تبلیغات
تبلیغات متنی
رسانه حرف تو - مقایسه و اشتراک تجربه خرید
آموزشگاه آرایشگری مردانه شفیع رسالت
تاثیر رنگ لباس بر تعاملات انسانی
محبوبترینها
بررسی دلایل قانع کننده برای خرید صنایع دستی اصفهان
راه های جلوگیری از جریمه های قبض برق
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکتهای مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه میتوانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدلهای [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1804872654
![نمایش مجدد: جام جم ایام - حقوق شهروندی در ادبیات طنز دوره مشروطه refresh](https://vazeh.com/images/refresh.gif)
جام جم ایام - حقوق شهروندی در ادبیات طنز دوره مشروطه
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
![](http://jamejamonline.ir/Media/Image/1394/03/22/635697200277485046_M.jpg)
شعر فارسی از دیرباز با طنز عجین بوده است. از طنزپردازان سرشناسی همچون عبید زاکانی هم که بگذریم، حتی قلههای شعر عاشقانه و عارفانه در آثار خود از طنز بهره جستهاند. نمونه بارز این ادعا حافظ شیرازی است که گاه چنان رندانه طنز را در خدمت مضمون گرفته که جز با نیشخند نمیتوان بیت مورد نظر را خواند و درک کرد.
در این نوشتار اما قرار است به طنز در شعر دوران مشروطه پرداخته شود. به همین دلیل و برای درک بهتر موضوع لازم است کمی به اوضاع ادبیات و مشخصا شعر آن روزگار بپردازیم. انقلاب مشروطه را بیتردید میتوان نقطه عطف ادبیات و شعر فارسی دانست؛ رخداد بزرگی که علاوه بر سیاست و اجتماع، بسرعت عرصه هنر و ادبیات را درنوردید و باعث پیدایش آثاری متفاوت از گذشته شد. اما دلیل این تأثیر و تغییر چیست؟ اصلیترین عامل این تأثیر شدید در ذات مشروطه مستتر است. با انقلاب مشروطه، مردم و جامعه از حالت رعیت خارج شدند و به هیات شهروند در آمدند. این تغییر بنیادین خود به خود حقوقی را برای شهروند دوران مشروطه به همراه داشت که اصلیترین آن، معنا یافتن فردیت انسان بود. به همین دلیل، چهرههایی همچون نیما یوشیج، تقی رفعت، شمس کسمایی و دیگر شاعران نوپرداز به خود اجازه دادند در کلیشههایی که تا آن روزگار لایتغیر پنداشته میشد، دست ببرند. بیشک دانستن زبان فرانسه و مطالعه ادبیات ایران در نوآوریهای نیما یوشیج بسیار مؤثر بوده است، اما برای اینکه میزان اثرگذاری انقلاب مشروطه را درک کنیم، کافی است به این سوال پاسخ دهیم که آیا پیش از نیما، شاعر یا ادیبی نداشتیم که فرانسه بلد باشد و با ادبیات غنی این کشور آشنا باشد؟ اتفاقا پاسخ بسیار ساده است. تنها چند دهه پیش از انقلاب مشروطه و در دوران صدارت امیرکبیر، شاعری به نام یغما جندقی میزیسته که کاملا بر زبان و ادبیات فرانسه تسلط داشته است. در میزان خلاقیت شاعری او نیز همین بس که ادوارد براون، نویسنده تاریخ ادبیات ایران، او را با شاعر شهیر فرانسوی ـ آرتور رمبو ـ مقایسه میکند. موضوع آنجا روشنتر میشود که اتفاقا جندقی نیز تلاش میکند آثار ادبی فرانسه را به فارسی ترجمه کند، اما از سوی دولتمردان از این کار منع و به او گفته میشود بهتر است آثاری در باب صنعت ترجمه کند!
![](http://www.jamejamonline.ir/Media/Image/1394/03/22/635697200272851846.jpg)
اشاره به این مقدمه طولانی از این نظر ضروری است که غالب آثار طنز دوران مشروطه از قالبهای متعارف شعر فارسی همچون غزل و قطعه متفاوت است. اهمیت این مهم از آن منظر است که در سالهای ابتدایی پس از مشروطه، هنوز نیما هم ظهور نکرده بود تا نظریات خود را به شکلی که امروز شعر نو خوانده میشود، تئوریزه کند. بنابراین میتوان گفت فرم متفاوت اشعار طنز دوران مشروطه تحت تاثیر همان مفهوم فردیت است. هرچند طنزپردازان این دوران هیچگاه از وزن عروضی خارج نشدند، اما دیگر به برابری مصراعها پایبند نبودند و به فراخور شعر و مضمون، آن را نقض میکردند. یا این شعر از سیداشرفالدین گیلانی که با انتشار نشریه نسیم شمال و چاپ آثار طنز خود در آن، شوری در جامعه و فضای مطبوعاتی آن زمان ایجاد کرده بود: ای فعله تو هم داخل آدم شدی امروز؟ بیچاره چرا میرزا قشمشم شدی امروز؟ در مجلس اعیان به خدا راهنداری زیرا که زر و سیم به همراه نداری در سینه بیکینه به جز آه نداری چون پیر نود ساله چرا خم شدی امروز؟ بیچاره چرا میرزا قشمشم شدی امروز؟ هرگز نکند فعله به ارباب مساوات هرگز نشود صاحب املاک دموکرات بیپول تقلا مزن، ای بلهوس لات زیرا که تو در فقر مسلم شدی امروز بیچاره چرا میرزا قشمشم شدی امروز از شکل و فرم شعر طنز در این دوران که بگذریم، موضوع مهم دیگری که باید به آن توجه شود، دلایلی است که این شاعران را به سوی طنز سوق میدهد. این دلایل را به اختصار در دو مورد میتوان خلاصه کرد: نخست اینکه اگرچه انقلاب مشروطه باعث پیدایش حقوق شهروندی شده بود، اما روحیات جامعه استبدادزده و حاکمان برآمده از آن، مانع بود که این شاعران بتوانند بدون دغدغه و به زبان فخیم و جدی دغدغههای خود را بیان کنند. بنابراین شاهدیم که اتفاقا هر زمان که حاکم وقت جدیت بیشتری در سرکوب منتقدان خود نشان داده، گرایش به طنز در میان شاعران این دوره بیشتر شده است. اوج این جریان را میتوان در دوران صدارت و سالهای اول سلطنت رضا خان مشاهده کرد. فرخی یزدی در همین سالها به جرم سرودن اشعار جدی انتقادی به زندان میافتد و دهانش دوخته میشود و سرانجام پزشک احمدی معروف او را به قتل میرساند. میرزاده عشقی نیز در همین دوران به ضرب گلوله کشته میشود. فارغ از مصائب سرودن اشعار جدی، یک نکته مهم دیگر نیز در گرایش این شاعران به طنز موثر بوده و آن هم میزان اثرگذاری اشعار طنز با بیان عامیانه در تودههای بیسواد آن روزگار است. به عبارت دیگر باید گفت در دورانی که هنوز مدارس جدید شکل نگرفته بود و عموم جامعه سواد پایینی داشتند، شاعرانی که پیشتر تسلط خود را بر ادبیات و شعر فاخر ثابت کرده بودند، ترجیح دادند سراغ ادبیات عامه مردم بروند و با زبان خود آنها با ایشان سخن بگویند و از این طریق مفاهیم جدیدی را که حاصل انقلاب مشروطه و دنیای جدید بود به آنان منتقل کنند. در میان این ادیبان، با جرأت میتوان گفت، علیاکبر دهخدا از جایگاهی ویژه برخوردار است، چراکه علاوه بر سرودن شعرهای طنز به زبان ساده و عامی، نثرهای طنزآمیز فراوانی را نیز در قالب مجموعه مقالات چرند و پرند خلق میکند که با استقبال خوبی از سوی مردم مواجه میشود. مهرداد جهانگیری / شاعر و نویسنده
شنبه 23 خرداد 1394 ساعت 02:30
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 104]
صفحات پیشنهادی
جام جم ایام - کارکرد کلوبهای روتاری در دوره پهلوی دوم
با دخالت علنی آمریکا و مأموران سیا در کودتای 28 مرداد 1332ش و تلاش مستقیم این دولت در بازگرداندن محمدرضا پهلوی به اریکه قدرت و دخالت فعال در سرکوب نهضت ملّی ایران به تدریج آمریکا جایگاه ویژه ای در ایران برای خود خواستار شد تا آنجا که برای حفظ و گسترش نفوذ خود در ایران از دولتجام جم ایام - آسیب شناسی احزاب سیاسی اواخر دوره قاجار
بعد از وقوع انقلاب مشروطه فضای سیاسی ایران با پدیده نوظهور احزاب گروهها و جریانهای سیاسی مواجه گردید اما این روند تازه و نوبنیاد کمتر از دو دهه تداوم یافت چنانکه با تکیه رضاشاه بر مسند قدرت موج اوّل تحزّب سیاسی در داخل ایران به پایان رسید نکته شایان ذکر در اینجا کجام جم ایام - تخریب بناهای تاریخی در دوره پهلوی اول
باستانگرایی خوار شمردن میراث مذهبی و فرهنگی احساس حقارت نسبت به ظواهر تمدن غربی تغییر نوع پوشاک زنان و مردان و تخریب بناهای تاریخی بخشهایی از تصویر مدرنیسم مورد نظر رضاشاه بود چنانکه این تجدد تقلیدی بیشتر بر احساسات متکی بود نه بر عقلانیت تاریخ معاصر ایران را میتواجام جم ایام - ایران در دوره سلطنت ناصری به روایت حاج سیاح
یکی از منابع تاریخی دوره قاجار که مؤلّف آن محور مباحث خود را بر روی مسائل اجتماعی متمرکز نموده خاطرات حاج سیّاح به نگارش حاج محمدعلی سیّاح محلّاتی است قسمت عمدهای از مطالب کتاب موردنظر در راستای بیان معضلات و نابسامانیهای جامعه ایران در آن برهه زمانی میباشد در ایجام جم ایام - خواندنی هایی از مراسم ازدواج بلوچ ها در دوره قاجار
بر پایی مراسم ازدواج همواره یکی از با شور و نشاط ترین مراسم اجتماعی در تاریخ ایران بوده چنانچه این امر در دوره ی قاجار نیز با حرارتی خاص و البته آداب و رسومی منحصر به فرد برگزار می شده است پاتینجر درباره مراسم ازدواج بلوچ ها در دوره قاجار می نویسد وقتی مردی تصمیم می گیرد باجام جم ایام - نقش نشریات فکاهی و کاریکاتوریستها در انقلاب مشروطه
در دوره مظفرالدینشاه شاهد یک رشته فعالیتهای فرهنگی نظیر تشکیل انجمن معارف تأسیس مدارس نوین و ایجاد روزنامه با ابتکار شخصی در تهران و دیگر شهرها هستیم در همین دوره در مورد ورود برخی روزنامههای فارسی ـ که خارج از ایران منتشر میشدند ـ میزانی از تساهل رعایت میشد در همین شراشهرسازی بدون امکانات زیربنایی و روبنایی حقوق شهروندی را تخریب میکند
چهارشنبه ۲۰ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۱ ۵۳ معاون وزیر راه و شهرسازی گفت شهرسازی بدون تامین امکانات زیربنایی و روبنایی تنها حقوق شهروندی را تخریب میکند به گزارش خبرنگار ایسنا در استان مرکزی محسن نریمان در حاشیه بازدید از پروژههای عمرانی در شهر جدید امیرکبیر اراک با بیان اینکه احداث شهرهاجام جم ایام - محل تولد شاه در آتش سوخت!/سند
سند زیر که مربوط به روزهای منتهی به پیروزی انقلاب اسلامی است خشم و نفرت مردم از رژیم پهلوی و شخص محمدرضا شاه را نشان می دهد نخستوزیری تلفنگرام از ساواک اواسط کوچه بیمارستان سینا در خیابان سپه منزلی وجود دارد که شایع است که شاهنشاه آریامهر در این محل متولد شدهاند و بجام جم ایام - شمشیر طلایی هخامنشی / عکس
این شمشیر دوهزار و چهارصد ساله بی نظیر که در شهر همدان یافت شده است از جنس طلا بوده و طولی نزدیک به چهل و چهار سانتی متر دارد سبک طراحی و ساخت این شمشیر متعلق به عصر هخامنشی بوده و دو طرف دسته آن شکل سر دو شیر درنهایت استادی وکمال ظرافت که هریک بیکطرف متمایل شده کار شده است ایندر پایان دهمین دوره رقابتهای لیگ برتر جام لیگ برتر کاراته به زنجانیها رسید
در پایان دهمین دوره رقابتهای لیگ برترجام لیگ برتر کاراته به زنجانیها رسیدجام قهرمانی دهمین دوره رقابتهای لیگ برتر کاراته مردان به تیم گاز زنجان رسید به گزارش خبرنگار ورزشی خبرگزاری فارس هفته پایانی لیگ برتر کاراته در حالی امروز جمعه هشتم خرداد ماه در سالن شهید افراسیابی تهرامسئول بسیج جامعه زنان سپاه شهدای آذربایجان غربی خبر داد برگزاری دورههای مهارتآموزی ویژه خواهران بسیجی در آذر
مسئول بسیج جامعه زنان سپاه شهدای آذربایجان غربی خبر دادبرگزاری دورههای مهارتآموزی ویژه خواهران بسیجی در آذربایجان غربیمسئول بسیج جامعه زنان سپاه شهدای آذربایجان غربی گفت امسال دورههای مهارتآموزی ویژه خواهران بسیجی در مناطق مختلف استان برگزار میشود لیلا سپهری امروز در گفت&zطنز؛ افزایش نگران کننده «تکذیب» در جامعه
طنز افزایش نگران کننده تکذیب در جامعه آیدین سیار سریع در روزنامه قانون نوشت این روزها کاری که رواج پیدا کرده تکذیب مصاحبه است یکی از بامزهترین این تکذیبها تکذیبی بود که همین چند روز پیش در پی مصاحبه یکی از روزنامهها با یک فعال سیاسی مطرح شد ماجرا هم از این قرار بودبرنامه جامع حمایت از حقوق معلولان تصویب شد
ربیعی خبر داد برنامه جامع حمایت از حقوق معلولان تصویب شد شناسهٔ خبر 2766368 - دوشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۴ - ۲۱ ۳۰ جامعه > رفاه و آسیب های اجتماعی وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی از تصویب برنامه جامع حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت در دولت خبر داد به گزارش خبرگزاری مهر علی ربیعیجام جم ایام - مواضع امام خمینی درباره فلسطین
سیاست خارجی هر کشوری اصولی و مبانی خاص خود را دارد که این اصول و مبانی برگرفته از نیازها و استراتژیهای طراحی شده برای آن کشور است اصولی که میتواند برای دههها ادامه داشته باشد و مبنای ارزیابی آن کشور قرار گیرد پیروزی انقلاب اسلامی در ایران در سال 1357 شروعی برای تغییر مبانیجام جم ایام - نصیری؛ باسابقه ترین رئیس ساواک
روز 16 خرداد 1357 ارتشبد نعمت الله نصیری از ریاست ساواک برکنار و به سمت سفیر رژیم شاه در پاکستان منصوب شد این برکناری و آن انتصاب بخشی از جابجائیها و عزل و نصب های هدفمندی است که در سال 1357 از سوی رژیم شاه باهدف مهار انقلاب و فرونشاندن اعتراضات مردمی صورت گرفت در میان چهره هایبرنامه جامع دولت در حمایت از حقوق معلولان تصویب شد
دوشنبه ۱۱ خرداد ۱۳۹۴ - ۲۱ ۲۴ وزیر تعاون کار و رفاه اجتماعی از تصویب برنامه جامع دولت در حمایت از حقوق افراد دارای معلولیت خبر داد به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجویان ایران ایسنا علی ربیعی در دیداری که با نمایندگان جامعه معلولان داشت از تصویب برنامه جامع دولت در حمایتجلسه ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی استان در دو حوزه حقوق شهروندی و حجاب و عفاف برگزار شد
جلسه ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی استان در دو حوزه حقوق شهروندی و حجاب و عفاف برگزار شد استانها > آذربایجان غربی - جلسه ستاد صیانت از حریم امنیت عمومی استان در دو حوزه حقوق شهروندی و حجاب و عفاف برگزار شد به گزارش خبرآنلاین آذربایجان غربی علیرضا رادفر در این جلس-
گوناگون
پربازدیدترینها