واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: نفس محيطزيست همدان به شماره افتاده است
همين چند سال گذشته بود که استان همدان به عنوان يکي از مناطق ييلاقي زيباي کشور محسوب ميشد. اين منطقه داراي مراتع، دشتهاي سرسبز و چشمههاي جوشان بود. اما حالا این منطقه که در گذشتههای نه چندان دور به عنوان يکي از مناطق سرسبز ايران شناخته ميشد، در چند سال اخير با مشکلات مختلفی از جمله پدیده خشکسالی و کاهش نزولات جوی مواجه شده است. چندي پيش مدير کل منابع طبيعي استان همدان خبري تاملبرانگیز از افزايش بيابان در اين استان داد.محمدرضا همتی با اشاره به اینکه پدیده بیابانزایی در اثر فشار بر مراتع استان به وجود آمده، خبر از افزايش 10 برابري بیابانزایی در استان همدان و در مدت۲۰سال گذشته داده است. به دنبال انتشار اين خبر به سراغ پدر علم کويرشناسي ايران، پروفسور پرويز کردواني رفتيم تا با او با بیشتر در این باره صحبت کنیم.
نویسنده : ميترا شهبازي
بيابانزايي تنها مختص به استان همدان نيست پروفسور پرويز کردواني با اشاره به اينکه مشکل بيابانزايي تنها به استان همدان ختم نميشود و در حال حاظر اغلب استانها به جز استانهاي گيلان و مازندران با آن مواجه اند، به "جوان" ميگويد: متاسفانه ما در سراسر کشور با وضعيت بحران آب مواجه هستيم و وزير نيرو هم در اين باره مدتي پيش به یکی از روزنامهها گفته بود که وضعيت آب در سراسر کشور با مشکل مواجه است و اکنون هر استاني، برای مقابله با اين شرايط، براي خودشان منابع و ذخاير آبي درست میکنند. پدر علم کويرشناسي ايران با اشاره وضعيت بارندگي در سراسر کشور به عنوان يکي از مهمترين مسائل تاثيرگذار در کاهش يا افزايش ميزان خشکسالي ميافزايد: مسئله کمبود بارندگي، يک اتفاق تازه نيست. طبق گفتهها داداشي، مدير کل هواشناسي استان مازندران، بر اثر گرم شدن تدريجي کره زمين، هرکجا که بارندگي بيشتر بوده، اکنون نيز افزايش يافته است و هرکجا که با کمبود بارندگي مواجه بوده، در حال حاضر اين مشکل تشديد شده است. متاسفانه اکنون با بيتوجهي مسئولان به اين مسئله طبيعي، در مناطق شمالي کشور با بلاياي طبيعي چون سيل مواجه هستيم و در ديگر مناطق از خشکسالي رنج ميبريم. وي ادامه ميدهد: ما نميتوانيم بگوييم براي مثال استان کرمان 16 سال است که درگير خشکسالي شده، بلکه اين استان هميشه با اين مشکل مواجه بوده است. اما اکنون اين سوال مطرح است که چرا الان پوشش گياهي ما در حال از بين رفتن است و بيابانزايي با اين شدت پيش ميرود و همچنين ريزگردها بهوجود آمدهاند؟ پروفسور کردواني با اشاره به اينکه دليل اصلي اين مشکلات همان کاهش ميزان بارندگي است، ميگويد: با کاهش بارندگي، مراتع و جنگلهايي که به طور طبيعي به ميزان بارندگي وابسته بودهاند، به مرور زمان از بين ميروند. بنابراين با ادامه يافتن اين مشکل، ابتدا وضعيت ديمزارها بد ميشود و پوشش گياهي از بين ميرود. به دنبال از بين رفتن پوشش گياهي، حيات وحش با مشکل کمبود منابع غذايي مواجه شده و توليد مثل حيوانات هم کاهش مييابد. پس با گسترش اين مشکل ما نهتنها بايد نگران بيابانزايي و بلند شدن ريزگردها باشيم، بلکه کاهش حيات وحش هم از ديگر مشکلات پيش رو استان همدان و ديگر استانهايي که درگير بيابانزايي هستند، است. چاههاي عميق دردسرسازند در اغلب استانهاي کشور با گسترش تعداد دامهاي عشاير، مراتع کوهستاني به سرعت از بين ميرود و در صورت کمترين بارش، به سرعت ما با پديده سيل مواجه ميشويم. بنابراين همين امر نميگذارد که زمين مناطق کوهستاني به راحتي منابع آبي را جذب کنند و فرسايش خاک به سرعت پيش ميشود. اين استاد دانشگاه با اشاره به مشکلاتي که ازدياد دامهاي عشاير براي استان همدان ايجاد کرده است، ادامه ميدهد: علاوه بر مشکلاتي که ازدياد بيرويه دامهاي عشاير براي اين منطقه بهوجود آورده، همدان با مشکل جديتري به اسم حفر چاههاي عميق و نيمه عميق مواجه است. اين مشکل در منطقه "کبودراهنگ" به دليل وجود نيروگاه، بارندگي کم و همچنين حفر چاههاي عميق بيش از حد، بيشتر از ديگر مناطق اين استان مشهود است. وي ميافزايد: متاسفانه گياهاني که در منطقه مذکور، قبلا به حيات خود ادامه ميدادند، اکنون با کاهش شديد سطح آبهاي زيرزميني خشک شدهاند. براي مثال اگر قبل از حفر چاه، گياهان منطقه کبودراهنگ ميتوانستد، از عمق 14 الي 15 متري تغذيه کنند و ريشههايشان به رطوبت ميرسيد. اکنون با حفر چاههاي عميق، اين عمق به 100 تا 300 متري افزايش يافته است و گياه نميتواند در اين شرايط به حيات خود ادامه دهد. بنابراين پوشش گياهي خشک شده و باز هم با بلند شدن ريزگردها مواجه ميشويم. پروفسور کردواني با اشاره با گسترش ريزگردها ميگويد: اين که ميگوييم کشورهاي ديگر هم با مشکل ريزگردها مواجه هستند، مسئلهشان با مشکل ما متفاوت است. بلند شدن ريز در ايران به دليل خشک شدن پوشش هاي گياهيمان است. پس اين که ميگوييم منشا ريزگردها به خارج از کشور بر ميگردد کاملا اشتباه است. دليل گسترش اين پديده مخرب هم خشک شدن مناطق گوناگون کشور از جمله، تالابها است. براي مثال با خشک شدن تالابهاي بختگان و نيريز، کاميونهايي که چندي قبل به دليل وجود تالاب مجبور به دور زدن از تالاب بودند، اکنون از وسط تالاب خشک شده رد ميشوند و ريزگردها بلند ميشود. متاسفانه به دنبال بلند شدن ريزگردها محصولات کشاورزي ما هم در امان نميمانند و به زودي نابود ميشوند. مخزنهاي خانگي مشکلگشا هستند پدر علم کويرشناسي ايران با اشاره به اينکه اکنون استان همدان براي آبرساني به برخي از مناطق خود مجبور به استفاده از تانکرهاي آب است، ميافزايد: در برخي از کشورهاي خارجي، مثل استراليا، مردم خود با نصب مخزن بر روي بام خانههايشان، آب مورد نياز سالانه خود را از بارشهايي که در طول سال ميشود، تامين ميکنند. بنابراين اگر مردم ما هم بياييد از اين شيوه در خانه خود استفاده کنند، ديگر به اين شدت با مشکل کم آبي مواجه نميشويم. علاوه بر اين آب مورد نياز براي بخش کشاورزي هم افزايش مييابد. متاسفانه متوليان بيشتر به شهرها توجه دارند، به همين دليل آب مورد نياز بخش کشاورزي را هم صرف شهرها ميکنند. با اين اقدام علاوه بر سقوط کشاورزي پديده مهاجرت به شهرها هم افزايش مييابد. پروفسور کردواني با اشاره به مشکلاتي که نيروگاهها تاکنون براي همدان بهوجود آوردهاند، ادامه ميدهد: تا قبل اينکه مسئله خشکسالي در اين استان جدي شود، نيروگاهها با حفر چاههاي عميق، شيره زمين را ميکشيدند تا به وسيله آبي که بايد صرف کشاورزي ميشد، نيروگاه ها را خنک کنند. اکنون با کاهش منابع آبي و خشکشدن زمينهاي استان همدان به فکر سيستم خنککننده بادي افتادهاند. همين مسئله موجب خشکسالي همدان شده است. بنابراين حال که مشکل به اين مرحله رسيده است، تنها کاري که ميتوان براي جلوگيري از افزايش خشکسالي در استان همدان انجام داد همان جمع آوري آب توسط مردم است. البته اين طرح تنها مختص به استان همدان نيست، هر ايراني در هر کجاي اين سرزمين ميتواند از اين طريق آب مصرفي ساليانه خود را تامين کند.
منبع : جوان آنلاين
تاریخ انتشار: ۱۶ شهريور ۱۳۹۴ - ۰۹:۲۸
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 16]