تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
خرید سوسیس پرکن اصل با گارانتی
تشخیص دیسک و صفحه اصلی از تقلبی (6 راه ساده)
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
بهترین روش های چاپ جعبه محصولات + ویژگی ها و کاربردها
ده راهنمایی برای نوازندگان مبتدی یوکللی
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1806387864
پله پله، در آب انبارهای تاریخی استان سمنان
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: پله پله، در آب انبارهای تاریخی استان سمنان سمنان - ایرنا - ایرانیان در گذشته در کنار ساخت قنات ها و سدها، به ذخیره سازی آب های فراوان زمستانی برای به مصرف رساندن آنها در فصل های گرم سال نیز توجه داشته اند و برای تحقق این مساله، آب انبار را بنیان گذاشته اند.
آب انبارها محلی برای تامین آب شرب مردم بودند و به دلیل نوع ساخت و معماری مناسب، آب موجود در این آب انبارها همیشه خنک بوده است.
مردم استان سمنان نیز به دلیل قرار داشتن این استان در منطقه ای نیمه بیابانی، از گذشته های دور به ضرورت وجود آب انبار پی برده بودند و بر همین اساس آب انبارهای بسیاری در استان سمنان وجود دارد که به مرور زمان و با فراهم شدن امکان دسترسی آسان مردم به آب، رفته رفته، از رونق افتادند و در حال حاضر، کاربرد چندانی ندارند و بیشتر به عنوان یادگاری از گذشتگان، خود نمایی می کنند.
بد نیست بدانیم، 38 آب انبار استان سمنان در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده اند.
پله پله، از هر آب انبار استان سمنان پایین می رویم تا هر چه بیشتر با این میراث گذشتگان آشنا شویم:
آب انبارهای شهر سمنان
• آب انبار قلی
در مقابل حمام قلی در سمنان، آب انباری قدیمی وجود دارد که به آب انبار قلی معروف است. این آب انبار در سال 912 هجری شمسی احداث شده است. بر بالای مدخل ورودی آب انبار لوحه سنگی مستطیل شکلی به چشم می خورد که اشعاری بر روی آن منقوش شده است.
• آب انبار امامزاده علوی
این آب انبار طبق نوشته صنیع الدوله، توسط اسماعیل خان سنگسری برادر ذوالفقار خان، حاکم جبار سمنان در زمان فتحعلی شاه قاجار ساخته شده است. این آب انبار فاقد کتیبه است، ولی بر بالای آن آثار یک فرورفتگی به چشم می خورد که به احتمال زیاد، محل نصب کتیبه ای بوده است. بر بالای منبع اصلی آب، گنبد مخروطی با بادگیر برای خنک کردن آب وجود دارد.
• آب انبار ناسار
یکی از مهمترین و عمیق ترین آب انبارهای سمنان، آب انبار ناسار است که در دوران قاجاریه ساخته شده است. این آب انبار دارای سَردَر بزرگی است. بر بالای مدخل ورودی آب انبار نیز لوحه ای سنگی نصب شده که اشعاری بر آن حجاری شده است.
آب انبار ناسار، دارای پله های سنگی پهن و بلند است. سقف پایین آب انبار مشتمل بر ایوانی است که به صورت دایره و به وسیله راهرویی که در سمت راست آب انبار قرار دارد به قسمت اصلی راه می یابد. سقف بلند آن، گنبدی و دارای سوراخی بزرگ است که نور داخل آب انبار را تامین می کند.
این آب انبار به شماره پنج هزار و 661 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار پاچنار
در نزدیکی قلعه کوچک پاچنار در سمنان، آب انبار آجری نسبتا کوچکی قرار دارد که به آب انبار پاچنار معروف است. این آب انبار دارای سَردَر آجری و پشت بغل های آجری با تزیینات هفت و هشت است. بر بالای سردر آب انبار، کتیبه ای سنگی به چشم می خورد که اشعاری بر روی آن نوشته شده است. چنانچه از مفاد کتیبه بر می آید، این آب انبار در زمان قاجاریه ساخته شده است.
بر بالای منبع آب این بنای تاریخی گنبد بزرگ خشتی مخروطی شکل با بادگیر احداث شده است.
• آب انبار حاج ملا علی حکیم الهی
آب انبار حکیم الهی در جنوبی مسجد امام خمینی(ره) سمنان و در کنار مدرسه صادقیه واقع شده است. این بنا که در اوایل مشروطیت ساخته شده، به آب انبار صادق خان نیز معروف است. سردر این آب انبار آجری و فاقد تزیینات است. بر بالای مدخل ورودی آب انبار کتیبه ای به چشم می خورد که بدون لوح سنگی است.
این آب انبار به شماره 8617 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار توکلی
آب انبار توکلی در خیابان شهید باهنر سمنان قرار دارد. سر در آن آجری و در قسمت بالا و سرتاسر آن با قطاربندی ساده ای که به کمک دو رَج آجر به طور سه گوش قرار دارند زینت داده شده است. بر بالای مدخل ورودی آب انبار دو نقش از کاشی وجود دارد که عباراتی بر روی آن نقش بسته است.
دیوارهای طرفین آب انبار اندکی به جلو متمایل است و در گوشه آن، دو ستون مدوّر زیبا ساخته شده است. بر پیشانی سر در آب انبار نام احمد توکلی بر کاشی لاجوردی به چشم می خورد. آب انبار دارای 32 پله سنگی به ارتفاع 27 سانتی متر است که سقف آن را طاق گهواره ای کوتاه با تزئینات آجری زیگزاک تشکیل می دهند.
این آب انبار در دوره پهلوی ساخته شده و به شماره 5638 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار تَدیُّن
یکی از زیباترین آب انبارهای سمنان و جالب ترین آب انبار حاشیة شمالی کویر را می توان آب انبار تدین به حساب آورد. این آب انبار که به علت مجاورت کارخانه ریسندگی و بافندگی به نام آب انبار کارخانه نیز خوانده می شود، در سال 1310 هجری شمسی یعنی همزمان با احداث کارخانه مذکور، توسط حاج علی نقی کاشانی تاجر معروف وقت، ساخته شده است.
این آب انبار دارای سردر زیبا مزین به تزئینات آجری عالی است. دو طرف آب انبار، اندکی به جلو متمایل شده و به این ترتیب، طرح ذوزنقه ای پیش فضای آن را به وجود آورده است.
بر بالای مدخل ورودی، تزئینات گچبری همراه با نقوش اسلیمی، وجود دارد که در آن نقش دو شیر نیز به چشم می خورد. در این آب انبار، کتیبه ای وجود ندارد. سقف آن گهواره ای کوتاه با تزئینات آجری ساده است.
آب انبار تدین به شماره 5646 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار چوب مسجد
آب انبار چوب مسجد در خیابان آیت الله طالقانی و نزدیک میدان ابوذر سمنان واقع شده و در سال 1334 هجری شمسی ساخته شده است. این آب انبار دارای سقف آجری با تزیینات هفت و هشت و کتیبه ای از کاشی است که اشعاری به خط سفید لاجوردی بر روی آن نوشته شده است.
پشت بغل های دو طرف مدخل ورودی دارای کاشی های هفت رنگ زیبایی است.
• آب انبار شرق سمنان
این آب انبار در شرق سمنان و در جنوب مسیر اصلی تهران - مشهد، پایین تر از پارک جنگلی سوکان واقع شده است.
این آب انبار دارای سردر آجری است و سقف گهواره ای آن با آجر به طور ساده پوشانده شده و فاقد تزیینات معماری است.
• آب انبار سِنا دره
این آب انبار در قبرستان سابق سنادره سمنان واقع است. سردر آن ساده و طاق گهواره ای آن از گچ پوشانده شده و منبع اصلی آن از خشت و گل درست شده است.
این آب انبار که در دوره پهلوی اول بنا شده به شماره 5828 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آب انبارهای سرخه
• آب انبار بیابانک
این آب انبار در روستای بیابانک واقع است، دارای سردر آجری ساده و منبع آب پله ای مدور آجری است.
• آب انبار لاسجرد
این آب انبار در روستای لاسجرد در کنار راه اصلی و ارتباطی به روستا واقع است و دارای منبع آب خشتی و گلی پله مانندِ کوتاه مدوّر و طاق آبگیری کوتاه است.
• آب انبار سرخه
آب انبار باستانی سرخه که در خیابان عاشورا در این شهر قرار دارد بزرگ ترین، زیباترین و مهمترین آب انبار این شهر است که براساس معماری سنتی خاص ناحیه کویری با گنبد عظیم مخروطی تا بالای منبع آن پله های مدوری احداث شده است. بر بالای گنبد آن بادگیری کوچک برای عبور جریان هوا به چشم می خورد. از مدخل ورودی آب انبار که اکنون بسته است، تا شیرهای آب بیش از چهل پله وجود دارد. قدمت این آب انبار را بیش از چهار قرن تخمین زده اند.
• آب انبار بیرون دژ
در محله بیرون دژ و در کنار مصلی نماز جمعه(حسینیه شهدا) شهر سرخه قرار گرفته است.
این آب انبار منسوب به دوره قاجار است و از آب انبارهای بزرگ این شهر به حساب می آید. این آب انبار را حاج حشمت اللشکر، که خود اهل سرخه بوده ساخته است. مخزن اصلی آن گنبد عظیمی، مخروطی شکل است، این بنا بر اساس معماری سنتی خاص ناحیه کویری ساخته شده و پیرامون آن تا رأس گنبد، پله های مدوری احداث گردیده است. بر بالای گنبد، بادگیر کوچکی جهت عبور جریان هوا و خنک کردن آب به چشم می خورد.
این بنا به شماره ملی 4435 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
- آب انبار بزرگ گرمسار
این آب انبار در مرکز شهر گرمسار واقع شده و از بناهای بسیار جالب این منطقه است. این آب انبار در جنوب میدان امام خمینی(ره) و در ضلع شمالی مسجد جامع گرمسار بنا شده است. این آب انبار در دوره قاجار ساخته شده است که یکی از بزرگترین آب انبارهای منطقه به شمار می رفته و بخش اعظم آب مصرفی اهالی را تامین می کرده است.
آب انبار مذکور دارای چهل پله مخزن استوانه ای شکل است. منبع بزرگ و اصلی آن به صورت گنبد پله ای مدور آجری در داخل کوچه قرار دارد که به صورت میدانگاهی درآمده است. تعداد پله های مدور مخزن آن بیست و چهار پله است .عمق آن در حدود 14 متر بوده، که به مدت پنج ماه از سال آب آشامیدنی اهالی شهر و حومه آن را تامین می کرد. سردر بزرگ و طاق گهواره ای آب انبار بزرگ گرمسار در سمت بازار بود که اینک مسدود شده است. این آب انبار که از بناهای بسیار جالب گرمسار است.
این آب انبار به شماره 3789 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار نه حصار
آب انبارناسار یا همان نه حصار در جنوب قلعة ناسار گرمسار و در مجاورت جاده اصلی به روستا قرار گرفته است. سازنده این بنا طبق نوشته بالای سردر آب انبار، مرحوم سیف الله معماریان سمنانی است. منبع اصلی، گنبدی شکل و آجرپوش است که بر طاق آجری و ضربی طرفین استوار است.
در دو قسمت منبع، دو بادگیر برای خنک شدن آب زیر منبع در نظر گرفته شده است. منبع اصلی این آب انبار از نظر فیزیکی با سایر آب انبارها در استان سمنان متفاوت و در نوع خود بی نظیر است. آب انبار مذکور امروزه قابل استفاده و بهره بهرداری نیست.
این آب انبار در دوره قاجاریه ساخته شده و به شماره 20244 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار مسیر امامزاده اسمعیل و شمس الدین
در حومه شهر گرمسار و در مسیر راه امامزاده شمس الدین و اسماعیل و به فاصله حدود یک کیلومتری از شمال غربی گرمسار قرار دارد. آب انبار مذکور در دوره قاجار ساخته شده که به آب انبار(آب حوض) آقا شهرت دارد.
این آب انبار دارای مخزن و بادگیر، پاشیر، پلکان و سردر است. سقف پلکان پاشیر با آجرهایی به فرم حصیری و به صورت ضربی ساخته شده است. بر خلاف اکثر آب انبارهای منطقه، پلان آب بر پایه مربع مستطیل بنا شده است و مخزن آن عبارت است از فرم چهارگوشی که یک ستون در وسط آن تعبیه شده و بر روی ستون بادگیر آن قرار دارد.
تویزه ها(باریکه هایی در سقف های قوسی) از چهار طرف به صورت به علاوه بر این پایه ستون نشسته اند تا چهار گنبد بر روی آنها قرار گرفته و پوشش مخزن را کامل کنند. مصالح اصلی تشکیل دهنده آب انبار از آجر و ملات است. کف اصلی پیرامون آب انبار به دلیل ساخت جاده آسفالته حدود 50 سانتیمتر بالا آمده است.
این آب انبار که در دوره قاجاریه بنا شده به شماره 5628 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آب انبارهای آرادان
• آب انبار علی آباد
در مجاورت جاده اصلی آرادان به سمنان در ابتدای جاده ارتباطی علی آباد واقع شده که منسوب به دوره قاجار است، معمار آن مرحوم حاج قربان معماریان بوده که از معماران صاحب نام منطقه به شمار می رفته است.
پوشش پلکانی مخزن، پشت بام راه پله و فرم کلی آن با آجر فرش شده است و همچنین بخشی از سقف پاشیر و راه پله به صورت ضربی با بافت حصیری ساخته شده است.
این آب انبار تمامی مشخصات آب انبارهای منطقه از جمله سردر، پاشیر، مخزن و پوشش مخزن پله ای را داراست. سردر آب انبار دارای آجرکاری های کنگره ای و در بخشی دیگر اشکال هندسی برجسته است. از دیگر عوامل تزئین بصری این بنا به فرم پلکانی پوشش مخزن آن نیز می توان اشاره کرد.
آب انبار علی آباد به شماره 5630 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار ده نمک
در روستای ده نمک و کنار کاروانسرای شاه عباسی این روستا قرار دارد، این آب انبار منسوب به دوره قاجار است و دارای پاشیر، مخزن و پوشش گنبدی مخزن که به شکل پلکانی ساخته شده است که البته سردری نیز داشته است. پلان مخزن همانند اکثر مخازن معمول آب انبارهای منطقه؛ بر اساس دایره ساخته شده که قطر خارجی آن در حدود 5/10 متر و عمق آن حدود 5/8 متر از سطح زمین است.
این آب انبار دارای پوشش گنبدی به روی مخزن است که سطح خارجی آن به صورت پلکانی است. مصالح اصلی به کار رفته آجر و ملات می باشد و با تزئینات حصیری کار شده است.
در ساخت مخزن از مصالح سنگ و شفته آهکی با روکش ساروج استفاده شده است. لازم به ذکر است، دو راه دسترسی یکی در شرق و دیگری در غرب برای این آب انبار وجود دارد.
آب انبار ده نمک به شماره 5813 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
آب انبارهای شاهرود و میامی
مهم ترین آب انبارهای شاهرود شامل آب انبار مدرسه قلعه، آب انبار میرزا احمد، آب انبار مزج و مهم ترین آب انبارهای میامی شامل آب انبار آقایان، آب انبار صفوی و آب انبار عمارت است.
• آب انبار میرزا احمد
این آب انبار در شهر بسطام واقع شده و متعلق به دوره قاجاریه است. شالوده بنا از آجر و نما سازی آن نیز از آجر است. یکی از خصوصیات این بنا، اجرای طاق و تویزه های بسیار زیبا در ساخت آن می باشد.
این آب انبار به شماره 19145در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار عمارت
این آب انبار در بافت قدیمی میامی در 65 کیلومتری شرق شاهرود واقع است و متعلق به دوره قاجاریه است .آب انبار دارای دو کتیبه آجری است که بر روی مخزن آب انبار ساختمان ایجاد شده است. بنای آب انبار سالم است، اما مورد استفاده قرار نمی گیرد. این آب انبار به شماره 12270 در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.
• آب انبار صفوی
آب انبار صفوی متعلق به دوره صفویه بوده و در عرصه کاروانسرای میامی در 65 کیلومتری شرق شاهرود واقع است. بنای آب انبار از آجر ساخته شده و بر روی مخزن آب ساختمانی بنا گردیده که فشار ناشی از آن به بنا آسیب می رساند. بنا تقریبا سالم است ولی کاربری خود را ازدست داده است.
• آب انبار آقایان
این آب انبار که در محله آقایان شهر میامی در 65 کیلومتری شرق شاهرود قرار دارد متعلق به دوره قاجاریه است. بنا از آجر و بسیار زیبا ساخته شده است. پوشش سقف به صورت حصیری است. حجم مخزن و بزرگ بودن راه شیر در این آب انبار قابل توجه است. بر روی آب انبار ساختمان قدیمی واقع است.
علاوه بر آب انبارهای ذکر شده، تعدادی آب انبار نیز در بناهای تاریخی شاهرود و میامی وجود دارند که از میان آنها می توان به سه آب انبار مجموعه کاروانسراهای میاندشت، مسجد جامع شاهرود، مسجد شیخ علی اکبر، مسجد آقا و خانه های تاریخی عطاردی و یغمایی ها اشاره کرد.ک/4
6103/7342
29/04/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 27]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها