تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1833260877
آسيب‌هاي مشروطه بيش از دستاوردهاي آن بود
واضح آرشیو وب فارسی:جوان آنلاین: آسيب‌هاي مشروطه بيش از دستاوردهاي آن بود
نویسنده : شاهد توحيدي
به نهضت مشروطيت ايران، از ابعاد و جنبه‌هاي گوناگون مي‌توان نگريست كه يكي از آنها، تحليل و بررسي گروه‌هاي «آسيب ديده» يا «منتفع» از آن است. در واقع بايد اين فرآيند را از اين لحاظ تحليل كرد كه فاتحان و مغلوبان اين نهضت چه عناصر و جرياناتي بودند و نهايتاً چه سرنوشتي يافتند. بديهي است كه اين بررسي با آسيب‌شناسي مشروطيت ايران، پيوندي وثيق دارد.
درگفت و شنود پيش روي، محقق ارجمند جناب دكترموسي فقيه حقاني به مرور پيامدهاي مشروطيت براي «روحانيت» و «روشنفكري ايران» به مثابه دو قشر شاخص و تأثيرگذار اين نهضت پرداخته است. اميد آنكه مقبول افتد.
شايد بهتر باشد تا اين گفت و شنود از اين نقطه آغاز شود كه از نظر جنابعالي زمينه‌هاي وقوع انقلاب مشروطه كدامند و علت ورود روحانيت نجف به عرصه مبارزات را چه مي‌دانيد؟
بسم‌الله‌الرحمن‌الرحيم. مي‌دانيد كه پس از ترور ناصرالدين‌شاه، اوضاع كشور دچار نوعي آشفتگي مي‌شود و در خلال آن، برخي گروه‌ها به ويژه گروه‌هاي غيرمذهبي، مصمم مي‌شوند ساختار سياسي كشور را تغيير بدهند. گروه‌هايي كه هم با حكومت و هم با ساختارهاي ديني مشكل داشتند، توانستند در فاصله سال 1317 كه ناصرالدين‌شاه كشته شد تا سال شروع مشروطه يعني 1327، در اين 10 سال، كانون‌هاي مورد نظر خود را تشكيل بدهند و با يكديگر ارتباط برقرار كنند.
مشخصاً چه كانون‌هايي؟
«جامعه آدميت» كه كاركرد فراماسونري داشت و همين‌طور «لژ ماسوني بيداري ايران» كه در واقع پوششي براي اجتماع گروه‌هاي ساختارشكن بود. از همين رو در فاصله اين 10 سال، تعرض به مظاهر و علماي دين افزايش مي‌يابد و مخصوصاً در سال 1319 قمري، شاهد تهاجم گسترده‌اي عليه علمايي چون شهيد آيت‌الله شيخ فضل‌الله نوري و آيت‌الله مرحوم ميرزا حسن آشتياني هستيم. وضعيت چنان وخيم مي‌شود كه مرحوم آخوند خراساني نامه‌اي مي‌نويسد: «مگر مردم ايران تغيير دين داده‌اند كه در آنجا اينطور به شعائر ديني و علما توهين مي‌شود؟»
از سوي ديگر برخي از شاهزادگان قاجار از قبيل ظل‌السلطان هم با اين جريانات سر و سرّ دارند و همراه آنان به بنيان‌هاي ديني حمله مي‌كنند. از سوي ديگر دراين دوره، شهيدآيت‌الله شيخ فضل‌الله نوري با همراهي برخي از علماي نجف، سعي مي‌كنند متناسب با نيازهاي واقعي جامعه ايران، در داخل ساختار حكومتي تغييراتي را به وجود بياورند، از جمله عزل امين‌السلطان را كه با فرقه بهائيت ارتباط پيدا كرده بود، پيگيري مي‌كنند. امين‌السلطان كه در سال 1315 در قم تبعيد بود، با اين كانون‌هاي مخفي ارتباط پيدا كرد. او شخصيت جالبي دارد و آشكارا وابسته به بيگانگان است. مدتي با روس‌ها حشر و نشر داشت و بعد به طرف انگليسي‌ها رفت و به هر دو كشور هم باج‌هاي اساسي داد! همين رفتارها سبب شدند تا علماي نجف وارد ميدان مبارزه شوند، مخصوصاً مرحوم شيخ فضل‌الله نوري كه عالم تراز اول تهران بود، تمام قد وارد ميدان شد و علماي نجف با اطمينان به حضور وي بود كه به ميدان آمدند. البته گروه‌هاي ساختارشكن در اين مدت جا پاي خود را در نهادهاي حكومتي و مراكز مختلف محكم كرده و فقط منتظر فرصت بودند تا زمام امور را در دست بگيرند.
پس بنابراين در اينكه بايد در شيوه اداره كشور تغييرات عمده صورت گيرد، اختلافي بين علماي ايران و نجف و حتي برخي روشنفكران وجود نداشت؟
خير، همه علما متفق‌القول بودند كه بايد جلوي استبداد قاجار را گرفت و افرادي چون ظل‌السلطان را حذف كرد.
به همين دليل عين‌الدوله را انتخاب كردند؟
بله، اين انتخاب در واقع انتخاب بين بد و بدتر بود! او هم يكي دو سال اول صدارتش بد عمل نكرد، ولي بعد رفتارهايي افراطي را از خود بروز داد. به هرحال در ورود به ماجراي مشروطه، افراد زيادي هم‌داستان شدند، به همين دليل مرحوم ملا عبدالله مازندراني در اين‌باره مي‌گفت: «ما در رفع شجره خبيثه استبداد وارد شديم و بعضي از مواد فاسده مملكت هم با ما همراهي كردند!»
منظور از مواد فاسده چه كساني بودند؟
گروه‌هاي ساختارشكني كه اشاره كردم و در همه جا نفوذ كرده بودند و متأسفانه مراجع نجف يا دست‌كم علماي طرفدار مشروطه از جمله مرحوم آخوند خراساني، ميزان تأثير و نفوذ آنها را درست محاسبه نكردند و در نتيجه مسير حوادث به سمت ديگري كشيده شد. البته شهيد شيخ فضل‌الله نوري در همان مقطع هم تحليل درستي از اينها دارد و مي‌گويد: اينها گروه تردست و هوشياري هستند و خيلي خوب مي‌دانند از ابزارهاي مختلف چگونه استفاده كنند. او به‌قدري تيزهوش است كه در اين مقطع حتي به نقش بهايي‌ها، ماترياليست‌ها، نيهيلست‌ها و... كه زيرمجموعه «جامعه آدميت» و «لژ فراماسونري» هستند و گرد هم جمع شده‌اند، اشاره مي‌كند.
با اين همه دقت و تيزهوشي شيخ فضل‌الله نوري، چطور علماي نجف به بعضي از مشروطه‌خواهان كه سوابق مشكوكي هم داشتند، اعتماد كردند، اما به شيخ اعتماد نكردند؟
به نظرم اين برخورد ريشه در همان اشتباه محاسبه در تأثير و نقش جريانات مختلف دخيل در مشروطه و خوش‌بيني بي‌مبنا به جريانات ظاهرالصلاح سياسي دارد. از همه مهم‌تر همان جرياني كه شيخ شهيد آن را تردست و هوشيار ارزيابي مي‌كرد، بيكار ننشست. اينها در باغ سليمان‌خان ميكده جلسه‌اي را برگزار كردند كه به عنوان نمونه، يكي از شركت‌كنندگان آن سر جاسوس انگليس در ايران، يعني «اردشير جي» بود و ديگري «سيد اسدالله خرقاني» كه از سوي انجمن مخفي مأموريت پيدا مي‌كند به نجف برود و در آنجا شعبه اين انجمن را ايجاد كند و با نفوذ در بيوت مراجع، در موقعيت‌هاي مناسب فتواهاي لازم را از آنها بگيرد و در عين حال چهره‌هاي جريان اصيل ديني را، نزد آنها از اعتبار بيندازد! اينها اخباري را كه به نفع خودشان بود، به علما و مراجع نجف مي‌گفتند، اما اگر خبري به ضررشان بود، آن را تحريف مي‌كردند و وارونه جلوه مي‌دادند!مرحوم شيخ فضل‌الله دائماً فرياد مي‌زد: من هم همان مشروطه‌اي را مي‌خواهم كه آخوند خراساني مي‌خواهد، اما اينها عنوان مي‌كردند: شيخ با اصل مشروطه مخالف است! بعد هم يك حكم كلي از علما مي‌گرفتند كه هر كسي كه با مشروطه مخالف باشد، مطرود است! اتفاقاً يكي از اشخاصي كه در مجلسي بود كه اين حكم درآن داده شد، مي‌گويد: اينها با اين حكم مي‌توانند هزاران خبط و خطا را مرتكب شوند!پس از طرح اين مسئله، علما كسي را مي‌فرستند كه حكم را پس بگيرد، ولي ديگر دير شده است!
عليه جريان مشروعه‌خواهِ مد نظر شيخ شهيد، سعايت‌هاي فراواني شد. سيد اسدالله خرقاني نامه‌اي در اين باب به مستشارالسلطنه نوشته است كه موجودند و بسياري از حقايق تاريخي را بيان مي‌كنند. اين نامه‌ها نشان مي‌دهند كه پس از شهادت شيخ فضل‌الله نوري، خرقاني از فضايي كه ايجاد شد به‌شدت ترسيد.
چرا؟
چون او و دار و دسته‌اش اخبار ايران را كاملاً برعكس به علماي نجف منتقل كرده بودند. بعد كه شيخ به شهادت رسيد و غرب‌گرايان بر اوضاع مسلط شدند، اخبار بسيار بدي به علماي نجف رسيد و متوجه شدند بسياري از حرف‌هاي شيخ فضل‌الله صحيح بوده‌اند. اسدالله خرقاني در نامه‌اي به تقي‌زاده و وكلاي افراطي مجلس مي‌نويسد: تا فرصت از دست نرفته است، هر فتوايي كه مي‌خواهيد، بگوييد تا برايتان از علماي نجف بگيرم! بعد هم به فتواهايي كه قبلاً در موضوعات مختلف برايشان گرفته است، اشاره مي‌كند. همين نامه‌ها نشان مي‌دهد اين افراد تا چه حد در بعضي از بيوت نفوذ كرده بودند كه هر فتوايي را كه به كارشان مي‌آمد مي‌توانستند بگيرند.
ظاهراً «انجمن مخفي» در نجف فعاليت‌هاي فراواني داشته است. از فعاليت‌هاي اين انجمن و نتايج آن بگوييد؟
همين طور است. اين انجمن غير از به انحراف كشيدن رابطه علماي نجف و شهيد شيخ فضل‌الله نوري، پس از شهادت او تصميم مي‌گيرد همه علماي مخالف خود را از سر راه بردارد، از جمله مرحوم حاج ملا عبدالله مازندراني در نجف مي‌گويد: اينها مي‌خواستند بعد از شهادت شيخ، ما را هم ترور كنند و نيز اشاره مي‌كند در تأسيس اين انجمن و اقدامات افراط‌گرايانه آن، فرقه بهائيت دخالت داشته است. البته خود خرقاني هم بعدها اين موضوع را مي‌نويسد و معلوم مي‌شود هم با بهائيه و هم با بابيه همكاري مي‌كرده است. انحراف اعتقادي او نيز تاحدي است كه حتي به صراحت، وجود نص بر امامت حضرت علي(ع) را نيز انكار مي‌كند!
و چنين فردي مي‌شود منبع اطلاع‌رساني به علماي نجف! اينطور نيست؟
متأسفانه! و نقش اصلي را در رساندن اخبار تحريف شده به علماي نجف دارد و لذا اطلاعات غلط به مراجع نجف مي‌رسد و آنها آن طور كه بايد پي به ماهيت و تأثير گروه‌هاي ساختارشكن و افراطي نمي‌برند و نقدهاي اصولي و مبنايي شيخ شهيد در نگاه آنان زياده‌طلبي، قدرت‌طلبي و استبداد رأي تلقي مي‌شود!
البته اين گروه رندي‌هاي ديگري هم داشتند، از جمله اينكه اصل دوم متمم قانون اساسي مبني بر نظارت علما بر قوانين را اصولاً به اين دليل تصويب كردند كه اجرا نكنند! بديهي است مشروطه مبتني بر مباني مدرنيته با نظارت علماي دين سازگار نيست. قانون اساسي مشروطه برگرفته از قوانين غربي، اساساً بر يك نظام عرفي سكولار مبتني بود و كاملاً مشخص است مصوبات مجلس برگرفته از چنين قانون اساسي را نمي‌توان با احكام اسلامي سنجيد. اغلب ناظرين سياسي دوره مشروطه هم گفته‌اند اين اصل تصويب شد تا اجرا نشود، ولي نزد علماي نجف اين طور عنوان شد كه شيخ دغدغه اين را دارد كه نكند قوانيني مغاير با احكام اسلام تصويب شود و با تصويب اين اصل، دغدغه او مورد ندارد و اعتراضش نابجاست! يك ناظر خارجي تحليل جالبي از اين قضيه دارد و مي‌گويد: قرار نبود اين اصل اجرا شود، اما اين طيف بسيار هوشمندانه عمل كردند تا در واقع شيخ فضل‌الله را خلع سلاح كنند و بگويند مگر او نظارت علما و مشروطه مشروعه را نمي‌خواست؟ پس حالا كه اين اصل تصويب شده است، اعتراضش معنا ندارد! همين طور هم شد و از آن به بعد هر وقت شيخ شهيد خواست اعتراضي بكند، گفتند: پنج مجتهد جامع‌الشرايط بر قوانين نظارت دارند و در صورت اسلامي نبودن، آن را رد مي‌كنند. اين اصل در مجالس اول و دوم به شكل نيم‌بند اجرا و در مجلس سوم به‌كلي كنار گذاشته شد!
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جوان آنلاین]
[مشاهده در: www.javanonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 33]
-
گوناگون
پربازدیدترینها