واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
توسعه پایدار و محیط زیست توسعه پایدار به عنوان اصلیترین شاخصه در رشد و تعالی جوامع پیشرفته، محور توجه همه فعالیتهای حال و آینده انسان امروزی است؛ چرا که در نظر نگرفتن این امر در استفاده از منابع، تولید محصولات، تصمیمگیریهای اقتصادی، اجتماعی و... میتواند به بروز آسیبهای جبرانناپذیر به محیطزیست انسانی منجر شود.
توسعه پایدار بنا به تعریف، توسعه ای است که نیازهای امروز را بدون تاثیر و لطمه زدن به توانایی نسل های آتی در تامین نیازهایشان، تامین کند. توسعه پایدار در حقیقت ایجاد تعادل میان توسعه و محیط زیست است. توسعه پایدار تنها بر جنبه زیست محیطی تمرکز ندارد بلکه به جنبه های اجتماعی و اقتصادی آن هم توجه می کند. توسعه پایدار محل تلاقی جامعه، اقتصاد و محیط زیست است. امروزه بر اثر بهره برداری بی رویه و غیراصولی منابع طبیعی در طول سالیان متمادی، بسیاری از اکوسیستم های طبیعی تخریب و بسیاری دیگر از اکوسیستم ها شکننده و آسیب پذیر شده است. برنامه ریزی و مدیریت صحیح و اصولی برای نحوه بهره برداری از منابع طبیعی، مهم ترین هدف توسعه پایدار و تضمین کننده بقای جوامع انسانی بخصوص نسل های آینده در زیست بوم هاست. انرژی به منزله عامل توسعه اقتصادی، اجتماعی و بهبود کیفیت زندگی انسان تلقی می شود. نحوه تولید و استفاده از انرژی به منزله یکی از اصلی ترین عوامل مؤثر در ایجاد آلودگی محیط زیست در مقیاس های ملی، ناحیه ای و بین المللی مطرح است. با نگاهی به قرن بیستم میلادی و سیر صنعتی شدن انسان، مهم ترین عامل در تامین و تولید انرژی در اوایل قرن بیستم، توجه به صرفه اقتصادی و سود حاصل از این منابع بود و در آن ایام ارتباط بین انرژی و محیط زیست اهمیت زیادی نداشت. دغدغه های زیست محیطی مانند باران اسیدی، سوراخ شدن لایه ازن و تغییر اقلیم و گرمایش جهانی در دهه 80 میلادی اهمیت پیدا کرد. از آن زمان این موضوع آشکار شد که تولید، تبدیل، انتقال و مصرف انرژی همگی روی محیط زیست تاثیرگذارند. این اثرات مخرب زیست محیطی حاصل انتشارات هسته ای، شیمیایی و حرارتی فرآیندهایی است که برای تامین منافع بشر کار می کنند. مشکلاتی مانند آلودگی آب و هوا، تخریب زمین، گرمایش و کلاً تغییر اقلیم جهانی بواسطه مصرف، تولید، تبدیل و انتقال انرژی اتفاق می افتند و به طور کلی انرژی در بروز آنها ایفای نقش می کند. رابطه بین توسعه پایدار و بهره گیری از منابع، بویژه منابع انرژی از مهم ترین مسائل جوامع بشری است و تحقق توسعه پایدار در گرو استفاده بهینه از منابع انرژی است. به عنوان مثال اثرات زیست محیطی ناشی از انتشار آلاینده ها می تواند از طریق افزایش بهره وری در سیستم های مصرف انرژی کاهش یابد. انرژی یک مفهوم کاملا آشناست. اما اگزرژی چیست؟ اگزرژی شاخصی برای کمی سازی پایداری در فرآیندهاست و دربرگیرنده جنبه های کمی و کیفی انرژی بطور توام است. تحلیل اگزرژی، بر پایه قانون اول و دوم ترمودینامیک، از اوایل قرن گذشته مورد توجه واقع شده و از سال 1930 میلادی، این تحلیل بسط و توسعه بیشتری پیدا کرده است. با شروع بحران انرژی در دهه 70 میلادی، تحلیل اگزرژی در راس تحقیقات ترمودینامیکی سه دهه اخیر قرار گرفت. به عنوان مثال در زمان سوختن سوخت برای تولید برق ناخودآگاه می فهمیم باوجود بقای انرژی چیزی مصرف شده و از بین می رود. این همان مفهوم اگزرژی است. اگزرژی نه فقط به کیفیت انرژی اشاره دارد بلکه به این نکته نیز اشاره دارد که انرژی ارزش خود را از دست می دهد (آن چیزی که به آن مصرف انرژی در یک سیستم اطلاق می شود). همچنین اگزرژی مبنایی برای مقایسه انواع حامل های انرژی است و این که انرژی به چه میزان و در چه محل هایی از یک سیستم تلف می شود. اگر لازم باشد که پساب و جریان های اتلافی یک فرآیند اثری روی محیط زیست نداشته باشد، باید قبل از رها شدن در طبیعت به حالت تعادل با محیط درآید. در ارزیابی پایداری فرآیندها و سیستم ها و تلاش برای بهبود پایداری، تحلیل اگزرژی ابزار بسیار مفید و موثری است. اگزرژی کیفیت جریان انرژی و ماده را که مبین قسمت مفید انرژی یا ماده است، نشان می دهد. تبدیل انرژی در یک فرآیند همواره با از دست رفتن کیفیت انرژی همراه است. حرکت به سمت توسعه پایدار نیازمند حل مشکلات زیست محیطی است. همچنین توسعه پایدار نیازمند عرضه پایدار منابع انرژی است؛ به طوری که در درازمدت و با هزینه ای معقول در دسترس باشد و بدون اثرات منفی اجتماعی بتواند مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین در جوامعی که در پی توسعه پایدار هستند توصیه می شود از منابع انرژی تجدیدپذیر یا راهکارهای افزایش کارایی استفاده کنند. دکتر علی مروی - رئیس کمیسیون انرژی مجلس
 
پنج شنبه 10 اردیبهشت 1394 ساعت 09:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 47]