واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: فرار مغزها یا جذب نخبگان؟پیش از این راجع به فرار مغزها صحبت کردیم. اما قطعا چنین پدیده ای دو سو دارد. در این نوشتار علاوه بر بررسی وضعیت فرار مغزها در جهان به توضیح مختصری درباره جذب نخبگان می پردازیم.
فرار مغزها به پرواز سرمایه انسانی هم معروف است. در شکل ساده اش می تواند به مهاجرت انبوه نیروهای فنی ماهر از یک کشور به کشور دیگر تعبیر شود. فرار مغزها می تواند به علل مختلفی رخ دهد مثل ناامنی سیاسی داخلی، فقدان فرصتهای لازم، ریسکهای سلامتی و مشکلات شخصی و ...؛ فرار مغزها از این جهت می تواند با عنوان پرواز سرمایه انسانی نامیده شودکه نشان می دهد همزمان با جابه جایی سرمایه انسانی سرمایه مالی هم جابه جا می شود. به عبارتی واژه فراز مغزها به مهاجرت گروههای مختلف پزشکان و دانشمندان و تکنولوژیست ها از یک کشور در حال توسعه (حتی شامل اروپا) به کشورهای به نظر توسعه یافته (مثل آمریکا) اطلاق می شود. البته این پدیده اثر عکسی روی کشورهایی که این جمعیت مهاجر را می پذیرند دارد و در واقع برای آنها نوعی جذب نخبگان رخ می دهد. عمدتا همه کشورهای در حال توسعه (مثلاً هند) با پدیده فرار مغزها (مثلاً به آمریکا) روبرو هستند. فرار مغزها از اروپا تا چندی پیش از اروپا به شدت از پدیده فرار مغزها رنج می برد و این مسئله در 2 مرحله رخ می داد: اول: مهاجرت نیروی کار از اروپای جنوب شرقی و اروپای شرقی به اروپای غربی برود دوم: مهاجرت از اروپای غربی به آمریکا به عبارتی جذب نخبگان رابطه مقابل فرار مغز هاست.کشورهایی که نیروهای ماهر به آن سفر می کنند در واقع کشورهای جذب کننده نخبگان نامیده می شونداین وضعیت اخیرا بهتر شده (چرخه کندتر گشته است)، برای توقف این چرخه اتحادیه اروپا امکاناتی را تحت عنوان بلوکارت فراهم آورده که همانند گرین کارت در آمریکاست. در حقیقت اتحادیه اروپا به مقصد قابل اعتمادتری برای کشورهای آسیایی تبدیل شده تا از این طریق لطمه ناشی در فرار مغزهایش جبران شود. اما از طرف دیگر اتحادیه اروپا نگران اثرات این جمعیت مهاجر بر فرهنگ و محیط خود است و اخیراً قوانین محدود کننده ای برای مهاجرت در نظر گرفته شده است. آفریقا این قاره بیشترین آسیب را از این مسئله می بیند، بر اساس یک مقاله اتیوپی در طول سالهای 80 تا 91 ، 75 درصد نیروی ماهر خود را از دست داد. این مهاجرت انبوه نیروی کار ماهر اثرات مضر گسترده ای بر توسعه این کشورها دارد. در حالت مشابه کنیا و نیجریه هم از این وضعیت به شدت رنج می برند. آسیا کشورهایی مثل پاکستان، چین، روسیه، هند، ایران و عراق از فرار مغزها رنج می برند. بیکاری انفجار جمعیت دلایل مهم مهاجرت نیروی کار ماهر از آسیاست در کشورهایی مثل هند، پاکستان و بنگلادش افراد تحصیل کرده با تحصیلات عالیه ماهر و با تجربه از امکانات کافی برای پیشرفت و موقعیت برخوردار نیستند. بنابراین دریای پیشرفت باعث می شود اکثر این افراد وطن خود را برای کسب آینده بهتر ترک کنند. و این فرار مغزها فقدان بزرگی برای این کشورها به شمار می رود.واژه فراز مغزها به مهاجرت گروههای مختلف پزشکان و دانشمندان و تکنولوژیست ها از یک کشور در حال توسعه (شامل اروپا) به کشورهای بنظر توسعه یافته (مثل آمریکا) اطلاق می شود. جذب نخبگان چیست؟ به عبارتی جذب نخبگان رابطه مقابل فرار مغز هاست.کشورهایی که نیروهای ماهر به آن سفر می کنند در واقع کشورهای جذب کننده نخبگان نامیده می شوند. کشورهایی مثل آمریکا، کانادا و انگلیس. این کشورها به علت اینکه ثروت فراوان و فرصتهای کاری کافی دارند می توانند نخبگان را به خود جذب کنند.علاوه بر ین فراهم کردن امکانات و سبک زندگی بهتر به این مسئله کمک می کند.نتیجه گیری:برای حفظ تعادل قدرت و کسب توسعه متناوب جهانی لازم است که پدیده فرار مغزها کنترل شود. این مسئله به کشورها کمک می کند تا از همه شهروندان ماهر و تحصیل کرده خود برای توسعه و بهبود اوضاع استفاده کند اما برای حفظ این جمعیت در داخل کشور لازم است که فرصتهای کاری کافی و امکانات زندگی برایشان فراهم شود.برای این منظور کشورهای توسعه یافته باید با فراهم کردن منابع مالی و امکانات به کشورهای درحال توسعه کمک کنند. در این صورت هر فردی روی این کره خاکی می تواند استاندارد خوبی برای زندگی داشته باشد و هر کشوری می تواند خود را به عنوان کشور توسعه یافته معرفی کند ترجمه: ریحانه حمیدی فربخش اقتصاد تبیانمنبع: Gemini geek
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1107]