واضح آرشیو وب فارسی:تابناک: تبلیغ برای جذب دانشجو یا اصلاح ساختار؟
کد خبر: ۵۲۲۴۱۲
تاریخ انتشار: ۱۴ مرداد ۱۳۹۴ - ۲۲:۳۹ - 05 August 2015
اگر کسی وضعیت امروز دانشگاه های دولتی و غیردولتی در سراسر کشور را با نگاهی دقیق و موشکافانه بنگرد متوجه اوضاع نابسامان بسیاری از دانشگاه ها می شود.کم شدن ورود دانشجو، تکیه صرف به بودجه دولتی و یا شهریه دانشجویان، باعث شده است همه متخصصان به این نتیجه برسند که دانشگاه های ایران نیازمند اصلاحات جدی در ساختار خود هستند.
دانشگاه های دولتی که عمدتا بودجه خود را از محل بودجه عمومی کشور تامین می کنند در سال های اخیر به واسطه این وابستگی شدید و با کاهش درآمد نفتی کشور و نیز تحریم های بین المللی با مشکلات جدی مواجه شده اند . طبق گفته مسئولان وزارت علوم و بسیاری از دانشگاه ها، بخش زیادی از توان آزمایشگاهی و کارگاهی دانشگاه های دولتی به علت فرسودگی تجهیزات ، نداشتن بودجه برای خرید تجهیزات جدید و تحریم های ظالمانه علم و فناوری, عملا از کار افتاده است. دانشگاه های دولتی با مشکل دیگری نیز روبرو هستند؛ عدم ارتباط با صنعت و دیگر عوامل تولیدکننده در اقتصاد باعث شده است تا از یک سو آموزش در این دانشگاه ها فاصله زیادی از آموزش کاربردی و کارآفرین بگیرد و از سوی دیگر رکود علمی نسبی، فضای این دانشگاه ها را فرا گیرد. امری که از نگاه تیز بین رهبری انقلاب پنهان نمانده است و در سخنان اخیر خود به آن اشاره کرده اند.
در زمان دولت های قبلی (نهم و دهم) نه تنها هیچ اقدامی برای اصلاح این روند و ساختار صورت نگرفت بلکه دولت با اعمال کنترل وسیع تر بر دانشگاه ها و ایجاد فاصله بین دانشگاه و جامعه ، این مشکل را تشدید کرد.
در این میان دولت نهم و دهم اشتباه دیگری را نیز مرتکب شد؛ در حالی که دانشگاه های دولتی به مرور و به ناچار متوجه نیاز شدید خود به ارتباط با صنعت ، اقتصاد و کارآفرینی می شدند دولت برای حل مشکلات بودجه ای این دانشگاه ها با افزایش بی رویه ظرفیت پردیس های بین المللی ، خودگردان و مجازی، این دانشگاه ها را از چاله درآورد و به چاه انداخت! حالا دیگر مشکل دانشگاه های دولتی دو تا شد یکی وابستگی به نفت و دیگری وابستگی به شهریه دانشجویان.
دولت دانشگاه دار خوبی هم نبود
گویا قرار بود این نسخه آکادمیک اقتصادی که دولت هرگز بازرگان خوبی نیست این بار در عرصه دانشگاه خود را نشان دهد، آری دولت دانشگاه دار خوبی هم نبود.
اقدام عجیب دیگر دولت در سال های گذشته که تنها با منطق بازی های سیاسی قابل توجیه بود و شائبه تحت تاثیر قرار دادن دانشگاه های غیردولتی را به ذهن متبادر می کرد حمایت عجیب و باورنکردنی و توسعه بدون پشتوانه و بی رویه دانشگاه غیرحضوری پیام نور بود. دانشگاهی که علیرغم دولتی بودن، وابسته به شهریه هم هست. هر چند این شهریه ها به علت عدم برگزاری کلاس در این دانشگاه کمتر از سایر دانشگاه های غیردولتی است.
در سال های اخیر که تغییر هرم جمعیتی باعث کم شدن ورود دانشجو به دانشگاه ها شده است مشکلات دانشگاه ها بیش از گذشته نمایان شده است و لزوم اصلاحات ساختاری در دانشگاه ها و تغییر نگرش به علم را بیشتر نشان می دهد. جالب است که دولت و دانشگاه های دولتی تاکنون پیشگام این اصلاحات نبوده اند ، بلکه بیشتر خود را در باتلاق وابستگی دوگانه به بودجه عمومی و شهریه فرو برده اند.
ریسک بزرگ دانشگاه آزاد
شاید بتوان گفت تنها دانشگاهی که در این زمینه آن هم در دو سال اخیر اقداماتی انجام داده است، دانشگاه آزاد اسلامی است. حمید میرزاده رئیس این دانشگاه برای رهایی از چارت فربه و هزینه های اداری تشکیلاتی، تا کنون دو طرح تجمیع ـ بنا به اصطلاح دانشگاه آزادـ را به اجرا درآورده است تا از هزینه های این دانشگاه بکاهد و از طرفی تلاش کرده تا با امضای تفاهم نامه های متعدد با مراکز قدرتمند اقتصادی دولتی و غیردولتی و سرمایه گذاری دانش بنیان مشکل دانشگاه خود را حل کند.
میرزاده در این برنامه اما ریسک بزرگی را هم به جان خریده است. او در دانشگاهی که هم اینک دارای مشکلات اقتصادی و مالی بسیار است اقدام به جذب سالیانه 5 هزار عضو هیات علمی کرده است تا با افزایش کیفیت آموزشی بتواند مثل دانشگاه های بزرگ دنیا از این بحران خارج شود. در حالی که با توجه به تورم و افزایش هزینه های جاری دانشگاه و افزایش هزینه های ناشی از جذب هیات علمی جدید وی ناچار خواهد بود توجه بیشتری را به اقتصاد دانش بنیان در دانشگاه معطوف کند. سایر دانشگاه ها اما سعی کرده اند با کاهش و کوچک سازی هرم علمی خود و جذب هرچه بیشتر دانشجو از این مهلکه برهند. جالب است که دانشگاه های پیام نور و غیر انتفاعی که عمدتا در همین چند سال اخیر رشد کرده اند و هنوز برای بسیاری از واحد های خود هیات علمی و حتی کارکنان کافی جذب نکرده اند مقاومت بیشتری را در مقابل ادغام و کوچک سازی واحد های خود به نسبت دانشگاه آزاد نشان می دهند.
به جان خریدن این ریسک توسط یک دانشگاه غیر دولتی و محافظه کاری دانشگاه های دولتی در مقابل تغییر نشان داده است که تا چه حد وجود یک نهاد غیردولتی حتی در عرصه آموزش عالی می تواند به حال ارتقای کیفیت علمی و آموزشی کشور مفید و موثر باشد.
اگر حمید میرزاده و دانشگاه آزاد از این بازی پر ریسک که شروع کرده اند با موفقیت بیرون آیند بار دیگر دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان موفق ترین نهاد غیردولتی در مقابل همه پروژه های شبه دولتی و ظاهرا غیردولتی آموزش عالی (نظیر علمی کاربردی و پیام نور )، برتری بخش غیردولتی و مردمی در اقتصاد را به رخ بخش دولتی خواهند کشید. اتفاقی که به نظر می رسد باید در سایر عرصه های آموزشی، علمی و فرهنگی کشور و بویژه در سطح مدارس نیز تکرار شود.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تابناک]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 57]