واضح آرشیو وب فارسی:فارس: مفاخر حوزه تمدنی افغانستان را بهتر بشناسیم-۲۴
«محمدرحیم خشنواز» استاد برجسته «رباب» افغانستان - بخش نخست
«محمدرحیم خشنواز» یکی از بهترین ربابنوازان افغانستان بود که سالهای زیادی از عمر خود را در کشورهای مختلف جهان به اجرای کنسرت و آموزش رباب به هنرجویان صرف کرد.
به گزارش خبرنگار سایت افغانستان خبرگزاری فارس، «محمد رحیم خشنواز» یکی از بهترین ربابنوازان افغانستان بود که سالهای زیادی از عمر خود را در کشورهای مختلف جهان به اجرای کنسرت و آموزش رباب به هنرجویان سپری کرد. «محمد رحیم خشنواز» در سال 1324 خورشیدی در محله «مومندا» هرات به دنیا آمد. وی در خانوادهای به دنیا آمد که موسیقی میراث چندین نسل آن خانواده بود. پدرش استاد «امیر جان» از نوازندگان و آوازخوانان معروف هرات بود. آنگونه که خود خشنواز گفته است خانواده وی از قدیم اهل موسیقی بودهاند: نام من پایان «بسم الله» است، «رحیم»، فرزند امیرجان خوشنواز، فرزند «آقاحسن»، فرزند «غلامحسین، فرزند «غلامعلی»، پدر و پدربزرگم همه اهل موسیقی بودند. موسیقی در خانواده ما موروثی بود، پدربزرگهای ما چهارتار ایرانی و طبل میزدند تا زمانی که «هارمونیه» به افغانستان آمد و این ساز در خانواده ما نواخته شد.من ابتدا «تنبوره» مینواختم که انواع 4 سیم و 6 سیم دارد. خشنواز 8 ساله بود که با تنبور 6 سیم هندی شروع به نواختن ساز کرد. در آن زمان عموی بزرگ رحیم رباب مینواخت و رحیم هم بسیار دوست داشت که رباب بنوازد. وی هنوز 10 ساله نشده بود که پدرش رباب را به دستش داد و از برادر خود خواست که به رحیم نوجوان آموزش بدهد. خشنواز بعد از آموزش نزد عمو و پدر خود، مدتی شاگرد «استاد محمد عمر» بود و آنگونه که خود گفته است شاگردی نزد محمد عمر برایش «حکم فوت کوزهگری» را داشته است. با اینکه ساز تخصصی خشنواز همیشه رباب بوده ولی، در نواختن دلربا، تنپوره، دوتار و چهارتار هم دستی داشت و گاهی با این سازها هم مینواخت. وی در حلقه بزرگ موسیقی و در کنار هنرمندان بزرگ افغانستان، «محمد حسین سراهنگ»، «رحیم بخش»، «امیر محمد» نوازندگی کرده است. تغییر در ساز رباب خشنواز علاوه بر نوازندگی رباب، تغییراتی نیز در این ساز به وجود آورد. ساز رباب ابتدا 4 پرده داشت، محمد عمر نیز تغییراتی در این ساز به وجود آورده بود. پدر خشنواز نیز نیم پرده به آن اضافه کرد و بعد خود رحیم خشنواز به سلیقه خود یک پرده دیگر به آن افزود. اکنون این ساز 6 پرده دارد و آنگونه که خود وی گفته است: «رباب 22 سیم دارد، که 3 سیم اصلی آن از جنس پلاستیک است که در قدیم از روده استفاده میشده، مابقی سیمها به «پرند و بچگی و شاه تار» تقسیم میشوند. در قدیم رباب 2 «شاه تار» داشت که من 2 اضافه کردم و حالا 4 «شاه تار» دارد. سیمهای «بچگی» هم از جنس مس یا برنج است و برای سیمهای بالایی که فشار زیادی را باید تحمل کنند از سیم مسی استفاده میشود. من زیر یکی از سیمهای «شاه تار» میخی تعبیه کردم که باعث بوجود آمدن زنگ خاصی در این سیم میشود... از خشنواز آهنگهای زیادی بر جای مانده است که بیشتر آنها در رادیو و تلویزیون افغانستان ضبط شده است. چند آلبوم هم به همت «جان بیلی» استاد دانشگاه «گلد اسمیت» انگلستان در دهههای گذشته در اروپا منتشر شده است که آلبوم «رباب هرات» که آهنگهای تک نوازی رباب است و آلبوم «افغانستان» که همنوازی رباب، طبل و دوتار است از معروفترین این آثار میباشد. همچنین آثاری از خشنواز به کوشش رادیو فرانسه منتشر شده که برخی از آهنگهای آن در رادیو فرانسه اجرا شده است. کنسرتها خشنواز در دوران هنری خود علاوه بر ایران که بیشترین کنسرتها را در این کشور اجرا کرد در بسیاری از کشورهای دیگر نیز کنسرتهای مختلفی را اجرا کرد که از مهمترین این کشورها میتوان از آلمان، فرانسه، انگلستان، هلند، اسپانیا، یونان و اتریش نام برد. «صدای رباب در اروپا»، شرح مسافرتهای هنری خشنواز به اروپا، گزارشی از «بصیر احمد حسین زاده» روزنامه نگار افغانستانی است که در شماره دوم فصلنامه «خط سوم» در سال 1381 خورشیدی منتشر شده است. در این گزارش، خشنواز در پاسخ این پرسش روزنامهنگار افغانستانی، که استقبال اروپاییها از کنسرتها چگونه بوده گفته است: خیلی خوب بود در هر جا که برنامه داشتیم، میآمدند و سرپا گوش مینشستند. چنان سکوتی تالار را فرا میگرفت که صدای نفس کشیدنها را به خوبی میشنیدی. صدای رباب برای آنان بسیار لذت بخش بود و در مدتی که آنجا بودم، بسیاری به دیدنم آمدند و از من خواهش میکردند که کلاسیک بنوازم و در وقت نواختن رباب، حس عجیبی به آنان دست میداد که آدم حیران میماند. تقاضا داشتند که بیشتر بمانم و زمانی که میخواستم آنجا را ترک کنم بسیار افسوس میخوردند. انتهای پیام/
94/05/25 - 10:31
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: فارس]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 22]