایی را که تا آن موقع تامین نمی شده برآورده کرد. در گذشته پسر و دختری که قصد داشتند با گروه همسالان خود گفت وگو کنند و حضور در منزل و بعد مسافت و...، امکانی را برای این ارتباط کلامی فراهم نمی کرد، اما در شرایط کنونی هر کسی می تواند با در اختیار داشتن برخی ابزارهای نوین با هر فردی که دوست دارد گپ و گفت داشته باشد و از این حیث محدودیت زمانی نیز برای او وجود ندارد. بنابراین فناوری های جدید نیازهای نسل جوان را در حیطه های مختلف برآورده کرده است. از نظر من این شیوه را نباید اختلاف یا شکاف بین نسل ها قلمداد کرد، بلکه این نوعی از تغییر سبک زندگی است. یک مثال دیگر، در دهه 60 جامعه ایرانی صرفا بیننده دو کانال تلویزیونی بود و از خیلی از اتفاقات و رویدادها بی خبر بود، اما در شرایط کنونی با تعدد کانال های تلویزیون و فضاهای ارتباطی افراد در جریان بسیاری از رویدادها و تحولات قرار می گیرند. نبود چنین وسایل ارتباطی به معنای نیاز نداشتن جامعه نبود، بلکه در آن زمان امکان دیگری برای دانستن و آگاهی بیشتر وجود نداشت، اما در شرایط کنونی اوضاع فرق کرده است و چون ابزارهای دیگر اطلاع رسانی پدید آمده بسیاری از نیازهای گذشته هم تامین شده است. الان پست کاغذی تقریبا از زندگی جوامع غربی حذف شده، اما در روزهای نزدیک به ژانویه اگر به ادارات پست برخی از کشورها سر بزنید با صف طولانی کسانی روبه رو خواهید شد که قصد ارسال کارت یا پیام تبریک هستند. جالب اینجاست همه کسانی که در انتظار ارسال کارت تبریک در این صف طولانی هستند سن بالا دارند. به عبارت دیگر این افراد به همان شیوه گذشته ارسال پیام تبریک خو گرفتند، اما نسل جوان کنونی اگر به سن پیری برسد براساس همین شیوه جدید و با استفاده از ابرازهای نوین پیام های تبریک خود را ارسال خواهد کرد، چون نوع نگاه و روش زندگی او عوض شده است. در نوع تعامل و ارتباط میان نسل گذشته و امروز جامعه ایرانی تغییراتی حاصل شده است. بخش مهمی از این تفاوت ها به خاطر تغییر سبک زندگی است. چه عواملی باعث ایجاد چنین تفاوت هایی شده است؟ در جامعه ایران وضعیت خاصی حاکم است. به اعتقاد من شرایط گذار از سنت به مدرنیته در ایران به نسبت کشورهای دیگر سخت تر شده است. نسلی که چنین شرایطی را درک کرده است در حال حاضر با نسل جدیدی که با فناوری های نوین مواجه شده، در رویه و نوع زندگی تفاوت هایی با هم دارند. این تفاوت ها در برخی مراحل و مراتب ممکن است به ایجاد شکاف منجر شود. محسنیان راد: نسل قدیم از شیوه تعاملی خود بهره می گرفته و نسل جدید هم با شرایط روز خود را تطبیق داده است. این دو نوع شیوه تعاملی متفاوت است و اختلاف یا شکاف نیست شاید بخشی از این مشکلات ناشی از این باشد که نسل گذشته در انطباق با این تحولات عقب افتاده است. البته برای بررسی ماهیت اصلی این تفاوت ها و احیانا شکاف نسلی نیاز به تحقیقات گسترده و پژوهش های مستمر است که هنوز با آن مواجه نبودیم. آیا شکاف نسل جدید و قدیم در دیگر کشورهای دنیا بویژه کشورهای توسعه یافته مشابه جامعه ایران است؟ من چنین تفاوت هایی را شکاف بین نسلی نمی دانم. برپایه همان مثال کارت تبریکی که زدم نسل جدید و قدیم هر کدام از شیوه ای که به آن خو گرفته اند رفتار می کنند. در واقع نسل قدیم از شیوه تعاملی و ارتباطی مربوط به زمان خود بهره می گرفته و نسل جدید هم با شرایط روز رویه و سبک ارتباطی و تعاملی خود را تطبیق داده است. این دو نوع شیوه تعاملی متفاوت بوده و اختلاف یا شکاف نیست. این گونه به نظر می رسد که در گذشته والدین و فرزندان با همدیگر ارتباط بیشتری داشتند، اما در دوره جدید با توجه به حضور ابزارهای نوین ارتباطی نسل جدید به جای ارتباط با والدین اوقات خود با یا فناوری های نوین می گذراند. آیا این مساله فاصله میان نسل جدید و قدیم را زیاد نمی کند؟ نوع برخورد و مواجهه ما با این مساله ممکن است متفاوت باشد. برخی با این اتفاق به شکل یک بیماری برخورد می کنند. بنابراین به دنبال کشف میکروب های بیماری زا هستند و براساس همین تلقی هم در پی بیرون راندن این میکروب ها از بدن هستند. گروهی دیگر در برخورد با چنین پدیده ای آن را جزو ضرورت های زندگی در هر دوره ای می دانند. از نظر من چنین اتفاقی یک پرسه تاریخی است که روی داده است. معتقدم نیازهایی که در گذشته بوده و راهی هم برای حل آن وجود نداشته در شرایط کنونی با پدید آمدن فناوری های نوین تا حدود زیادی مرتفع شده است و نسل جدید هم با چنین ابزارهایی براساس شرایط زمانه آشنا و با آن خو گرفته است. اولین شرط برای برقراری ارتباط میان دو نفر داشتن علائق و ارزش های مشترک است. اگر چنین چیزی وجود نداشته باشد طبیعتا این ارتباط برقرار نمی شود. برایتان مثالی می زنم. در گذشته بچه فقط از شیر مادر استفاده می کرد بعدها شیر خشک هم به عنوان غذای دوم برای تغذیه کودک در نظر گرفته شد و کودک هم به همین شیوه تغذیه خو گرفت. اگر بچه در مراحل رشد احساس کند که تغذیه از شیر مادر برای او کافی نیست و شیر خشک را طلب کند و مادر هم در اختیار او قرار ندهد حتما اعتراض می کند. فناوری های جدید هم مثل شیر خشکی می ماند که بچه به تغذیه آن عادت کرده است و اگر مانعی برای دست یافتن به آن باشد حتما به آن اعتراض می کند. از نظر من این اعتراض یعنی شکاف نسلی. شکاف نسل ها و بروز اختلاف نظری تامین ضرورت های زندگی با فناوری های نوین، سبک زندگی را هم تغییر داده و نسل جدید هم با همین رویه جدید زندگی خو گرفته است. نبود انطباق با شرایط جدید باعث به وجود آمدن این تفاوت ها می شود. عامل دیگر تفاوت در ارزش هاست. اگر بین نسل جدید و نسل قدیم در مورد ارزش ها اشتراک نظر وجود نداشته باشد ممکن است باعث بروز اختلاف شود. فتاح غلامی دین و زندگی
 
سه شنبه 31 شهریور 1394 ساعت 01:15
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 71]