واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: محدوديت «حق پرتاب ماهواره» پيشكش ايران به توافق1+5
در حالي كه بسياري به توافق ايران با شش قدرت بزرگ جهان اميد بستهاند و روي مواهب اين توافق برنامهريزي ميكنند و در شرايطي كه ...
نویسنده : نفيسه ابراهيمزاده انتظام
در حالي كه بسياري به توافق ايران با شش قدرت بزرگ جهان اميد بستهاند و روي مواهب اين توافق برنامهريزي ميكنند و در شرايطي كه بعد از گذشت نزديك به 40 روز از انتشار متن توافق موسوم به برجام، انتظارها براي گشايشهاي اقتصادي و علمي به عنوان اثرگذارترين و در عين حال آسيبپذيرترين حوزهها، تقويت ميشود، گمانهزنيها درباره ارتباط ميان كاهش يا توقف فعاليتهاي حوزه هوافضاي كشورمان در دو زمينه علمي و تحقيقاتي و عملياتي و توافق قوت گرفته و واكنشهاي داخلي به امتيازدهي در حوزه دانش و فناوري بومي صنعت هوافضا رو به گسترش است.
هر كشوري مانند ايران براي ماندن با عزت و اثرگذار و خارج از دايره انفعال در عرصه جهاني، نياز به اتكا به مؤلفههاي تعيينكنندهاي در حوزه روابط بينالمللي دارد. يكي از اين مؤلفهها داشتن دانش و فناوري بومي است كه كشور ما در سالهاي اخير به رغم محصور بودن در ميان تحريمهاي سنگين جهاني به آنها دست يافت و در برخي از آنها نسبت به بسياري كشورهاي دنيا پيشرو نيز شد و همين شتاب، قدرتهاي جهان را پاي ميز مذاكره با كشورمان نشاند.
اما با توجه به اينكه در مرام قدرتهاي استعماري و قطبهاي جهاني سرمايهداري امتيازدهي بدون گرفتن امتياز تعريف نشده و از آنجا كه روي فغان برخي گروههاي داخلي مبني بر ضعفهاي اقتصادي و كمبودهاي تبادلاتي در عرصه بينالمللي حساب كردند، دست بالا را در مذاكرات گرفتند. هر چند تيم مذاكرهكننده هستهاي كشورمان با تمام توان مانع زيادهخواهي گروه مقابل شد، با اين وجود گهگاه تكمضرابهاي ناكوكي از سمت گروه قدرتهاي بزرگ جهان به گوش ميرسد. اين فالشخوانيها هر چه به ميدان دانش و فناوري نزديك ميشوند، نگرانيهايي را براي دانشجويان و جامعه علمي كشور به وجود ميآورند. اين در حالي است كه برخلاف انتظار مجامع علمي كشور توافق اخير خدمت چنداني به رشد علمي مراكز علمي و دانشگاهي كه شاهبيت خواستههاي ما از طرف مقابل بود نكرده است و حتي ويروس نامرئي و در عين حال فلجكننده كاهش شتاب فعاليتهاي علمي و تحقيقاتي را به ويژه در حوزه اثرگذار و قدرت آفرين هوافضا تزريق ميكند.
اين موشكها هم از آن موشكها هستند
نخستين واكنش جهاني به برنامه جامع اقدام مشترك يا همان برجام، با پيوستهاي پنج گانهاش كه اتفاقاً معطوف به حوزه دانش و فناوري است، قطعنامه 2231 سازمان ملل است كه طي آن سرنوشت موشكهاي بالستيك و ماهواره براي مدت حداقل هشت سال ابهامآلود است.
بر اين اساس در بند 3 ضميمه B اين قطعنامه از ايران خواسته شده تا به مدت هشت سال (يا تا وقتي كه آژانس گزارش دهد) هيچگونه فعاليت مرتبط با موشكهاي بالستيكي كه طراحي شدهاند تا قابليت حمل سلاح هستهاي داشته باشند را انجام ندهد. بديهي است كه «هيچ گونه فعاليت» شامل هرگونه تست، شليك، آزمايش و... است. از طرفي موشكي كه برد بيشتر از 300 كيلومتر داشته باشد و بتواند سر جنگي بيشتر از 500 كيلوگرم را حمل كند، قابليت حمل كلاهك هستهاي را داراست. لذا موشكي كه با ويژگي فوق طراحي شده باشد، قابليت حمل كلاهك هستهاي را دارد. طبق اين تعريف طيف وسيعي از موشكهاي پيشرفته از جمله بسياري از موشكهاي بالستيك كشور كه به منظور حمل كلاهك هستهاي نيز طراحي نشدهاند، داراي ويژگي فوق هستند. علاوه بر اين درگزارشهاي قبلي شوراي امنيت موشكهاي شهاب 1 و 3 به علت توانايي حمل سلاح هستهاي، ناقض قطعنامه 1929 و موشكهاي سجيل و عاشورا داراي پتانسيل براي حمل سلاح هستهاي معرفي شده بود. از سوي ديگر از آنجايي كه ماهوارهبرهاي ايران از خانواده موشكهاي بالستيك شهاب است، طبق ادعاي طرف مقابل نه تنها صنايع موشكي بلكه صنعت فضايي نيز محدود شده و حتي حق پرتاب ماهواره را نيز نخواهيم داشت. همچنين گزارش 2012 شوراي امنيت تصريح دارد كه ماهوارهبر سفير ناقض ممنوعيتهاي موشكي قطعنامه 1929 شناخته شده بود. بند پرابهام ديگر قطعنامه 2231 سازمان ملل بند 4 ضميمه B آن است كه ميگويد اجازه تأمين، فروش، انتقال مستقيم و غيرمستقيم، خدمات آموزشي و انتقال فناوري اقلامي كه در سند ذكر شده مربوط به MTCR است، مشروط به اجازه «مورد به مورد و تك به تك» شوراي امنيت است و مسئله مهم اين است كه اقلام ذكر شده شامل بسياري از اقلام و تجهيزات و فناوريهاي پركاربردي است كه هم در صنعت موشكي(فارغ از توانايي حمل كلاهك هستهاي) و هم در ساير صنايع هوافضايي اعم از حوزههاي مختلف مكانيك پرواز، پيشرانش، آيروديناميك، الكترونيك، متالورژي و شيمي كاربرد دارد.
مرغ دولتيها يك پا دارد
آرايش مؤلفههاي معادلات بينالمللي در حالي سياست كلي قدرتهاي دنيا را در برابر كشورمان ترسيم ميكند كه دولتمردان در اولين روزهاي روي كار آمدن دولت يازدهم با تغيير ساختار سازمان فضايي كشور و تبديل آن به زيرمجموعه كوچكي از يك وزارتخانه، محدود كردن بودجه آن و چيدمان مديريتياش در عمل فتيله تحقيق و توسعه دانش و فناوري هوافضا را پايين كشيدند و در عين حال توجه رسانهها را از اين مسئله به مسائل اقتصادي كه حل آنها در گرو توافق بود، كشاندند. نتيجه اينكه ماهيت سازمان فضايي دچار تزلزل شد اما اعضاي كابينه يازدهم به ويژه رئيس آن تمام اين مسائل را حاشيهسازي مخالفان دولت تعبير كردند و توقف يا كاهش فعاليتهاي توسعهاي در هر زمينه علمي به ويژه حوزه هوافضا را تكذيب كردند.
مواضع جامعه جهاني در برابر كشورمان، دم خروسي است كه در ميان ادعاهاي دولتيها در برابر افكار عمومي قرار ميگيرد و مردم را در معرض تحليلهاي گوناگوني قرار داده و براي جامعه علمي سرخوردگي و بيانگيزگي به ارمغان آورده است.
دولتيها در حالي از افزايش رغبت خارجيها به سرمايه گذاري در كشورمان بعد از انعقاد توافق ميگويند كه زمينه جذب بسياري از اين سرمايهها حوزههاي فناوري بومي است. اگر قرار باشد تكتك اين فناوريها به سرنوشت فعاليت آب سنگين اراك و سايت فردو دچار شوند يا مانند سازمان هوافضا هوا شوند، صنايع زيرساختي كشورمان چه جاذبهاي براي سرمايهگذاران خارجي خواهد داشت؟ آيا جاده و سد و كارخانه و استحصال منابع زيرزميني تمام چيزي است كه در اين سالها براي عرضه داشتهايم ؟
چنته خالي ما براي ماكس 2015
تمام اين اتفاقات در آستانه برگزاري نمايشگاه دوسالانه ماكس روسيه افتاده است؛ نمايشگاهي كه به گزارش سي ان ان، شركتهاي ايراني حاضر در آن در دوره قبلي شگفتآور بودند و عرصه فناوريهاي هوافضا در سطح جهاني را غافلگير كرده بودند.
حال بايد ديد كشورمان به جز دستاوردهاي گذشته صنعت فضايي كدام نمونه نوآور و فناوري را به نمايش ميگذارد. گفتني است، صريحترين واكنش طي دو ماه اخير نسبت به تغيير برنامههاي كشورمان در رابطه با تحقيقات و توسعه فناوري فضايي بيانيه بسيج دانشجويي دانشكدههاي هوافضاي پنج دانشگاه شريف، اميركبير، خواجه نصير، مالك اشتر و پرديس فني تهران در پي صدور قطعنامه 2231 سازمان ملل و به مناسبت روز صنعت دفاعي است كه روز گذشته رسانهها آن را منتشر كردند. در اين بيانيه آمده است: سؤالي كه وجود دارد اين است كه اولاً آيا موضوعات موشكي به فناوري هستهاي مربوط است كه در قطعنامه به آنها پرداخته شده است و ثانياً بر چه اساسي جمهوري اسلامي بايد اين حكم ظالمانه را بپذيرد؟ اساساً پذيرش چنين مسئلهاي كاملاً در تضاد با پيشرفت علم و فناوري عليالخصوص در حوزه مؤثر و اقتدارآفرين هوافضا است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۳۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۹:۴۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]