واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: بحران آب در خشكسالي مديريت
نویسنده : علي خدايي بيجاري
از چاله در آمدهايم و افتادهايم در چاه! اين تمثيل، زبان حال و وصف احوال جامعه ماست در مواجهه با مقوله استراتژيك و نعمت منحصر به فرد «آب».
حالا هم در اين وانفساي بيآبي و مخاطرات خشكسالي، انگار آبي از دولت كريمه يازدهم، گرم نميشود! حجت آن كه تابستان امسال معلوم شد كه از چاله عاريتي دولت سازندگي درنيامده، در چاه كجسليقگي افتادهايم! چراكه پيش از آغاز فصل گرم و رسيدن به تابستان نفسگير پايتخت، زمزمه جيرهبندي آب مطرح شد اما به يمن تدابير مديران و مسئولان دولتي، مردم از جيرهبندي كه آن را دريافت قطرهچكاني آب ميپنداشتند، خلاص شدند و بسياري هم هنوز كه هنوز است دعاگوي الطاف خفيفه و مرحمت كريمه دولتمردان هستند. جالب اينكه برخلاف رويه تبليغاتي مسئولان و دول گذشته، آنقدر تأمين آب شرب پايتخت در بيخبري و خفا انجام شد كه مردم هنوز هم نميدانند كه تأمين نياز آنان چگونه صورت پذيرفته است!
اما واقع امر حاكي از آن است كه تأمين كسري آب پايتخت از طريق حفر چندين چاه صورت پذيرفته است. حفر چاهي كه متهم رديف اول قلع و قمع منابع آبي كشور است. به اين صورت كه در اكثريت قريب به اتفاق زمينهاي كشاورزي و باغ و بوستانها دستكم يك حلقه چاه اختصاصي حفر شده و اين حركت به مثابه فرو كردن يك ني در ليوان نوشيدني فردي غريبه است. گرچه برخي از چاهها با مجوز دولتهاي وقت حفر شده و مورد استفاده قرار گرفته است كه در اين باب هم همين دولتها ميزبان خشكسالي بودند و دريا دريا آب شيرين ارزشمند را براي كشاورزي سنتي هزينه كردند؛ محصولاتي كه قاتل آب ارزشمند آبخوانها و سفرههاي زيرزميني هستند.
بنابراين بايد اذعان كرد كه ابتلا به درد بيدرمان «خشكسالي» و هجر بيآبي، ابتدا توسط دولت سازندگي رقم خورد و اين هدف بحثبرانگيز تا به جايي پيش رفت كه در دولت اصلاحات طرح جديدي تدوين و تعريف شد و فردي را به عنوان «مجري طرح ملي خودكفايي گندم» منصوب كردند.
با اين همه نبايد كتمان كرد كه گندم براي كشور ما يك محصول استراتژيك است، اما توليد اين محصول و صيفيهايي چون هندوانه و خربزه سبب لاجرعه نوشيدن سفرههاي زيرزميني در دو سه دهه گذشته شد. بي آنكه دولتمردان وقت به سود و زيان توليد فكر كنند و بينديشند كه داده آنان، استحصال چه چيزي را در پي دارد؟ پس اين سؤال اساسي به ذهن متبادر ميشود كه آيا عاقلانه بوده كه آب بدون جايگزين را صرف توليد محصولاتي كرد كه قاتل آب هستند؟
با اين اوصاف بخش اعظم افت شديد ذخاير آبي در دهههاي گذشته اتفاق افتاده است، بهطوري كه از ١١٠ميليارد مترمكعب كسري آب حدود ٩٥ميليارد مترمكعب كمبود ذخاير مربوط به آن زمان است كه در دو دهه اخير نمودي عيني يافته است، شاهد مثال اين مدعا گزارش مركز پژوهشهاي مجلس از افت شديد ذخاير آبي است كه سبب شده در حال حاضر آب شرب بيشتر از 6 هزار روستاي كشور از طريق تانكر تأمين شود. روستاهايي كه اكثريت قريب به اتفاق آنها، اشتراك يك ويژگي خاص را در ذيل نام خود به يدك ميكشيدند و آن ويژگي، «آب» بود. آبي شيرين، زلال و خوشگوار كه همشأن و همتراز «آباداني» بود، چراكه از قديم آب را ركن اساسي آباداني دانستهاند و آنگونه كه از استشهاد تاريخ و چگونگي شكلگيري تمدن بشري برمي آيد، همواره شهرها و روستاها در كنار يك منبع آب، همچون رود و شط و چشمه ساخته ميشدند.
با اين اوصاف كاملاً طبيعي است كه خشكيدگي حوضههاي آبريز و منابع آب در روستاها را علت اصلي مهاجرت خارج از رويه روستاييان به شهرها بدانيم. پس به نظر ميرسد اولين و ضروريترين اقدام كوركردن چاههاي غيرمجازي است كه مثل قارچ در مزارع و باغات روييدهاند و نفس آب را به شماره انداختهاند!
در آن زمان طرح خودكفايي در توليد گندم كه از زمان دولت هاشمي رفسنجاني پيگيري ميشود به نظر بسياري از كارشناسان، گذشته از هزينه گزافي كه به كشور تحميل كرده، فعاليتهاي كشاورزي و محيطزيست را نيز به شدت تحت تأثير قرار داده است.
منبع : روزنامه جوان
تاریخ انتشار: ۲۴ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۸:۳۷
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 72]